روزشمار: ۱۷ مرداد؛ فاجعه آتشفشان كوه «پله» در «جزيره مارتينیک»

محبوبه پوریوسفی
محبوبه پوریوسفی یکشنبه، ۱۷ مرداد ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۰۰
روزشمار: ۱۷ مرداد؛ فاجعه آتشفشان كوه «پله» در «جزيره مارتينیک»

۷ اوت سال ۱۹۰۲ میلادی روزی است که در آن كوه آتشفشان معروف «پله» فعال شد و شهر سن پيِر را با بيش از ۳۰۰ هزار سكنه، زير آتش و لايه غبار فرو برد.

کوه پله (Mount pelée) یک کوه آتشفشانی فعال در انتهای شمالی جزیره مارتینیک واقع در جزایر آنتیل کوچک در دریای کارائیب است که بخشی از شهرستان‌های فرادریایی فرانسه به شمار می‌رود. مخروط آتشفشانی این کوه از لایه‌های خاکستر آتشفشانی و گدازه‌های سخت‌شده پدید آمده است.

کوه پله

کوه پله بر اثر فرایند فرورانش پدید آمده است. فرورانش باعث ایجاد کمان جزیره‌ای آنتیل کوچک به‌شکل زنجیره آتشفشانی خمیده‌ای به طول تقریبی ۸۵۰ کیلومتر میان پورتوریکو و ونزوئلا شده است، جایی که صفحه کارائیب با پوسته اقیانوسی اطلس که متعلق به صفحه آمریکای جنوبی است، برخورد می‌کند.

مارتینیک (Martinique) جزیره‌ای کوچک در دریای کارائیب در آمریکای مرکزی، جنوب دومینیکا، شمال سنت لوسیا و ۴۸۳ کیلومتری شمال شرق ونزوئلا است كه ۱۱۰۰ كيلومتر مربع وسعت و نيم ميليون نفر جمعيت دارد. «کریستف کلمب» دریانورد اسپانیایی که در سال ۱۵۰۲ میلادی این جزیره را کشف کشد، نام مارتینیک را برای جزیره تازه کشف شده انتخاب کرد.

جزیره‌نشینان بومی کارائیب به این جزیره، مادیانا (Madiana) یا مادینینا (Madinina) به معنی «جزیره گلها» می‌گفتند.

هنگامی که فرانسوی‌ها این جزیره را مستعمره کردند به نظر می‌رسید که کوه پله یک آتشفشان خاموش باشد بنابراین شهر سن پیر در دامنه این کوه گسترش یافت. زیبایی استوایی سن پیر موجب شد به آن لقب «پاریس کوچک آنتیل» را بدهند. نخستین نشانه‌های آغاز فعالیت کوه پله با متصاعد شدن بخارهایی از دهانه آن در سال ۱۹۰۰ میلادی ظهور کردند.

با فعال شدن كوه آتشفشان معروف «پله» در اين جزيره در هفتم اوت سال ۱۹۰۲ میلادی، شهر سن پيِر با بيش از ۳۰۰ هزار سكنه، زير آتش و لايه غبار پوشانده شد. در این فاجعه، چهل هزار نفر کشته شدند. بیشتر قربانیان بر اثر جریان آذرآواری که در شهر سن پیر روی داد کشته شدند. در آن زمان سن پیر بزرگ‌ترین شهر جزیره بود.

این آتشفشان چینه‌ای به‌دلیل فوران سال ۱۹۰۲ و آثار مخرب ناشی از آن که بدترین فوران آتشفشانی قرن بیستم لقب گرفته، مشهور است.

جریان‌های آذرآواری دقایقی پس از فوران شهر سن پیر را کاملا نابود کردند. تنها دو نفر از این فوران جان سالم به در بردند؛ یکی «لودگر سیلباریس» که در یک سیاهچال با تهویه ضعیف زندانی بود و دیگری «لئون کومپر لیندر» که در حاشیه شهر زندگی می‌کرد و با وجود سوختگی شدید نجات یافت.

آتش فشان کوه پله

این فوران تنها فوران آتشفشانی بزرگ در تاریخ فرانسه و سرزمین‌های فرادریایی آن به شمار می‌رود. فعاليت آتشفشانی پله تا سال ۱۹۰۵ ميلادی ادامه داشت و آنگاه دوباره برای مدت نامعلومی به خواب رفت.

در همین روز:

  • امضای قرارداد ۱۹۱۹ میلادی وثوق‌الدوله بين ايران و انگليس (۱۲۹۸ شمسی)
  • افتتاح مركز تلويزيونی در اروميه (۱۳۴۷ شمسی)
  • روز خبرنگار
  • زلزله شدید در مازندران (۱۳۵۱ شمسی)
  • درگذشت «عطاملک جوينی» سياست‏مدار و مورخ شهير ايرانی (۶۸۱ قمری)
  • درگذشت «آنتونی فان دیک» نقاش معروف بلژيکی (۱۶۴۱ میلادی)
  • تولد «فرانچسكو پترارک» شاعر و اديب برجسته ايتاليایی (۱۳۰۴ میلادی)
  • گذشت «رابيندرانات تاگور» فيلسوف، نويسنده و شاعر هندی (۱۹۴۱ میلادی)
  • روز ملی و استقلال «ساحل عاج» از استعمار فرانسه (۱۹۶۰ میلادی)
  • امضای قرارداد موستار میان مسلمانان و كروات‌ها (۱۹۹۶ میلادی)
  • درگذشت‌ «اليور هاردی» کمدين‌ آمريکایی (۱۹۵۷ میلادی)

مطالب مرتبط:

منبع کجارو

دیدگاه