وضعیت کتیبه «آنوبانی نی» و «طاق گرا» بعد از زلزله
پس از بررسی کامل محوطه‌های تاریخی کرمانشاه مشخص شد که ۱۱ بنای تاریخی در این استان بر اثر زلزله دچار آسیب‌دیدگی‌هایی شدند. اما وضعیت کتیبه «آنوبانینی»، از قدیمی‌ترین سنگ نبشته‌های ایران چگونه است؟
«جلیل بالایی» مدیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، گفت:
عمده‌ترین تخریب در زلزله یکشنبه شب ۲۱ آبان در غرب کشور متوجه «کاروانسرای قصر شیرین» شد که متاسفانه یکی از دیوارهای تاریخی به طول ۲۰ متر، ضخامت ۸۰ سانتی‌متر و ارتفاع هشت متر تخریب شده و به بازسازی و دوباره‌سازی نیاز دارد.
او با تاکید بر بررسی وضعیت محور ساسانی در سرپل ذهاب به‌طور کامل بیان کرد:
خوشبختانه کتیبه «آنوبانینی» و «طاق گرا» سالم هستند و هیچ‌کدام آسیبی ندیده‌اند، اما با توجه به قرار داشتن آن‌ها در کنار کوه تعدادی سنگ بزرگ اطراف قدیمی‌ترین کتیبه ایران و بنای تاریخی «گرا» را پر کرده است که آن‌ها باید پاکسازی شوند.
آنوبانینی ملکه آشوری یا لولویی بود که نقش برجسته منسوب به او در شهر سرپل ذهاب، از قدیمی‌ترین سنگ نبشته‌های ایران با قدمتی حدودا ۴۸۰۰ سال است.
این نقش برجسته پرده‌ای است که در آن شاه در برابر ملکه و ستاره ایشتار که او را در مقابل دشمنان به پیروزی رسانده، ایستاده و پای خود را بر بدن دشمن مغلوب نهاده است. ملکه حلقه‌‌ای به دست دارد و به دست دیگر طناب یا زنجیری گرفته، دو اسیر از بینی در بند اوست. علاوه بر شاه و ملکه، ۹ اسیر برهنه نیز در تصویر قابل‌مشاهده است.
این نقش برجسته، در محوطه‌ی یک دبیرستان دخترانه در شهر سرپل ذهاب قرار دارد. ذیل نقش برجسته، سنگ نبشته‌ای به خط اکدی وجود دارد که مضمون آن چنین است:
آنوبانینی پادشاه توانا، پادشاه لولوبی نقش خود و نقش الهه ایشتار را در کوه پادیر رسم کرد. آن کس که این نقوش و این لوح را محو کند، به نفرین و لعنت آنو، آنوتروم، بل، بلیط، رامان، ایشتار، سین و شمش گرفتار و با دو نسل او برباد رواد.
وی همچنین با اشاره به اینکه خوشبختانه بنای«زیج منیژه» در سرپل ذهاب آسیب چندانی ندیده است و موارد وارد شده به آن به‌راحتی قابل جمع‌بندی است، بیان کرد:
تعدادی از سنگ‌های مجموعه‌ی «عمارت خسرو» در بخش‌هایی ریزش کرده‌اند که باید بازسازی شوند، اما خوشبختانه آتشکده چارقاپی نیز آسیب چندانی ندیده و تقریبا سالم است.
او با اشاره به آسیب یکی از دیوارهای قلعه «گبری» در سرپل ذهاب و نیاز به تثبیت و مرمت آن، ادامه داد:
بقعه «ابودوجانه» در شهرستان دالاهو ۶۰ درصد آسیب دیده و ترک‌های سازه‌ای شدیدی به گنبد آن وارد شده است، همچنین میله‌های مقابر این مجموعه نیز دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند.
بالایی از آسیب‌دیدگی ۶۰ درصدی مسجد «عبدالله بن عمر» افزود:
بخشی از دیواره‌های سنگی و خشکه‌چین قلعه «یزدگرد» و قلعه «داوران» در قصر شیرین نیز لرزش داشته‌اند، که قابل بهسازی و مرمت است.
وی بیان کرد که خوشبختانه عمق خسارت‌ها عمیق و جدی نبوده‌اند و هیچ‌کدام از بناهای در معرض گسل زلزله به‌گونه‌ای نیست که امکان مرمت آن وجود نداشته باشد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه تاکید کرد:
مرمت و بهسازی بناهای آسیب‌دیده در شهرستان‌های «قصرشیرین»، «سرپل ذهاب» و «دالاهو» به اعتباری معادل ۸۵۰ میلیون تومان نیاز دارد که در صورت تامین اعتبار از سوی دولت یا سازمان میراث فرهنگی در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌توان بناهای آسیب دیده را مرمت و بازسازی کرد.
طاق بستان
«پیمان نعمتی» مدیر دو مجموعه تاریخی بیستون و طاق بستان کرمانشاه تأکید کرد:
این دو مجموعه به‌طور کامل آسیب‌شناسی شده‌اند و خوشبختانه هیچ مشکلی برای آن‌ها به وجود نیامده است.
«سید محسن علوی» مدیر اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان نیز اعلام کرد:
همه بناهای تاریخی قرار گرفته در استان کردستان بعد از زلزله یکشنبه شب به‌طور کامل بررسی شدند و خوشبختانه هیچ آسیبی به نسبت آسیب‌های وارد شده به استان کرمانشاه به بناهای تاریخی کردستان وارد نشده است.
«عبدالمالک شنبه‌زاده» مدیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام نیز اعلام کرد:
بنای تاریخی از جمله گچ‌بری‌های شهر تاریخی سیمره آسیب جدی دیدند. گچ‌بری‌های دیواری شهر تاریخی سیمره دچار ترک‌خوردگی و آسیب شدند. همچنین قلعه «والی» شهرستان کرداول، قلعه «والی»، موزه باستان‌شناسی و کاخ «فلاحتی» در ایلام نیز دچار آسیب شده‌اند.
سیمره قبل از زلزله
به گفته او، قلعه «کنجانچم» در ایلام، قلعه «پوراشرف» و قلعه «میرغلام» در دره‌شهر و موزه باستان‌شناسی «دره‌شهر» نیز به‌دنبال این زلزله آسیب‌هایی دیده‌اند.
«شنبه‌زاده» اعتبار لازم برای رفع خطر بناهای آسیب‌دیده را بالغ بر ۵۰۰ میلیون تومان برآورد کرد و گفت:
عملیات رفع خطر به زمانی حدود دو ماه نیاز دارد، اما با توجه به اینکه امکان منتظر شدن برای رسیدن اعتبار را نداریم در نظر داریم نخست از اعتبارهای امانی و سپس اعتبارهای پیمانی این اداره کل استفاده کنیم تا اعتبار مورد نظر در اختیارمان قرار گیرد.
دیدگاه