افزایش نجومی نرخ‌‌ بلیت‌ هواپیما قبل از طرح سفرهای نوروزی‌

با اجرای آزادسازی نرخ‌‌‌ خدمات‌ حمل و نقل هوایی و رفع نرخ‌های تکلیفی، قرار بود در کنار افزایش خدمات، شرکت‌های هواپیمایی در بازاری رقابتی نرخ‌‌ها را کاهش دهند. البته در بازاری رقابتی و به دور از انحصار و رقابت‌های مخرب، این اتفاق طبق قانون بازار رخ می‌دهد، اما در بازار حمل و نقل هوایی ما وجود رقابت در ارائه خدمات هوانوردی فعلا نمودی ندارد چون هر مسیری در اختیار چند شرکت‌ هواپیمایی است که هرکدام ناوگان و هواپیماهای متفاوتی هم دارند و در کنار انحصار در برخی از مسیر‌ها، به‌علت یکسان نبودن خدمات و هواپیماهای شرکت‌های هواپیمایی، رقابت عملاً بی‌معنا شده است.

به‌عنوان مثال در یک مسیر هوایی چند شرکت هواپیمایی فعالیت می‌کنند که هرکدام هواپیماهای متفاوت و با سن مختلف دارند‌ در این بازار ایرلاینی که هواپیمای جوان‌تر دارد خود را در مقایسه با سایر ایرلاین‌‌ها قرار می‌دهد و مدعی است چون ناوگانش جوان‌تر است، باید تا سقف قیمتی، نرخ‌‌های بلیط خود را افزایش دهد.

از سوی دیگر آن چند ایرلاین هم که هواپیماهای فرسوده‌تری دارند، به بهانه ایام پیک ‌و افزایش تقاضا، نرخ‌های خود را تا سقف قیمتی افزایش می‌دهند و در واقع عملاً مسافر قدرت انتخاب خود را از دست می‌دهد و بدین ترتیب طیفی از نرخ‌ها نخواهیم داشت که هر مسافر بسته به نوع خدماتی که دریافت می‌کند، بلیط پرواز خود را تهیه کند.

لازم به یادآوری است شرکت‌های هواپیمایی در آزادسازی به هیچ عنوان اجازه عدول از ایمنی را ندارند و در بخش ایمنی، محدودیت‌‌هایی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری به‌عنوان حاکمیت صنعت تعیین شده است که شرکت‌ها باید آن حداقل‌ها را رعایت کنند، اما ایرلاین‌ها می‌تواند خدمات ایمنی خود را از آن حداقل‌ها افزایش داده و در کنار افزایش خدمات، نرخ‌های بیشتری را از مسافر دریافت کنند پس کاهش نرخ بلیط هواپیما، به‌معنای کاهش ایمنی نیست‌.

در این شرایط با آزادسازی نرخ‌‌های حمل و نقل هوایی در مسیرهای داخلی که چند سالی است در ایران اجرا شده ، رقابت در ارائه خدمات و کاهش نرخ‌ها‌ به‌علت محدودیت ناوگان و نبود تنوع، چندان کرد نیافته است، در واقع آزادسازی نرخ‌ها، شرایطی را فراهم کرده است که آژانس‌ها از این کمبود‌ها سوءاستفاده کنند ضمن آنکه شرکت‌های هواپیمایی هم بیش از آنکه به افزایش خدمات و کاهش نرخ‌ها فکر کنند، بیشتر دنبال افزایش نرخ بدون افزایش سطح خدمات باشند و در واقع این شرایط کمک می‌کند نوعی بازار سیاه در ایام پرتقاضای نظیر نوروز ایجاد شود و در چنین شرایطی با افزایش تقاضا، برخی از این آژانس‌ها ‌هم به بزرگ‌تر‌ و سیاه‌تر شدن این بازار سیاه، کمک می‌کنند.‌

یکی از مسافران دراین‌باره گفت:

امروز برای اخذ بلیط مسیر تهران-شیراز برای تاریخ ۱۸ اسفندماه راهی یکی از آژانس‌‌های فروش بلیط هواپیما شدم، متصدی فروش پس از اعلام مسیر گفت که قیمت پایه مسیر تهران-شیراز برای‌ تاریخ ۱۸ اسفند، از ۲۱۷ هزار تومان آغاز می‌شود و نرخ‌‌های بالاتر هم داریم.

این مسافر افزود که وقتی با این قیمت مواجه شدم به متصدی آژانس گفتم بلیط من برای تاریخ‌های قبل از ایام نوروز است، چرا نرخ‌‌ها اینقدر افزایش یافته است که گفت:

به هر حال عده‌ای از اواسط اسفندماه برای سفر‌های نوروزی آماده می‌شوند و نرخ ما هم برای این تاریخ از همین قیمت پایه شروع می‌شود و تازه نرخ‌‌های گران‌تر هم داریم.

‌‌این مسافر هواپیما همچنین گفت که متصدی فروش آژانس به من پیشنهاد داد که اگر بلیط هواپیما برای قبل از طرح نوروزی دریافت کنم، هزینه کمتری باید بپردازم در غیر این صورت برای ایام نوروز حداقل ۱۰۰ هزار تومان به نرخ‌های بلیط افزوده می‌شود.

وی بیان کرد که با رصدی در سایت‌‌های فروش بلیط ایرلاین‌ها در تاریخ مذکور متوجه شدم که چندین شرکت هواپیمایی در مسیر مد نظر من نرخ‌های کمتری نسبت به نرخ اعلام شده آژانس ارائه داده‌اند وقتی این موضوع را با متصدی فروش اعلام کردم گفت:

ما در سیستم این نرخ‌ها را داریم نمی‌خواهید بروید از همان سایت‌ها بخرید.

در ایام نوروز و با افزایش تقاضا، برخی آژانس‌‌های گران‌فروش ‌که اغلب مجوز بند الف را ندارند ‌(برخی هم دارند) از افزایش تقاضا، بازار انحصاری و نظارت ضعیف سازمان هواپیمایی سوءاستفاده می‌کنند و در کنار ارائه پروازهای چارتری بدون پشتوانه و با نرخ‌های گزاف، قیمت بلیط را بدون هماهنگی با شرکت هواپیمایی افزایش می‌دهند و در واقع سود‌های کلان خود را در این ایام از جیب مسافران بی‌نوا می‌برند. امری که در نبود نظارت سازمان هواپیمایی کشوری، این روز‌‌ها باب شده‌ و به روشی برای سوءاستفاده از مسافران نوروزی تبدیل شده است.