روزشمار: ۲۷ شهریور؛ روز شعر و ادب پارسی و روز بزرگداشت استاد شهریار
۲۷ شهریور، روز شعر و ادب پارسی و روز بزرگداشت استاد شهریار به همين مناسبت بخشی از زندگی‌نامه استاد شهريار را با هم می‌خوانيم. با کجارو همراه باشید.
«سید محمدحسین بهجت تبریزی» متخلص به شهریار در سال ۱۲۸۵ شمسی در تبریز به دنیا آمد. او به زبان‌های ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده است. ۲۷ شهریور روز درگذشت این شاعر گرانقدر را به احترام او «روز شعر و ادب فارسی» نام‌گذاری کرده‌اند.
مهم‌ترین اثر استاد شهریار منظومه «حیدربابایه سلام» است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده است. این مجموعه در میان اشعار مدرن قرار گرفته و به بیش از ۸۰ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.
شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر فارسی مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی نیز تبحر داشته است. اما بیشتر از دیگر گونه‌ها در غزل شهره بود و از جمله غزل‌های معروف او می‌توان به «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به امام علی (ع) و نیز به حافظ ارادت خاصی داشت و درباره آن‌ها اشعار زیبایی سروده است.
مجموعه تلویزیونی شهریار که به کارگردانی کمال تبریزی در سال ۱۳۸۴ ساخته شده و در آن جلوه‌هایی از زندگی این شاعر به تصویر کشیده شده است.
پدرش «حاج میرآقا بهجت تبریزی» نام داشت که در تبریز وکیل بود. پس از پایان تحصیلات دوره راهنمایی در تبریز، در سال ۱۳۰۰ برای ادامه تحصیل از تبریز عازم تهران شد و در مدرسه دارالفنون تا سال ۱۳۰۳ و پس از آن در رشته پزشکی ادامه تحصیل داد.
حدود شش ماه پیش از گرفتن مدرک دکتری به‌علت شکست عشقی و ناراحتی خیال و پیش‌آمدهای دیگر ترک تحصیل کرد. «هوشنگ طيار» شاگرد و دوست و همشهری شهريار درباره عشقی كه نقطه عطف زندگی او و عاملی در روی آوردن شهريار به ادبيات است، گفت زمانی كه شهريار برای خواندن درس پزشکی به تهران آمد، همراه با مادرش در خيابان ناصرخسرو كوچه مروی یک اتاق اجاره می‌كند. آنجا عاشق دختر صاحب خانه می‌شود. صحبتی بين مادران آن‌ها مطرح می‌شود و یک حالت نامزدی به وجود می‌آيد. قرار می‌شود كه شهريار بعد از اينكه دوره انترنی را گذراند و دكترای پزشکی را گرفت با دختر عروسی كند. شهريار رفته بود خارج از تهران تا دوره را بگذراند و وقتی برگشت متوجه شد، پدر دختر او را به یک سرهنگ داده است و آن‌ها با هم ازدواج كرده‌اند. شهريار دچار ناراحتی روحی شديدی می‌شود و حتی مدتی هم بستری می‌شود و در اين دوران غزل‌های خوب شهريار سروده می‌شوند.
طيار با بيان اينكه آن دختر برخلاف شايعات فاميل شهريار نبوده و «عزيزه خانم» همسر شهريار فاميل او بوده است، بیان کرد:
بهجت‌آباد، در گذشته تفرج‌گاه تهران بود و مثل امروز آپارتمان‌سازی نشده بود. اين محل، جایی بود كه بيشتر اوقات شهريار با دختر برای گردش آنجا می‌رفت. بعد از‌اينكه دختر ازدواج می‌كند، شهريار یک روز سيزده بدر برای زنده كردن خاطرات آنجا می‌رود و دختر هم با شوهر و بچه آنجا می‌آيند. شهريار با دختر روبه‌رو می‌شود و اين غزل را آنجا می‌سرايد:
يار و همسر نگرفتم كه گرو بود سرم
تو شدی مادر و من با همه پيری پسرم
طيار گفت که بهترين شعر ترکی را شهريار گفته و كاش با شهرتی كه شهريار داشت اشعار فارسی را هم به‌اندازه اشعار تركی‌اش چنين زيبا می‌سرود.
دانشگاه تبریز، شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن خواند و عنوان دکترای افتخاری دانشکده ادبیات تبریز را نیز به وی اعطا کرد.
در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۰ اثر مشهور خود حیدربابایه سلام را سرود. در مرداد ۱۳۳۲ به تبریز آمده و با یکی از بستگان خود به نام «عزیزه عبدخالقی» ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه فرزند دو دختر به نام‌های شهرزاد و مریم و یک پسر به نام هادی می‌شود.
شهریار پس از انقلاب ۱۳۵۷ شعرهایی در مدح نظام جمهوری اسلامی ایران سرود. وی در روزهای آخر عمر به‌دلیل بیماری در بیمارستان مهر تهران بستری شد و سرانجام در ۲۷ شهریور سال ۱۳۶۷ درگذشت. بنا به وصیت شهریار، در مقبرةالشعرای تبریز به خاک سپرده شد.
در همین روز:
- درگذشت شاعر معاصر، استاد «محمدحسين بهجت تبريزی» معروف به «شهريار» (۱۳۶۷ شمسی)
- لهستان سقوط و خاک آن كشور به تصرف سربازان آلمانی و شوروی درآمد. (۱۳۱۸ شمسی)
- آغاز نهضت عباسيان با قيام «ابومسلم خراسانی» عليه حكومت اموی (۱۲۹ قمری)
- ولادت امام علی‌النقی الهادی علیه‌السلام (۲۱۲ قمری)
- آغاز حكومت «محمد خدابنده» معروف به «الجايتو» ايلخان مغول (۷۰۳ قمری)
- سلجوقیان با دولت روم شرقی (دولت قسطنطنیه-استانبول) وارد جنگ شدند. (۱۱۷۶ میلادی)
- نخستين سانحه هواپيما در تاريخ بشر (۱۹۰۸ میلادی)
- تهاجم ارتش سرخ شوروی به لهستان در آغاز جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹ میلادی)
- وقوع فاجعه «سپتامبر سياه» و كشتار فلسطينی‌ها توسط «شاه حسين اردنی» (۱۹۷۰ میلادی)
- انجام مذاكرات صلح «كمپ ديويد» بين سران مصر و رژيم صهيونيستی (۱۹۷۸ میلادی)
- قتلعام فلسطينيان اردوگاههای «صبرا و شتيلا» توسط رژيم صهيونيستی (۱۹۸۲ میلادی)
- مرگ «كارل پوپر» فيلسوف و نظريه‌پرداز معروف اتريشی (۱۹۹۴ میلادی)
- درگذشت «ويليام هنری فوكس تالبوت» از پيشگامان اختراع عكاسی (۱۸۷۷ میلادی)
دیدگاه