عدم تعیین حریم مشخص برای بناهای تاریخی استان گلستان

طبق قانون، تعیین حریم بناها، مجموعه‌ها، محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی ثبت شده بر عهده سازمان میراث فرهنگی بوده، اما اکنون در شهر گرگان، بر اثر ساخت و ساز ناهمگون، خدشه به حریم ۱ و ۲ آثار تاریخی وارده شده است.

شاید علت اصلی آسیب دیدگی بسیاری از آثار و بناهای تاریخی استان گلستان، نبود حریم مصوب برای آثار تاریخی این منطقه است. اغلب آثار مصوب در این منطقه حریم مصوب ندارند، یا به حریم آن‌ها تجاوز شده است. مریم ابوجعفری، کارشناس ارشد مرمت ابنیه و بافت‌های تاریخی در این‌باره گفته است:

اغلب بناهای تاریخی استان فاقد حریم قانونی هستند و به دلیل نبود همین قانون مشخص، اقدامات در این حوزه سلیقه‌ای است. مشخص نشدن حریم آثار تاریخی، فرصتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی است تا خود را ملزم به رعایت قانون ندانسته و به راحتی در تخریب یک بنا، شاید به ظاهر غیر عمد، اقدام کنند.

این در حالی است که تعیین حریم آثار تاریخی باعث می‌شود تا هر گونه خسارت به بنا با پیگیرد قانونی مواجه شود. مقداد میرموسوی، مسئول ثبت آثار و تعیین حرائم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان در این‌باره گفت:

از طرفی حریم مصوب آثار تاریخی نوعی محدودیت برای مالکین بناهای اطراف اثر تاریخی ایجاد می‌کند که این هم تبعاتی برای میراث فرهنگی خواهد داشت.

اما محمد سپنجی، کارشناس حفاظت از بناهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی، معتقد است که مسئولان میراث فرهنگی گلستان برای راحتی حالشان تعیین حریم انجام نمی‌دهند، در صورتی که وظیفه آن‌ها حفظ آثار است، نه نظاره کردن تخریبشان. او در این‌باره افزود:

پس از ثبت هر اثری، باید به دنبال تععین حریم آن بود. تمامی آثار تاریخی باید بنا به ارزشمند بودن بنا، حریم درجه ۱، ۲، ۳ و منظر داشته باشند. در حال حاضر گلستان دارای رتبه ۳۰ از ۳۱ استان کشور است. تاکنون تنها ۱۵ اثر تاریخی استان تعیین حریم شده که تپه‌ها، محوطه‌ها، غارها، گورستان‌ها و روستاهای تاریخی دیده نشده هستند.

او در انتها گفت:

هزینه تعیین حریم یک بنا را حدود ۲٫۵ میلیون تومان و تپه و محوطه تاریخی را ۲۵ میلیون تومان ارزیابی می‌کنند. آخرین تعیین حریم در سال ۸۱ اتفاق افتاده است. اگر از آن زمان تاکنون، سالانه رقمی را به تعیین حریم بناها اختصاص می دادند، بخشی از آثار حریم مصوب داشتند. همچنین، ۴۹ اثر تاریخی ظرف دو سال گذشته در استان به ثبت رسیده‌اند که هنوز مشخص نیست چه زمانی تعیین حریم خواهند شد.

عکس: خبرگزاری مهر