روزشمار: ۲۵ شهریور؛ روز بزرگداشت سالخوردگان در ايران باستان
روز ۲۵ شهریور ماه هر سال در ایران باستان روز بزرگداشت و سپاسگزاری از سالخوردگان بود و قدمت آن به ۳ هزار سال می‌رسد. ایرانیان از این لحاظ هم مقدم بر ملل دیگر بودند.
مقاله مرتبط:
ايرانيان عهد باستان نخستين مردمی بوده‌اند كه برای ادای احترام و بزرگداشت و سپاسگزاری از سالخوردگان روز مشخص را در سال تعيين كرده بودند و اين روز، ۲۵ شهريور ماه هر سال بود و قدمت آن به ۳ سه هزار سال می‌رسد. در آن زمان و تا ۱۴ قرن پيش، روزهای هر ماه ايرانی نام خاص داشت و روز ۲۵ شهريور «اشيش وانگ» خوانده می‌شد كه روز رحمت خدا، اخلاقيات و معنويات و روان پاک بود.
ماه شهريور «شهرور shehrevar» تلفظ می‌شد. پس از انقراض ساسانیان، چون در ايام نوروز هم رسم بود که برای دست‌بوسی نزد پیران قوم می‌رفتند، مراسم بزرگداشت و سپاسگزاری از سالخوردگان اختصاص به نوروز يافت و به تدريج روز سالخوردگان (۲۵ شهريور) كمرنگ و در ايران به فراموشی سپرده شد.
كشورهای ديگر و عمدتا از قرن بيستم آن را برای خود احيا كرده‌اند كه در كشورهای انگليسی‌زبان به «سينيور دی» معروف است.
نخستين قانون كيفر عمومی ايران مصوب دهه ۱۳۱۰ هجری شمسی، عدم توجه فرزندان به والدين سال‌خورده و خودداری از نگهداری و تأمین معیشت آنان را جرم شناخته بود.
در سال ۱۷۲۰ ميلادی، «جاماسب ولايتی» به دستور زرتشتيان كرمان به بمبئی رفت تا تاريخچه «روز سالخوردگان در ایران» را با ساير محققان پارسی هند بنويسند و آن را زنده كنند كه بعدا «مينوچهر هومجی» از پارسيان بمبئی هند اين كار را تکمیل كرد.
بايد توجه داشت كه از دو تا سه دهه پيش توجه به سالخوردگان و بازنشستگان در سراسر جهان چشم‌گير شده است. به این منظور میزان توجه دو کشور ژاپن و آمریکا را به سالخوردگان را بررسی کرده‌ایم:
سالخوردگان در ژاپن
در ژاپن روز ۱۵ سپتامبر را به‌عنوان روز سالخوردگان برگزار می‌كنند كه گمان می‌رود ربطی به روز باستانی سالخوردگان ايران نداشته باشد.
سالخوردگان در آمریکا
در آمريکا از سال ۱۹۶۶ میلادی، درمان سالخوردگان ۶۵ ساله و بالاتر (Medicare) مطلقا رایگان است حتی اگر ماه‌ها در بیمارستان بستری باشند و نیاز به هرگونه درمان و مراقبتی داشته باشند. شمار برخوردارشوندگان از «مدیکر» در آمریکا اینک حدود ۵۰ میلیون نفر است. بسياری از فروشگاه‌ها در روز معينی از هفته، اجناس خود را به آنان با ۱۵ درصد تخفيف می‌فروشند.
بعضی شرکت‌های هواپیمایی به سالخوردگان تخفيف قابل ملاحظه می‌دهند و استفاده از اتوبوس‌های شهری و مترو با ارائه کارت سالمندی برايشان رايگان است. کارت سالمندی کارتی دائمی است و نیاز به تجدید هر چند وقت یکبار آن نیست که عملی بوروکراتیک و وقت‌گیر است. همین طور شرکت در کلاس‌های درس در هر سطحی در مدارس عالی (دانشگاه‌ها) و نیز مدارس آموزش سالمندان که در هر شهر چند مدرسه متعلق به شهرداری در ساعات شب اختصاص به آموزش دروسی از قبیل استفاده از ابزارهای دیجیتالی و اینترنت، آشپزی، نقاشی، زبان دوم، نگارش، شعر، تعمیرات خانه، نگهداری از اتومبیل، رقص، تمرین‌های تندرستی (ورزش و ... معروف به هِلث استایل) دارد، رایگان است.
شهرداری‌ها برای سالخوردگان مراکز تفریح و گردهمایی رایگان تاسیس کرده‌اند تا سرگرمی آنان تأمین باشد و تنها نباشند. در آمریکا و تقریبا همه کشورها، اتوبوسرانی شهری متعلق به شهرداری‌هاست و به پیمانکار که در جستجوی منافع، شرکت تشکیل می‌دهد و فعالیت دارد واگذار نمی‌شود.
در آخر بگوییم که سنت‌های دیرینه و کهن ایرانی سرآمد رسم‌های قرن‌های گذشته در دنیا بوده، آن‌ها را زنده نگهداریم. پیران و سالخوردگان را محترم بداریم و گوشه‌ای از تنهایی‌شان را پر کنیم.
در همین روز:
- برگزاری انتخابات اولين دوره مجلس شورای ملی در ايران (۱۲۸۵ شمسی)
- نيروهای شوروی وارد خاک لهستان شدند. (۱۳۱۸ شمسی)
- سقوط ديكتاتوری «رضاخان ميرپنج» و آغاز سلطنت «محمدرضا پهلوی» (۱۳۲۰ شمسی)
- امضای قرارداد ۵۴ میلیارد ریالی برای احداث بزرگ‌ترین مجتمع بذری ایران با یک کنسرسیوم ایتالیایی (۱۳۵۴ شمسی)
- وقوع زلزله شديد در طبس (۱۳۵۷ شمسی)
- درگذشت اديب و نويسنده معاصر «سيدابوالقاسم انجوی شيرازی» (۱۳۷۲ شمسی)
- اهدای نشان افتخار يونسكو به نهضت سوادآموزی (۱۳۷۸ شمسی)
- درگذشت «جعفر پتگر»؛ استاد نقاشی (۱۳۸۴ شمسی)
- آغاز سلطنت «آلب ارسلان سلجوقی» پس از طغرل سلجوقی (۴۵۵ قمری)
- زادروز «جيمز کوپر»؛ داستان‌نگار قرن ۱۹ آمريکا (۱۷۸۹ میلادی)
- استقلال كشورهای آمريكای مركزی از استعمار اسپانيا (۱۸۲۱ میلادی)
- روز ملی و استقلال «هندوراس» از استعمار اسپانيا (۱۸۲۱ میلادی)
- روز ملی و استقلال «السالوادور» از استعمار اسپانيا (۱۸۲۱ میلادی)
- روز ملی و استقلال «نيكاراگوئه» از استعمار اسپانيا (۱۸۲۱ میلادی)
- روز ملی و استقلال «گواتمالا» از استعمار اسپانيا (۱۸۲۱ میلادی)
- تصرف اسكندريه مصر توسط قواي متجاوز انگليسی (۱۸۸۲ میلادی)
- نخستين استفاده از تانک در جنگ (۱۹۱۶ میلادی)
- اعلام حكومت جمهوری در روسيه و پايان امپراتوری روسيه تزاری (۱۹۱۷ میلادی)
- خودكشی «لی كيونگ هائه» رئيس اتحاديه كشاورزان كره جنوبی به خاطر کشاورزان میهنش (۲۰۰۳ میلادی)
- روز جهانی مردم‌سالاری (دموکراسی)
دیدگاه