بهترین سوغات ارومیه؛ از پیکرتراشی تا نقل
ارومیه از شهرهای قدیمی ایران است که علاوه بر مکان‌های دیدنی بی‌نظیر، سوغاتی‌های خوراکی خوشمزه و صنایع دستی ارزشمندی نیز دارد.
شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، از مقاصد گردشگری جذاب و زیبای شمال غربی ایران است. این شهر یکی از معروف‌ترین دریاچه‌های آب شور دنیا را با نام دریاچه ارومیه در دل خود دارد. خانه‌ها، بناها و برج‌های تاریخی، مساجد و کلیساهای قدیمی، موزه‌های دیدنی، بازارهای قدیمی و سنتی بی‌نظیر و... گوشه‌ای از دیدنی های ارومیه هستند. اما در کنار این جاذبه‌ها چیزی که سفر به این شهر را دل‌پذیرتر می‌کند، خرید سوغات ارومیه است.
در این مقاله با سوغات خوراکی و صنایع دستی ارومیه آشنا می‌شوید.
درباره سوغات ارومیه بیشتر بدانید:
- پنیر سنتی کوزه ای
- تخمه خوی
- عسل
- دوشاب
- عرقیجات
- انواع نقل ارومیه
- انواع شیرینی سنتی
- انواع حلوا
- انواع نان سنتی
- انواع ترشی
- انواع مربا
- فرش
- جاجیم بافی
- گلیم بافی
- صنایع چوبی
- خراطی و ظریف کاری چوب
- منبت کاری
- معرق کاری
- پیکر تراشی
- رنگرزی و چاپ سنتی
- رودوزی
سوغات خوراکی ارومیه
پنیر سنتی کوزه ای
پنیر کوزه‌ای یکی از خوشمزه‌ترین سوغات ارومیه محسوب می‌شود که تهیه آن نیازمند زمان زیادی است. مواد اصلی این پنیر شیر گاو، مایه پنیر و نمک هستند. پس از آماده‌سازی پنیر، آن را در کوزه می‌ریزند و سپس به‌مدت چند هفته زیر خاک دفن می‌کنند. تهیه پنیر کوزه‌ای اغلب در فصول تابستان و پاییز انجام می‌شود و تا پاییز یا زمستان زیر خاک می‌ماند. این پنیر برای صبحانه و عصرانه با نانهای سنتی ارومیه سرو می‌شود.
منبع عکس: وب‌سایت Parsiday.com؛ عکاس: نامشخص
تخمه خوی
یکی از سوغات خوشمزه شهر ارومیه تخمه‌های آفتابگردان و کدو است. دور سفید و شمشیری از انواع تخمه آفتابگردان و قلمی و گوشتی نیز از انواع تخمه کدو هستند. اگر اهل خوردن تخمه هستید، حتما در سطح شهر سراغ فروشگاه‌های آجیل و خشکبار را بگیرید.
منبع عکس: وب‌سایت Salamatnews.com؛ عکاس: نامشخص
عسل
عسل طبیعی از سوغات خوراکی مفید ارومیه به شمار می‌آید که علاوه بر ارزش غذایی، برای جلوگیری و درمان برخی از بیماری‌ها نظیر آسم و پوکی استخوان کاربرد دارد. همچنین از عسل ارومیه برای پاک‌سازی آلودگی‌های بدن، رفع خشکی و ترک‌های لب و درمان آکنه پوست نیز استفاده می‌شود. اغلب عسل‌های این شهر از شهد گیاه‌های گون و آویشن هستند که قابلیت نگهداری طولانی‌مدت را دارند و نوع اصل آن به‌هیچ عنوان فاسد نمی‌شود.
منبع عکس: وب‌سایت Aradbranding.com؛ عکاس: نامشخص
دوشاب
دوشاب یا شیره انگور یکی از سوغات مغذی ارومیه است که از انواع انگورها تهیه می‌شود. فصل برداشت انگور در ارومیه از اواسط شهریور ماه تا اوایل مهر ماه است که بعد از آن فصل دوشاب‌پزی شروع می‌شود. این شیره طبع گرم دارد و اغلب آن را در فصول سرد سال برای پیشگیری از سرماخوردگی و دیگر بیماری‌ها استفاده می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Aradbranding.com؛ عکاس: نامشخص
عرقیجات
شهر و کوهستان‌های اطراف ارومیه مملو از گیاهان مفید است؛ از این‌رو عرقیجات به‌دست آمده از این گیاهان، کیفیت و خواص دارویی بالایی دارند. این محصولات که یکی از مشهورترین سوغات ارومیه به‌شمار می‌آیند، قدمتی بسیار طولانی دارند. در تهیه عرقیجات از هیچ افزودنی شیمیایی یا مصنوعی استفاده نمی‌شود و به‌دلیل فرایند تهیه سنتی، عطر و بوی متفاوتی به‌نسبت مشابه بازاری خود دارند. اهالی ارومیه در نوشیدنی‌های خود اغلب از عرقیجات سنتی خود استفاده می‌کنند؛ زیرا عقیده دارند برای پاک‌سازی بدن و تسکین استرس مفید هستند.
منبع عکس: وب‌سایت Saednews.com؛ عکاس: نامشخص
از معروف‌ترین عرقیجات ارومیه می‌توان به عرق نعنا، بیدمشک، بهارنارنج، زیره، شاتره و گلپر اشاره کرد. عرقیجات اصل را بیشتر در بازارهای سنتی شهر عرضه می‌کنند که می‌توان در تهیه انواع کوکتل‌ها و نوشیدنی‌های دیگر از آن‌ها استفاده کرد.
انواع نقل ارومیه
نقلها از گذشته کنار چای و به‌عنوان جایگزین قند سرو می‌شدند. این محصول خوشمزه علاوه بر طعم خوب بسیار نرم است که همین باعث محبوبیت آن نسبت به قند شده است. برای تهیه نقل از موادی همچون شیر، گلاب، گل محمدی، شکر، وانیل، کرم تارتار، زنجبیل، تخم شنبلیله، گردو، پسته، بادام، فندق، زعفران، گل یاس، بهارنارنج و بیدمشک استفاده می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Noghlbazar.ir؛ عکاس: نامشخص
از گذشته تاکنون نقل نماد شادی و سرور است؛ به همین دلیل در مجالس عروسی روی سر عروس و داماد نقل ریخته می‌شود. این خوراکی‌های بی‌نظیر در میان کودکان نیز بسیار محبوب هستند.
نقل گردویی
نقل گردویی یکی از بهترین سوغات شهر ارومیه به شمار می‌آید؛ این نقل در طعم و اندازه‌های مختلف تولید و به فروش می‌رسد.
منبع عکس: وب‌سایت Aradbranding.com؛ عکاس: نامشخص
نقل بهارنارنج
نقل بهار نارنج یکی دیگر از نقل‌های محبوب ارومیه که بسیار خوش‌بو و معطر است. انواع مختلف این نقل نه‌تنها در ارومیه بلکه در بسیاری از دیگر شهرهای ایران به‌همراه چای سرو می‌شود.
نقل زعفرانی
نقل زعفرانی به‌عنوان سوغات پرطرفدار ارومیه شناخته می‌شود که با رنگ و عطر خوش زعفران همراه است. این نقل با انواع مغز گردو، بادام و پسته تهیه می‌شود. اغلب اهالی ارومیه از نقل زعفرانی برای پذیرایی از مهمانان خود استفاده می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Ibna.ir؛ عکاس: نامشخص
نقل بیدمشک
یکی از سوغات محبوب ارومیه نقل بیدمشکی یا «نقل ابریشمی» به شمار می‌آید. برای تهیه این نقل از خلال بادام‌های خیسانده در بیدمشک استفاده می‌کنند. جالب است بدانید فرایند خواباندن بادام در بیدمشک تنها یک بار در سال انجام می‌شود؛ چراکه این گل در سال یک بار شکوفه می‌دهد؛ در زبان محلی ارومیه به شکوفه‌های بیدمشک «پیش پیشا» نیز می‌گویند. نقل بیدمشک علاوه بر طعم دلنشین و بی‌نظیر به‌خصوص در کنار چای، برای تنظیم فشار و قند خون، محافظت از استخوان‌ها و جلوگیری از لخته‌شدن خون بسیار مفید است.
منبع عکس: وب‌سایت Ibna.ir؛ عکاس: نامشخص
نقل وانیلی
نقل وانیلی که با مغز گردو درست می‌شود طعم و عطر بی‌نظیر وانیل را به‌همراه دارد و همچون گلوله پنبه‌ای سفید است.
نقل گل محمدی
نقل گل محمدی یکی از نقل‌هایی که به‌واسطه وجود گلبرگ‌های گل از عطر و طعم به‌خصوصی برخوردار است. این نقل با انواع مغزهای گردو و بادام تهیه می‌شود که هرکدام طرفداران خاص خود را دارد و جزو پرفروش‌ترین نقلها به شمار می‌آید. نقل گل محمدی را در انواع ریز، متوسط و درشت می‌توانید خریداری کنید.
منبع عکس: وب‌سایت Ibna.ir؛ عکاس: نامشخص
نقل یاس
نقل یاس نوعی از نقل‌های معطر و سوغات ارومیه است که طرفداران بسیاری دارد. برای مغز این نقل از خشکبار مغذی همچون پسته، بادام، گردو و فندق استفاده می‌شود. این شیرینی به‌دلیل استفاده از گلبرگ‌های گل یاس در ترکیب آن علاوه بر طعم لذیذ، بسیار آرامش‌بخش است و ترکیب آن با چای بی‌نظیر خواهد بود.
منبع عکس: وب‌سایت Noghlealizadeh.com؛ عکاس: نامشخص
انواع شیرینی سنتی
باستخ (لوزانک)
لوزانک که در زبان محلی به «باستخ» نیز معروف است، یکی از دسرها و شیرینی‌های معروف ارومیه به شمار می‌آید. برای تهیه این شیرینی از نشاسته، آب، شیره انگور و گلاب و برای تزیین آن از پسته و گردو استفاده می‌شود. لوزانک در میان مردم ارومیه از محبوبیت خاصی برخوردار است؛ به‌طوری که در اعیاد مختلف، بسیاری از اهالی فقط از این نوع شیرینی استفاده می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Fararu.com؛ عکاس: نامشخص
سوجوق
سوجوق یا سجوق از سوغات معروف ارومیه است که به‌عنوان یکی از شیرینی‌های اصیل و سنتی این شهر شناخته می‌شود. این شیرینی مقوی و پرخاصیت طبع گرمی دارد؛ به همین دلیل اغلب در فصول سرد سال و برای مراسم خاص پخته می‌شود. سوجوق را تا ماه‌ها می‌توانید داخل یخچال نگهداری کنید؛ از این‌رو از بهترین گزینه‌ها برای سوغات محسوب می‌شود. از جمله موادی که برای تهیه این شیرینی استفاده می‌کنند، می‌توان به شیره انگور، نشاسته، ادویه مخصوص، گردو و گلاب اشاره کرد. در روش سنتی تهیه سوجوق، پس از به‌نخ‌کشیدن گردوها، آن را در مواد آماده‌شده آغشته و سپس به‌صورت آویزان خشک می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Parsiday.com؛ عکاس: نامشخص
تنور شیرینی سی
تنور شیرینی سی (به‌معنای شیرینی تنوری) یکی از سوغات خوشمزه استان آذربایجان غربی به‌خصوص شهر ارومیه به شمار می‌آید. مواد اولیه این شیرینی سنتی را آرد سفید، شکر و ماست تشکیل می‌دهند و در تهیه خمیر آن به‌جای آب از ماست استفاده می‌شود. پس از افزودن شکر به خمیر شکل می‌دهند، روی آن زرده تخم‌مرغ می‌زنند و برای پخت داخل تنور قرار می‌دهند. تنور شیرینی سی بافت ترد و لطیفی دارد و بیشتر به کلوچه شبیه است.
باسلوق سنتی ارومیه
باسلوق ارومیه یکی از انواع باسلوق‌ها است که ظاهر و شکل متفاوتی دارد. این باسلوق خوشمزه به‌عنوان دسر یا میان‌وعده سرو می‌شود. در گذشته این دسر با نام سوجوق گردویی نیز معروف بود؛ اما به‌دلیل پخت متفاوت، این نام منسوخ شد. برای تهیه باسلوق سنتی از نشاسته گل، آب، شیره انگور، عرق بادرنجبویه و گردو استفاده می‌شود که بسیار مقوی است و برای درمان و جلوگیری از امراض مختلف نیز کاربرد دارد.
منبع عکس: وب‌سایت Parsiday.com؛ عکاس: نامشخص
انواع حلوا
حلوای هویج
حلوای هویج یا «هویج حالواسی» یکی از دسرها و سوغات محبوب ارومیه است که علاوه بر طعم فوق‌العاده، بسیار خوشرنگ و لطیف است. این حلوای مقوی و خوشمزه اغلب برای فصول سرد سال تهیه می‌شود و پخت آن برای شب یلدا مرسوم است. حلوای هویج برخلاف دیگر حلواها آرد و روغن ندارد و بیشتر شبیه به مربایی غلیظ است. این حلوا از هویج، شکر، ژلاتین، شیره انگور یا دوشاب، زعفران، گردو، هل و گلاب تهیه می‌شود. حلوای هویج مواد مغذی بسیاری از جمله فیبر و آنتی اکسیدان دارد و برای کاهش کلسترول خون و سلامتی مفید است.
منبع عکس: وب‌سایت Parsiday.com؛ عکاس: نامشخص
حلوای گردویی
حلوا گردویی یکی از حلواهای خوشمزه استان آذربایجان و شهر ارومیه است که با کمی تفاوت در استان‌های گلستان، مازندران، نهاوند، قزوین و تویسرکان نیز پخته می‌شود. این حلوا به «آغوز حلوا» معروف است. حلوای گردویی را اغلب در ۶ ماه دوم سال و مراسم شب یلدا تهیه می‌کنند؛ البته تهیه آن برای ماه مبارک رمضان نیز مرسوم است. حلوای گردویی جزو آن‌دسته از خوراکی‌ها است که پخت مشکلی دارد.
حلوای گردویی مقوی، مغذی، سرشار از انرژی و اسیدهای چرب ضروری و همچنین طبع گرم است؛ به همین دلیل یکی از اقلام ثابت سفره‌های افطار و سحری در ماه رمضان به شمار می‌آید. برای تهیه این حلوا از آرد، گردو، شیره انگور، شکر و آب استفاده می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Ibna.ir؛ عکاس: نامشخص
حلوای اوماج
حلوا اوماج یا به زبان محلی آذری «اوماج حالواسی» یکی از سوغات شهر ارومیه محسوب می‌شود که پخت آن در شهرهای دیگر از جمله تبریز و اردبیل نیز مرسوم است. این حلوا میان مردم آذری‌‌زبان محبوبیتی خاص دارد و در تمامی سال به‌خصوص در ماه مبارک رمضان و ماه محرم و همچنین به‌عنوان نذری پخته می‌شود. حلوای اوماج در عین سادگی بسیار خوشمزه است و نسخه اصیل و سنتی آن با کمک زردچوبه طبخ می‌شود؛ اما امروزه اغلب از زعفران استفاده می‌کنند. از مواد اولیه برای تهیه این حلوا می‌توان به آرد، شیره انگور، زردچوبه، شیر، روغن، شکر و آب اشاره کرد.
منبع عکس: وب‌سایت Parsiday.com؛ عکاس: نامشخص
حلوای نثار
حلوا نثار یکی از شیرینی‌ها یا دسرهای اصیل و سنتی ایرانی است که در ارومیه نیز محبوبیت دارد. از این حلوا در بیشتر مراسم مذهبی یا عزا استفاده می‌کنند. حلوا نثار از آرد سفید، آرد نخودچی، زعفران، کره یا روغن، گلاب، پودر هل، پودر قند و پودر نارگیل تهیه می‌شود. این حلوا برای درمان افسردگی، ایجاد نشاط، کاهش استرس، تقویت قدرت ذهنی و قلبی و سرماخوردگی بسیار مفید است.
منبع عکس: وب‌سایت Sarashpazpapion.com؛ عکاس: نامشخص
حلوای دوشاب
حلوا دوشاب یا شیره انگور از انواع حلواهای ارومیه و سوغات این شهر به شمار می‌آید که علاوه بر طبع گرم دارای خواص و فواید بی‌نظیری است. این حلوا از آرد، شیره انگور یا دوشاب، روغن، کره محلی، مغز گردو، زعفران، زردچوبه و گلاب تهیه و برای تزیین آن نیز اغلب از پودر نارگیل و پسته استفاده می‌شود. حلوا دوشاب با برخورداری از انواع ویتامین و املاحی همچون آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، کلسیم و آنتی‌اکسیدان فراوان برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است و برای جلوگیری و درمان برخی از بیماری‌ها از آن استفاده می‌شود.
منبع عکس: وب‌سایت Sarashpazpapion.com؛ عکاس: نامشخص
حلوای پسته
پسته یکی از آجیل‌های محبوب است که نقش مهمی را در طعم دلنشین حلوای پسته ایفا می‌کند. این حلوا نوعی دسر مجلسی است که معمولا برای پذیرایی از میهمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. حلوای پسته طرفداران بسیاری در ارومیه و بین گردشگران دارد؛ ازاین‌رو گزینه مناسبی برای سوغات به شمار می‌آید. این حلوا علاوه بر خاصیت خون‌سازی بالا برای تقویت معده، تسکین سرفه‌های شدید، تقویت مغز و آرامش اعصاب نیز بسیار مفید است.
منبع عکس: وب‌سایت ؛log.okcs.com عکاس: نامشخص
انواع نان سنتی
در ارومیه نانهای سنتی و اصیل متعددی وجود دارند که در کنار نانهای معمول همچون بربری، سنگک، تافتون و لواش پخته می‌شوند و البته دارای طرفداران بسیاری هستند. برخی از گردشگران نانهای سنتی این شهر را به‌عنوان سوغات خریداری می‌کنند. از جمله این نان‌ها می‌توان به سومون یا قالین، یاغلی چورک، یاغلی کوکه، تنوره چره، یخاچره، جزلاچره، تاواچره و ارده اشاره کرد که توضیح برخی از آن‌ها در ادامه آمده است.
منبع عکس: وب‌سایت Goftani.net؛ عکاس: نامشخص
نان سومون یا قالین
نان سومون که در برخی شهرهای استان آذربایجان غربی با نام‌های «قالین» و «کوکه» معروف است، یکی از قدیمی‌ترین نانهای سنتی و سوغات ارومیه به شمار می‌آید. این نان خوشمزه به‌دلیل برخورداری از آرد سبوس‌دار، بسیار مغذی و برای سلامتی مفید است. نان سومون به‌صورت سنتی و در تنور پخته می‌شود و جزو محبوب‌ترین نان‌ها در ارومیه است. این نان در کنار غذاهای محلی استان آذربایجان غربی طعمی بی‌نظیر دارد.
منبع عکس: وب‌سایت Donyayezanane.ir؛ عکاس: نامشخص
نان یاغلی چورک
نان یاغلی چورک یا «ال چورکی» یکی دیگر از نانهای مخصوص ارومیه است که در فارسی به آن «نان روغنی» نیز می‌گویند. این نان که یکی از سوغات ارومیه نیز به‌حساب می‌آید، در اغلب نان‌فروشی‌های شهر پخته می‌شود. یاغلی چورک از موادی مانند آرد، شیر، آب، روغن نباتی، کره، شکر، تخم‌مرغ، نمک، کنجد و ماست تشکیل شده است. این نان خوشمزه در وعده‌های صبحانه، عصرانه و افطار سرو می‌شود و طرفداران بسیاری نیز دارد.
منبع عکس: وب‌سایت Parsiday.com؛ عکاس: نامشخص
نان یاغلی کوکه
نان یاغلی کوکه از انواع نانهای محلی خطه استان آذربایجان است که در ارومیه نیز پخته می‌شود. کوکه در واقع نان روغنی زنجبیلی است که در دو نوع «ایشلی کوکه» (مغزدار) و «یاغلی کوکه» (ساده) پخته می‌شود. بسیاری از اهالی این شهر طرفدار یاغلی کوکه با «تورتا» (دوغ سرخ‌شده کره محلی) هستند. موادی مانند آرد، روغن زرد حیوانی، تورتا، خمیر مایه، شکر، آب، شیر و پودر زنجبیل ترکیبات این نان را تشکیل می‌دهند. نان یاغلی کوکه را می‌توان درون تنور، فر یا روی اجاق گاز درست کرد. کوکه بیشتر در مراسم مذهبی همچون محرم یا ماه رمضان استفاده می‌شود.
منبع عکس: وب‌سایت Parsiday.com؛ عکاس: نامشخص
انواع ترشی
تهیه انواع ترشی در آستانه ورود به فصول سرد سال یکی از رسوم قدیمی بانوان در ارومیه است که البته به‌عنوان یکی از سوغات خوراکی این شهر نیز شناخته می‌شود. آمار دقیقی از میزان تنوع ترشی‌های ارومیه در دسترس نیست؛ اما هرساله بیش از ۳۰ نوع از این چاشنی در جشنواره‌های غذایی این شهر به نمایش گذاشته می‌شود. از جمله ترشی‌های ارومیه می‌توان به هفته به‌جر، انواع ترشی کلم، ترشی بادمجان، ترشی سفید، داق قارپیزی (هندوانه کوهی)، آلبالو، آلو، انار، سیب، سیر، گوجه فرنگی، فلفل، بامیه، لوبیا سبز، قارچ، گردو و انواع میوه‌های فصلی اشاره کرد.
منبع عکس: وب‌سایت Destinationiran.com؛ عکاس: نامشخص
انواع مربا
مرباهای ایرانی جایگاه ویژه‌ای در سفره ایرانیان دارند. مرباهای خوش‌‌طعم ارومیه نیز در میان گردشگران و اهالی این شهر بسیار محبوب هستند. انواع مختلفی از این مرباها در فهرست سوغات ارومیه جای دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به مرباهای آلبالو، گیلاس، سیب، هویج، زردآلو، توت، گیلاس، گلابی، هلو، به، گل محمدی و مربای توت‌فرنگی اشاره کرد.
منبع عکس: وب‌سایت Fardanews.com؛ عکاس: نامشخص
صنایع دستی ارومیه
فرش
ایران از دیرباز از مهم‌ترین تولیدکننده‌های فرش دستبافت بوده است و هنرمندان بسیاری در سراسر کشور به هنر فرش‌بافی مشغول هستند. با وجود اینکه استان آذربایجان غربی در تولید فرش دستبافت چندان مشهور نیست؛ اما فرش‌بافی در برخی از شهرستان‌های این استان از جمله ارومیه، خوی و تکاب رواج دارد. برخی از طرح‌ها و نقشه‌های فرش دستبافت آذربایجان غربی در بازارهای داخلی و خارجی از محبوبیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند نقش مهمی در جهت توسعه صادرات ایفا کند؛ اغلب این نقشه‌ها از طبیعت و ذهن خلاق هنرمندان الهام گرفته شده‌اند؛ به همین دلیل نتیجه نهایی فرش بافته‌شده بسیار جذاب و دلنشین است.
منبع عکس: وب‌سایت Asriran.com؛ عکاس: نامشخص
جاجیم بافی
جاجیم نوعی زیرانداز دورویه بدون پرز و دستبافت است که اغلب توسط بانوان روستایی و عشایر بافته می‌شود. هنر جاجیم‌بافی در ارومیه نیز رواج دارد و از صنایع دستی این شهر به شمار می‌آید. تاروپود جاجیم از پشم‌های نرم و ضخیم است و تعداد تارهایی که در آن استفاده می‌شود، بیشتر و ظریف‌تر از گلیم است. در واقع جاجیم از به‌هم‌دوختن چند نوار باریک شکل می‌گیرد. جاجیم‌های ارومیه اغلب رنگ‌هایی همچون آبی، سیاه و قرمز دارند. از این بافته‌ها به‌عنوان رختخواب‌پیچ، رویه کرسی، رویه پشتی، روانداز، فرش یا زیرانداز استفاده می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Bazaremina.ir؛ عکاس: نامشخص
گلیم بافی
گلیم بافی یکی از صنایع دستی ارومیه است که امروزه نیز همانند گذشته به‌روش سنتی و توسط هنرمندان این شهر بافته می‌شود. قدمت بافت گلیم به صدها سال قبل بازمی‌گردد؛ بر همین اساس جزو صنایع دستی قدیمی ارومیه محسوب می‌شود. گلیم‌ها را با استفاده از پشم، ابریشم یا موی بز می‌بافند و به‌عنوان زیر انداز از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ البته در میان عشایر و کوچ‌نشینان استان آذربایجان علاوه بر زیرانداز برای پوشاندن دیوارها نیز کاربرد دارد.
منبع عکس: وب‌سایت Candoosms.com؛ عکاس: نامشخص
صنایع چوبی
ارومیه تنوع بسیار بالایی در صنایع چوبی دارد و بیشتر محصولات تولیدی آن زیبا و چشم‌نواز هستند. هنر کار با چوب از گذشته دور در این شهر مرسوم بوده و نسل‌به‌نسل ادامه یافته است؛ در حال حاضر نیز یکی از صنایع دستی و سوغات مهم ارومیه محسوب می‌شود. تزیینات منبت‌کاری، معرق‌کاری، قلم‌زنی و همچنین انواع ظروف پذیرایی، کفگیر و ملاقه، قاشق و چنگال، سینی و... نمونه‌هایی از این هنر هستند.
منبع عکس: وب‌سایت Chobalat.ir؛ عکاس: نامشخص
خراطی و ظریف کاری چوب
هنر خراطی و ظریف‌کاری چوب از جمله صنایع دستی و سوغات ارومیه به شمار می‌آید که روی انواع چوب مانند چوب درخت گردو، سرو، صنوبر، گلابی و سنجد اجرا می‌شود. اگر برای خرید سوغات به فروشگاه‌های صنایع دستی سطح شهر بروید، حتما وسایل تزیینی و کاربردی مانند قاب عکس، رحل قرآن، شکلات‌خوری، جعبه‌‌های لوازم آرایش، جواهر و دستمال کاغذی و همچنین انواع میز و صندلی با هنر ظریف‌کاری را مشاهده می‌کنید.
منبع عکس: وب‌سایت Arts.fa.abna24.com؛ عکاس: نامشخص
منبت کاری
منبت‌کاری با چوب یکی از هنرهای بی‌نظیری است که در شهر ارومیه رواج دارد. این هنر با ریزه‌کاری‌های فراوان روی سطح چوب اجرا و باعث پیدایش نقش‌هایی برجسته می‌شود. اغلب هنرمندان ارومیه منبت‌کاری را روی چوب گردو انجام می‌دهند؛ زیرا عقیده دارند که چوب مرغوب در کیفیت نهایی آثار، نقش بسزایی دارد. منبت‌کاری در قدیم برای تزیین سردر و پنجره‌های بناهای مهم و مساجد کاربرد داشت؛ ولی امروزه برای خلق تابلوهای هنری و تزیین چوب مبلمان و اکسسوری‌‌ها استفاده می‌شود.
منبع عکس: وب‌سایت Tishineh.com؛ عکاس: نامشخص
معرق کاری
معرق‌کاری یکی دیگر از هنرها و صنایع دستی ارومیه است که طرفداران بسیاری دارد. این هنر از دوره سلجوقی در ایران رواج پیدا کرده است و می‌توان گفت امروزه ارومیه یکی از قطب‌های مهم معرق است. هنر معرق‌کاری در شهرهای دیگری همچون اصفهان، کاشان، تبریز و یزد نیز انجام می‌شود. از جمله چوب‌های مورداستفاده برای این هنر می‌توان به چوب توت، آبنوس، گلابی، سنجد و فوفل اشاره کرد؛ البته گاهی علاوه بر چوب از استخوان، صدف، عاج فیل، مس و برنج هم استفاده می‌کنند.
منبع عکس: وب‌سایت Ichoob.ir؛ عکاس: نامشخص
پیکر تراشی
پیکرتراشی یکی از صنایع دستی بومی و سوغات ارومیه به شمار می‌آید که به خلق مجسمه‌ها و پیکره‌های چوبی می‌پردازد. این هنر از قرن‌ها پیش مرسوم بود و روی سنگ نیز انجام می‌شد؛ از آنجایی که کار روی سنگ به مراتب سخت‌تر و پرهزینه‌تر است، امروزه کمتر به آن می‌پردازند. نقش‌برجسته‌ها و طرحهای باستانی نظیر تخت جمشید نشان از قدمت طولانی هنر پیکرتراشی دارد. این هنر نیازمند زمان و دقت بسیاری است؛ چراکه باید به‌صورت حرفه‌ای و ظریف انجام شود. بیشتر پیکره‌هایی که در ارومیه ساخته می‌شوند شامل تندیس انسان، حیوانات و پرندگان هستند.
منبع عکس: وب‌سایت Ghazalchooob.rozblog.com؛ عکاس: نامشخص
رنگرزی و چاپ سنتی
رنگرزی و چاپ سنتی یکی از هنرهای بی‌نظیر ارومیه به شمار می‌آید. کشف نمونه پارچه‌های رنگرزی‌شده از دوره ساسانی حکایت از قدمت این هنر دارد. به رنگ‌کردن الیاف و کلاف‌های نخ و تولید نخ‌های رنگی، رنگرزی گفته می‌شود که در گذشته به «صباغی» نیز معروف بوده است. صنعت رنگرزی و چاپ به دو روش سنتی و کارگاهی یا صنعتی انجام می‌شود. در چاپ سنتی نقش‌های روی پارچه را با شابلون، قلم‌مو، مهر و ابزاری از این قبیل حک می‌کنند؛ اما در روش کارگاهی بیشتر مراحل به کمک دستگاه‌های مختلف انجام می‌شود.
از معروف‌ترین چاپ‌های سنتی می‌توان به چاپ پارچه قلم‌کار، چاپ دندانی و چاپ کلاقه‌ای اشاره کرد که معمولا روی روسری، رومیزی و انواع پوشاک استفاده می‌کنند. روسری کلاقه‌ای از زیباترین سوغات ارومیه است که با ترکیب هنر رنگرزی و چاپ سنتی خلق می‌شود.
منبع عکس: وب‌سایت Bazaremina.ir؛ عکاس: نامشخص
رودوزی
رودوزی که در زبان محلی به «ممقان دوزی» نیز معروف است، به‌عنوان یکی از صنایع دستی اصیل و سنتی ارومیه شناخته می‌شود که از گذشته در میان بانوان هنرمند این شهر رواج داشته است. این هنر نفیس و ارزشمند، طرفداران خوش‌ذوق بسیاری دارد و جزو سوغات گران ارومیه است. رودوزی اغلب روی پارچه‌های ساده و بدون طرح با استفاده از نخ‌های ابریشمی در رنگ‌های متنوع و شاد اجرا می‌شود. این تکنیک روی انواع لباس، پاپوش و کفش، زیر لیوانی، رومیزی و... با طرحهای زیبا و رنگارنگ بسیار خیره‌کننده و چشم‌نواز است. هنگام گشت‌وگذار در بازارها، فروشگاه‌های صنایع دستی و مراکز خرید ارومیه، می‌توانید از محصولات رودوزی به‌عنوان سوغات خریداری کنید.
منبع عکس: وب‌سایتRochi.ir؛ عکاس: نامشخص
اگر درخصوص سوغات خوراکی و صنایع دستی شهر ارومیه اطلاعات بیشتری دارید یا مواردی وجود دارد که در این مقاله به آن اشاره نشده است، در بخش دیدگاه‌های مقاله با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.
منبع عکس کاور: وب‌سایت Ajamgasht.ir؛ عکاس: نامشخص
دیدگاه