احمدآباد؛ اولین شهر ثبت جهانی شده در دنیا

ایالت گجرات با نام مستعار «جواهر غرب» منطقه مهمی در غربی‌ترین قسمت کشور هند قرار دارد. واژه گجرات از زبان سانسکریت اقتباس شده و به معنی سرزمین ملت گورجار است. ایالت گجرات یکی از مراکز مهم تمدن سند بوده و شهرهای باستانی همچون لوتال، دولاویرا و گلادورو در این منطقه قرار داشته و در واقع اولین قسمت از کشور هند امروزی، در شهر باستانی لوتال شکل گرفته است. اما این ایالت امروزه به خاطر چیز دیگری شهرت جهانی دارد. 

شهر احمدآباد اولین شهر دنیا است که به خاطر معماری خاص خود، همچنین تنوع فرهنگی و مذهبی توانست به‌عنوان اولین شهر ثبت‌جهانی شده در فهرست میراث جهانی یونسکو نام خود را در تاریخ ماندگار کند. احمدآباد در صف مقدم جنبش استقلال هند در نیمه اول قرن بیستم میلادی قرار داشت و مرکز بسیاری از مبارزات نافرمانی مدنی برای احقاق حقوق کارگران، حقوق مدنی و استقلال سیاسی بوده ‌است. با تشکیل ایالت گجرات در سال ۱۹۶۰، احمدآباد عنوان پایتخت تجاری این ایالت را به ‌دست ‌آورد و شاهد رونق ساخت‌وساز و افزایش جمعیت بود. احمدآباد مکانی برای جشنواره ها و نمایشگاه‌ها است که می‌تواند برای هر بازدیدکننده‌ای یک تجربه به‌یادماندنی در طول بازدید را به ارمغان داشته باشد. از معروف‌ترین جشنواره‌های این شهر می‌توان به جشنواره و فستیوال دیوالی تحت عنوان جشنواره نور اشاره کرد.

شهر حصاردار «احمدآباد» که قدمت آن به قرن ۱۵ میلادی بر‌می‌گردد، به داشتن مساجد، مقبره‌ها و معابده به جا مانده از دوره‌ی سلطنتی، مشهور است. شهر حصاردار «احمدآباد» در مرکز شرقی رود سابرماتی در ایالت گجرات هند قرار دارد. قلعه‌‌های تاریخی، مساجد، مقبره‌ها و معابد هندو و جین (آیینی در هند و شبیه به آیین بودایی) از جمله میراث‌های معماری به جا مانده از دوره‌ی تاریخی معروف به دوره‌ی سلطنتی در این شهر هستند. در احمدآباد دو سبک زندگی وجود دارد، یک سبک پرزرق‌وبرق و مدرن و دیگری سبک ساده و بی‌آلایش سنتی. اما ویژگی این شهر بیش از هر چیزی به خاطر این است که اولین شهر ثبت‌جهانی شده‌ی دنیا و کشور هند به حساب می‌آید. شهری با لقب «شهر دیوار دار» که در سراسر رودخانه‌ی سابارماتی ایجاد شده است و توانسته اولین شهری باشد که در میراث جهانی یونسکو قرار می‌گیرد. همان‌طوری که گفته شد، این شهر در قرن ۱۵ میلادی توسط سلطان احمد شاه از پادشاهان مشهور گجرات ساخته شد.

افسانه‌ای در مورد چگونگی ایجاد این شهر وجود دارد که زمانی که سلطان احمد به‌دنبال اسبش در کنار رودخانه می‌دوید، به ناگاه به این منطقه رسید و با دیدن طبیعت عجیب آن تصمیم گرفت در آن محل شهری به‌عنوان پایتخت احداث کند. این شهر، در سال ۱۵۷۳ میلادی توسط مغول‌ها فتح شد؛ آن هم درست زمانی که اطراف آن پوشیده از باغ‌های سرسبز بود. حدود شش دهه بعد، احمدآباد با قحطی شدیدی روبه‌رو شد که نشانگر پایان عصر طلایی این شهر بود. پس از یک دوره فتوحات در طول قرون مختلف، در نهایت این شهر مرکز جنبش مهاتما گاندی برای استقلال هند شد. گردشگران هنوز هم می‌توانند به دیدن مقبره‌ی گاندی بروند که در کنار ساحل رودخانه قرار گرفته است.

مرکز تاریخی این شهر دیوارهای سنگی دارد که دارای ستون‌های حکاکی و تزیین شده‌ای است. در داخل شهر نیز، موزائیک‌های مذهبی و فرهنگی در تمامی شهر خودنمایی می‌کنند. در عین حال که مساجد،‌ معابد هندو و جین در کنار هم قرار دارند،‌ مردم به‌خوبی و خوشی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. تنوع فرهنگی و مذهبی این شهر که در دوره‌های مختلف تاریخی ایجاد شده است، به تمام بخش‌های شهر جذابیتی دوچندان می‌بخشد. در مرکز شهر، قلعه‌ی بدرا (Bhadra Fort) وجود دارد که در سال ۱۴۱۱ میلادی و توسط خانواده سلطنتی ساخته شد. دیوارهای مستحکم کشیده شده به دورتادور شهر حدود ۴۳ هکتار است که کاخ‌های سلطنتی، مساجد، معابد و میادین عمومی را شامل می‌شود. مسجد جامع احمدآباد که در قرن ۱۵ میلادی و در خارج از محوطه‌ی قلعه ایجاد شده، یکی از خیره‌کننده‌ترین مناطق هند و نمونه‌ای از یک معماری آرامش‌بخش در بین هیاهوی معماری مدرن شهری در احمدآباد است.

در ساخت این مسجد از ماسه‌های زرد، حکاکی‌ها و تزیینات استفاده شده است که با پیچیدگی‌های طراحی همراه هستند. سالن نماز این مسجد، سالنی بزرگ است که از ۲۶۰ ستون و ۱۵ گنبد تشکیل شده و بازی جذابی از نور و سایه را می‌توان در آن دید. مقبره احمد شاه نیز در نزدیکی همین مسجد قرار گرفته است که می‌توان در صورت تمایل سری هم به آن زد؛ مقبره‌ای مزین به پنجره‌های مشبک، گنبدها، مناره‌ها و سایر آرایه‌های معماری خیره‌کننده. یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری این شهر، «مسجد سیدی بشیر» است، با مناره‌های لرزان «جلتا منار» که به خاطر ساخت منحصربه‌فرد مناره‌هایش معروف شده است؛ منازه‌هایی سه طبقه که نوع مهندسی و معماری آن‌ها هر بیننده‌ای را متعجب می‌کند. این مناره‌ها به‌نحوی طراحی شده‌اند که اگر یکی از آن‌ها تکان بخورد، دیگری نیز تکان خواهد خورد، در حالی که به‌ظاهر هیچ اتصال میان آن‌ها برقرار نیست.

با وجود تعداد بسیار زیادی از صنایع نساجی که در احمدآباد قرار دارد، طبیعی است که هر کسی بتواند در اینجا لباس‌های ارزان قیمت خریداری کند. لباس‌های سنتی نیز در فروشگاه‌های خاص به نام «سانسکروتی» و «باندهج» به فروش می‌رسد که هر بازدیدکننده از دیدن تنوع رنگ در این لباس‌ها انگشت به دهان خواهد ماند. از جاذبه‌های غیر تاریخی این شهر هم می‌توان به فرهنگ غذا خوردن آن اشاره کرد. دکه‌های شکلات‌فروشی در این شهر بسیار زیاد است که شکلات‌های سنتی گوجارتی تولید می‌کنند. هر بازدیدکننده می‌تواند با پیاده‌روی در میان بازارها و مراکز خرید بزرگ این شهر که کالای آن اغلب ارزان به فروش می‌رسد، از اوقات خود لذت ببرد. این شهر در عین حال سرزمین رویایی خوردن است و رستوران‌های بی‌شمار آن در سراسر شهر، غذاهای خوشمزه‌ای برای مسافران سرو می‌کنند.

به خاطر این‌ که در این شهر محصولات لبنی فراوانی وجود دارد، بستنی معمول‌ترین خوراکی مردم آن است. البته مهم‌ترین نقطه تمایز مردم این شهر با سایر شهرهای جهان در این است که اکثر مردم این شهر گیاه‌خوار هستند و از غذاهای گیاهی استفاده می‌کنند. پس گردشگرانی که گیاه‌خوار هستند، در صورت بازدید از این شهر قلب خود را در آن به یادگار خواهند گذاشت.