ثبت جهانی آسباد به نام ایران یا افغانستان؟

سرزمین سیستان و دشت خواف باد نامور ۱۲۰ روزه‌ای دارد که به بی‌گمان همین امر مردم منطقه را به اندیشه‌ی بهره‌گیری از این نیرو انداخته وموجب اختراع آسیای بادی در دور دست تاریخ در این بخش از سرزمین ایران شده است.

 کامبیز مشتاق گوهری، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سیستان‌و‌بلوچستان می‌گوید:

این دانشی است که به محیط‌زیست کمک می‌کند و اگر به روستاییان آموزش داده شود، دیگر برای برق‌رسانی معطل مسوولان نخواهند شد.

سیستان‌وبلوچستان در مسیر فعل‌وانفعالات جوی میان کانون‌های نسبی پرفشار در شمال‌شرق کشور و کانون‌های نسبی کم‌فشار در جنوب‌شرق کشور قرار گرفته و این سرزمین را بادخیز کرده است. برای همین است که سیستان را یکی از مهمترین کریدورهای باد کشور می‌دانند.

از نگاه مدیرکل میراث فرهنگی سیستان‌وبلوچستان این میراث بازمانده که یکی از امیدها برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو است بسیار دیدنی است.

اما به  دلیل دور بودن مسیر دسترسی، نمی‌شود نگهبانی برایشان گذاشت، همین است که حفاران گهگدار به خیال پیدا کردن الماس در سنگ آس، سنگ را می‌شکنند یا اطراف آسباد را حفاری می‌کنند.

گوهری می‌گوید:

در سیستان ١٠ آسباد هست که همه ویران هستند، به‌جز آسباد کوچکی که‌ سال پیش مرمتش به پایان رسید و حتی با آن گندم آس کردیم.

پس از ثبت کویر لوت و شهر سوخته  چندوقت پیش «کلپورگان» یکی از روستاهای سیستان‌و‌بلوچستان هم دهکده سفال جهانی شد.  اکنون آسباد امید «مشترک» دیگری است. مدیرکل میراث فرهنگی سیستان‌وبلوچستان بر این باور است که افزایش آوازه‌ی سیستان‌وبلوچستان با ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو یکی از تصمیم‌های راهبردی برای خروج این استان از انزواست.

این‌که مشترک‌بودن پرونده‌ها برای یونسکو در اولویت گزینش جهانی شدن است و این‌که باعث می‌شود ایران باز هم سهمیه دیگری برای معرفی داشته باشد، عاملی شده تا مسوولان سازمان میراث فرهنگی به طرح مشترک پرونده آسبادها پافشاری داشته باشند، اما مدیرکل میراث فرهنگی سیستان‌وبلوچستان پیش از این گفته بود که بهتر است این پرونده از طرف ایران مطرح شود، چون «اگر بخواهیم از سهمیه‌ی افغانستان استفاده کنیم، آن‌ها آسبادها را به نام خود ثبت می‌کنند. این اختلاف‌نظر ما با حوزه‌ی ثبت است، چراکه گاهی نگاهشان به موضوع سیاسی می‌شود، ولی ما این نگاه را نداریم، چون می‌خواهیم حق این منطقه به شیوه‌ای مناسب محقق شود.»