روزشمار: ۴ مهر؛ تاسيس بندر و منطقه آزاد تجاری در جزيره كيش

ایجاد مناطق آزاد، نخستین بار در کشورهای سوسیالیستی که دارای اقتصاد بسته بودند، مورد توجه قرار گرفت. در کشور ما هم شکل‌گیری مناطق آزاد تجاری ایران به پیشنهاد تئوری‌پردازان اقتصاد دولتی صورت گرفت تا گریزگاهی برای اقتصاد بسته دولتی باشد. در سال‌های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ ضربه‌پذیری اقتصاد کشور از صادرات نفتی، به‌طور محسوس مورد توجه قرار گرفت.

آمارهای سال ۱۳۶۷ نشان می‌دهند که صادرات نفتی کشور ایران در آن سال حدود ۷ میلیارد دلار شد. در حالی که همین درآمدهای ارزی در برخی از سال‌ها از ۲۰ میلیارد دلار فراتر رفته است؛ بنابراین در برنامه اول، توسعه صادرات غیرنفتی به‌عنوان یک تصمیم قطعی مورد توجه قرار گرفت، در این راستا در تبصره ۱۹ برنامه اول توسعه، سه منطقه آزاد تجاری-صنعتی در کشور مورد تصویب قرار گرفت.

جزيره كيش در زمان حكومت محمدرضا پهلوی به‌عنوان مركزی توريستی و تفريحی مورد استفاده قرار می‌گرفت. پس از پيروزی انقلاب، تأسيسات سياحتی-اقتصادی اين منطقه برای عموم گشايش يافت، تا اين كه طرح ايجاد بندر آزاد در اين جزيره كه قبلا توسط دولت به تصويب رسيده بود، از طريق رسانه‏‌های گروهی اعلام شد.

هدف از اين طرح، تبديل كيش به یک بازار مناسب برای صادرات و واردات كالا و نيز كمک به ساكنان جزيره و توليد اشتغال برای آن‌ها و ارائه خدمات به ساير جزاير اعلام شد. طبق اين طرح، افراد می‌توانند هر مقدار كالا وارد اين جزيره كنند تا از آنجا به كشورهای منطقه صادر شود. همچنين ورود كالا از طريق بازاری كه در اين جزيره ايجاد می‌شود صورت می‌گيرد.

این جزیره به‌شکل بیضی با طول ۱۵ کیلومتر و عرض ۷ کیلومتر وبا مساحتی حدود ۹۱ کیلومتر مربع از لحاظ وسعت، مقام دوم را در میان جزایر خلیج فارس دارد. این جزیره از لحاظ تاریخی دارای سوابق بازرگانی است به‌طوری که مرکز ارتباطات بازرگانی بین هندوستان، ایران و بین‌النهرین به شمار می‌آمد.

عمده تجارت جزیره کیش در گذشته، مروارید بوده است که هنوز هم صید آن ادامه دارد. کیش از سال ۱۳۸۴ تاکنون خارج از قلمرو معمولی گمرک کشور شناخته شده و نوعی منطقه آزاد تلقی می‌شود. مهم‌ترین واحدهای تولیدی کیش در بخش‌های مختلف صنایع برقی و الکترونیک، پوشاک، مواد غذایی و دارویی، شیمیایی، سلولزی، صنایع غیرفلزی و یک واحد تولید خودرو است.

نمونه ماموریت‌های خاص این منطقه عبارتند از: توسعه و ترویج گردشگری، تمرکز خدمات فرهنگی و رفاهی، ایجاد بورس خدمات تجاری، تشکیل نمایشگاه‌ها و همایش‌های داخلی و بین‌المللی، پایگاه توسعه و ترویج فناوری اطلاعات و ارتباطات.

در همین روز:

• سيل در اهر (۱۳۲۹ شمسی)
• اشغال بستان توسط اشغالگران بعثی در روزهای آغازين جنگ (۱۳۵۹ شمسی)
• درگذشت استاد «رضا مافی» خطاط صاحب سبک و نقاش برجسته معاصر (۱۳۶۱ شمسی)
• درگذشت «هما روستا» بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون ( ۱۳۹۴ شمسی)
• درگذشت «مسعودی» مورخ و دانشمند بزرگ شيعه (۳۴۵ قمری)
• روز آفرینش، نخستین روز گاه‌شماری یهودی (۳۷۶۰ پیش از میلاد)
• كشف اقيانوس كبير توسط دريانوردان اسپانيایی (۱۵۱۳ میلادی)