باغ پاسارگاد چگونه بدون هیچ درختی در یونسکو ثبت شد؟
باغ ایرانی با سندیت وجودش، معنا پیدا میکند به همین دلیل باغ پاسارگاد در میان ۹ باغ ایرانی در حالی ثبت جهانی شدکه حتی یک درخت هم ندارد.
۹ باغ از باغهای ایرانی سال ۲۰۱۱ در فهرست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شدند این باغ ها که بهدلیل سبک خاص ساخت باغهای ایرانی و مفهوم آن واجد ارزش ثبت جهانی شناخته بودند همگی دارای عمارت یا درختان و باغات بزرگی بوده اند که شامل یک دوره تاریخی از کشور ایران می شدند مانند باغ پاسارگاد، ارم، چهلستون، فین، عباسآباد، شازده، دولتآباد، پهلوانپور و اکبریه.
اما در میان این باغ ها تنها باغ پاسارگاد است که هیچ درختی ندارد و اگر کسی بهدنبال مفهوم باغ امروزی در پاسارگاد باشد؛ جز زمینی بایر چیزی نخواهد یافت.
بنابراین جای این پرسش وجود دارد که چگونه باغ پاسارگاد که زمانی در دوره هخامنشیان وجود داشته و اکنون اثری از آن نیست، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است حال آنکه هرکدام از ۸ باغ دیگر دارای درختان و عمارت هایی بهمعنای امروزی هستند.
این پرسش را محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور پاسخ میدهد و میگوید:
درست است که در محل باغ پاسارگاد درختی وجود ندارد اما کل شاکله باغ پاسارگاد هنوز موجود است و در حقیقت این باغ بهعنوان باغ باستان شناسی شناخته میشود هر چند که باغ زنده ای نیست. اکنون باغ عباس آباد هم خیلی از المان ها را ندارد اما در فهرست ۹ باغ ایرانی گذاشته شده است.
این مقام مسئول در سازمان میراث فرهنگی گفت:
ما دو نوع باغ داریم. باغ زنده و باغ باستان شناسی. این دو با هم متفاوت هستند. ما در این پرونده مفهوم باغهای ایرانی را ثبت کردهایم. برای رساندن این منظور و مفهوم باید بگوییم که کدام باغ در سیر تحول آن نقش داشتهاند و ساخت باغ ایرانی از کجا و چطور آغاز شده است. شاهد این گفته باغ پاسارگاد است.
طالبیان ادامه میدهد:
اگر اسناد و مدارک تمدنی که از بین رفته موجود باشد میتوان آن را در فهرست میراث فرهنگی ثبت کرد همان طور که شهر سوخته ثبت شد. از باغ پاسارگاد هم یک محوطه به جا مانده که نشان از تمدن و یک دوره تاریخی مهم بوده است. همچنین بهعنوان باغ باستانشناسی، نشانه هایی از راه آبه ها و کاخ و کوشک دروازه آن موجود است.
باغهای ایرانی مانند دانه های یک تسبیح به هم پیوسته هستند برای این ۹ باغ باید قصه ای تعریف کرد که سناریوی آن از باغ پاسارگاد شروع میشود تا دورههای مختلف تاریخی دیگر، یعنی هر یک از باغها نمایندهای از یک دوره تاریخی و یک مفهوم هستند.
باغ ایرانی پاسارگاد یکی از بخشهای مجموعه پاسارگاد است بر اساس آنچه در متون تاریخی آمده، در زمان ساخت این باغ، کوروش شخصاً دستور داده بود که باغ پاسارگاد چگونه ایجاد شود و درختها نیز به چه شکل کاشته شوند، یعنی هندسیسازی باغ و ساختار فضایی آن از نگاه کوروش به باغ ایرانی اقتباس شده است.
دیدگاه