روزشمار: ۱۶ اسفند؛ تولد «والنتينا تروشكوا» اولين زن فضانورد جهان

«والنتينا ترشكوا نيكلايف» نخستين زن فضانورد جهان، در ۶ مارس سال ۱۹۳۷ در روستای ماسلنیکوو در استان یاروسلاول در روسیه شوروی به دنیا آمد. در ۱۹۴۵ به مدرسه رفت ولی در ۱۹۵۳ مدرسه را ترک کرد و به تحصیلات خود از راه مکاتبه ادامه داد. در جوانی به پرش با چتر نجات پرداخت و نخستین پرش با چتر را در ۲۲ سالگی انجام داد. پس از شركت در دوره‌‏های چتربازی، با موفقيت در اين دوره، به درجه كاپيتانی در نيروی هوايى شوروی نائل شد. وی هم‏چنين به قهرمانی چتربازی دست يافت و از آن پس به تمرين خلبانی پرداخت.

وی ابتدا در کارخانه تایرسازی کار می‌کرد. سپس به کارخانه پارچه‌های صنعتی یاروسلاول منتقل شد. سابقه او در چتربازی باعث شد تا در سال ۱۹۶۱ در گروه فضانوردان روسیه عضو شد و دوره کامل آمادگی برای پرواز در فضاپیماهای نوع «وستوک» را گذراند.

به دنبال احراز شايستگی‌‏های فراوانی كه تروشكوا از خود نشان داد، به او اجازه تمرينات فضايى داده شد. والنتینا ترشکوا از میان بیش از ۴۰۰ نامزد زن برای انجام نخستین پرواز فضایی انتخاب شد. وی سرانجام در ۱۶ ژوئن سال ۱۹۶۳ میلادی در ۲۶ سالگی، به عنوان اولين زن فضانورد جهان، پرواز فضايى خود را با سفينه «وستوک ۶» آغاز کرد. والنتينا در حالی اين سفر را به انجام رساند كه دو سال از پرواز فضايى «يوری گاگارين»، اولين مرد فضانورد جهان و هم‏وطن او گذشته بود.

تروشكوا موقعی در مدار خود قرار گرفت كه فضانورد ديگر شوروی مشغول گردش به دور كره زمين بود. وی مدت سه شبانه روز در فضا بود و ۴۸ بار به دور زمين چرخيد. والنتينا با دست و همانند یک خلبان اين سفينه را هدايت می‌كرد.

زمانی که سفینه ترشکوا آماده انجام اولین پرواز به سوی فضا بود، وی خطاب به هموطنان گفت که می‌رود تا در مسابقه چتربازان شرکت کند. مردم خبر پرواز ترشکوا را از رادیو شنیده بودند. این سفر نیاز به آمادگی طولانی مدت و آموزش‌های خسته کننده داشت. در آن سال‌ها، برنامه آمادگی برای سفر فضایی بسیار سخت و جدی انجام می‌شد.

تحمل شرایط خاص روانی حتی سخت‌تر از تحمل سانتریفوژها و اتاق‌های حرارتی بود. هر فضانورد موظف بود هفت شبانه‌روز در فضای بسته و در اتاقی سفید رنگ بدون هیچ‌گونه وسایل قرار بگیرد. اما ترشکوا در این شرایط آواز می‌خواند و لبخند می‌زد.

سفینه «واستوک-۶» را نوعی قوطی کنسرو می‌نامیدند. این سفینه بقدری کوچک بود که فضانورد به سختی می‌توانست در آن به حالت نیمه درازکشیده قرار بگیرد. ترشکوا مجبور بود سه شبانه‌روز در همین حالت قرار بگیرد. ترشکوا به خاطر می‌آورد که در سفینه او، مشکلی رخ داده بود.

این فضانورد روس در گفتگو با رادیو صدای روسیه چنین می‌گوید:

این راز را من سی سال حفظ کردم. اشتباه در نوع برنامه ریزی رخ داده بود. به جای اینکه برنامه فرود من به زمین را برای سیستم تعریف کنند، برنامه دور شدن از زمین و رفتن به کهکشان را به سیستم داده بودند.

والنتینا ترشکوا به موقع متوجه اشتباه شد و توانست به مرکز کنترل پرواز اطلاع دهد. سپس با دریافت اطلاعات لازم از مرکز کنترل، توانست با موفقیت به زمین بازگردد. در آن زمان، تکنولوژی فضا در اتحادیه شوروی و آمریکا بسیار جدید بود.

از سرگرمی‌های جدی این زن پرش با تر در کلوب هوایی یاروسلاو بوده است. وی این مهارت را در دانشکده فنی کسب کرده بود. «ولادیمیر جانیبکوف» فضانورد روس که دو مرتبه مدال افتخار کسب کرده است درباره ترشکوا چنین می‌گوید:

سرنوشت این زن روس که توانست بر تمام سختی‌ها غلبه کند، بسیار حیرت‌انگیز است. زندگی خود را به شکل پرولتاریایی آغاز کرد و سپس وارد مدرسه ورزش‌های هوایی شد. ترشکوا برای رسیدن به شهرت مسائل زیادی را تحمل کرد. قطعا، در زندگی شخصی او هم دشواری‌هایی بوده است. اما این زن زیبای روس، به شکل حیرت‌آوری تمام سختی‌ها را پشت سر گذاشت.

ترشکوا در اواخر سال ۱۹۶۳ با «آندریان نیکولایف» که وی نیز فضانورد بود، ازدواج کرد اما این ازدواج دوامی نداشت. ترشکوا به دریافت نشان‌های بسیاری، از جمله نشان قهرمان اتحاد شوروی، نایل آمده است و یکی از حفره‌های کره ماه نیز به نام وی نامگذاری شده است.

ترشکوا از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۷ در شمار گروهان فضانوردان قرار داشت. در سال ۱۹۶۹ گواهی آکادمی مهندسی-نظامی ژوکف در رشته «خلبان- فضانورد- مهندس» را دریافت کرد. در ۱۹۷۷ درجه دکتر علوم مهندسی را گرفت. او بیش از ۵۰ اثر علمی تألیف کرده است. علاوه بر این وی دارای عنوان ژنرال هوانوردی است. در تاریخ ۲۲ ژوئن ۱۹۶۳ هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی بخاطر پرواز موفقیت‌آمیز و شجاعت به والنتینا ترشکوا لقب «قهرمان اتحاد شوروی» را اعطا کرد.

تروشكوا، علاوه بر اين امور، به كارهای سياسی و اجتماعی نيز علاقه داشت و چندين سال رياست كميته زنان اتحاد جماهير شوروی را برعهده گرفت.

به گفته وی، در حال حاضر فقط یک سرگرمی دارد که تحقیق در مورد کره مریخ است. حتی وی عنوان کرده است که تمایل دارد در گروه کارشناسی به این کره سفر کند.

در همین روز:

• «خيام» تنظيم تقويم خورشيدی را تكميل كرد (۱۰۷۹ میلادی)
• پايان جنگ‌‏های سيزده ساله در اروپا (۱۷۱۴ میلادی)
• روز ملی و استقلال كشور آفريقایی «غنا» از استعمار انگلستان (۱۹۵۷ میلادی)