خراشاد بیرجند به عنوان روستای جهانی توبافی ثبت شد

روستای خراشاد در ۲۵ کیلومتری بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی واقع شده و جمعیت این روستا در آخرین سر شماری ۷۵۰ نفر اعلام شده است. بر اساس اعلام شورای جهانی صنایع دستی، بعد از بررسی‌های انجام گرفته، روستای خراشاد به عنوان روستای جهانی توبافی، شهر آباده استان فارس به‌عنوان شهر جهانی منبت و شهر میبد از استان یزد به‌عنوان شهر جهانی زیلو ثبت جهانی شد.

پارچه‌بافی یا توبافی از هنرهای اصیل و احیا شده است که قدمتی ۳۰۰ ساله دارد. در این هنر دستی، توباف پس از تبدیل پنبه، ابریشم یا کرک به نخ، آن‌ها را می‌جوشاند و از آرد رد می‌کند تا ضخیم شوند. سپس با استفاده از چرخ پارچه‌بافی، محصول نهایی به دست می‌آید. از جمله صنایعی که به این روش تولید می‌شوند، می‌توان به شال سر، حوله مسافرتی، حوله نوزاد، سفره نان، دستمال جیبی، دستمال آشپزخانه، صافی، چادر شب و ... اشاره کرد.

نخستین جرقه هنر توبافی در ذهن یک بانوی تلاشگر از این روستا زنده شد؛ فاطمه ذاکریان، نخستین کسی است که دلسوزانه به دنبال هنر توبافی خراشاد می‌رود. او در مدت دو سال موفق می‌شود به توبافی این روستا رونق داده و ۴۲ زن را در خراشاد صاحب شغل کند. در همین راستا، ذاکریان در سال ۱۳۸۵، رتبه نخست اشتغال‌زایی را به‌عنوان کارآفرین نمونه کسب می‌کند.

پس از مدتی با شرکت در نمایشگاه‌های مختلف، روستای خراشاد با هنر توبافی مطرح شده و به ثبت ملی می‌رسد. بعد از ملی شدن حوله‌بافی در سال ۹۵، با همکاری اهالی روستا، دهیاری و مسئولان استانی و شهرستانی، ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی به خراشاد سفر کرده و توبافی را به ثبت جهانی می‌رسانند.

ویدا توحدی، از اعضای گروه ارزیاب و مشاور معاون صنایع دستی درباره روستای خراشاد گفته است:

تحولات این روستا برای ثبت جهانی شدن در مقایسه با بقیه روستاها سرعت بیشتری داشته است. برقراری نشانه‌های دو زبانه، سنگ‌فرش روستا، آماده بودن خراشاد برای ورود توریست، بالا بودن سطح سواد و فرهنگ مردم این روستا، از نکات بارز این تحولات است.

هم‌اکنون، روستای خراشاد بعد از کلپورگام سیستان و بلوچستان، به‌عنوان دومین روستای هدف صنایع دستی در ایران، جهانی شده است.

حسن رمضانی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی اعتقاد دارد که جهانی شدن به خراشاد کمک می‌کند که در عرصه بین‌المللی بیشتر معرفی شود.

 رمضانی با بیان اینکه پس از ثبت جهانی، اطلاعات توبافی به تمام زبان‌های دنیا ترجمه می‌شود، گفت:

این امر باعث می‌شود که گردشگران خراشاد را برای سفر انتخاب کنند که می‌تواند به توسعه اقتصادی منطقه کمک کند. ورود گردشگر به روستای هدف صنایع دستی می‌تواند در معرفی آداب و رسوم اثرگذار باشد و این استان را به کریدور گردشگری تبدیل کند.

اکنون ۱۷۰ کارگاه توبافی روستای خراشاد، هنری با قدمت ۳۰۰ ساله را زنده کرده‌اند که از این پس در بازارهای جهانی معرفی خواهند شد.

خراسان جنوبی استانی مرزی با ۱۱ شهرستان است، که با ثبت جهانی هنر دستی حوله بافی خراشاد، تعدا آثار ثبت جهانی آن، به ۴ عدد رسید.

منبع عکس: ایرنا