روزشمار:۲۳ مرداد؛ روز جهانی چپ دست ها
روز ۱۳ اوت برابر با ۲۲ مرداد به نام روز جهانی چپدستها نامگذاری شده است. نام این روز در سال ۱۹۷۶ برابر با ۱۳۵۵ خورشیدی پیشنهاد شد و به تصویب رسید.
مقاله مرتبط:
چپدستی به مفهوم تمایل طبیعی افراد در استفاده از دست چپ برای انجام کارهای گوناگون و بهویژه نوشتن است. بهطور طبیعی، بیشتر انسانها راستدست هستند. یکساندستان گروه خیلی کوچکی از انسانها هستند که توانایی استفاده از دست چپ و راست را بهطور یکسان دارند.
مطالعات گوناگون نشان میدهد که در جوامع مختلف، ۷۰ تا ۹۰ درصد جمعیت، راستدست و بقیه این افراد عمدتا چپدست هستند. درصد بسیار کمی نیز توانایی استفاده از دو دست را دارند.۱۳ اوت هر سال به نام روز چپ دست ها نامگذاری شده است. نام این روز در سال ۱۹۷۶ پیشنهاد شد و به تصویب رسید.
دلیل نامگذاری این روز، انتقاد از این است که تمامی ابزارها و امکانات برای راستدستها طراحی شدهاند. مانند صندلیهای یکدسته، صندلی راننده در خودروها، قانونهای راهنمایی و رانندگی، میزهای پرکردن فرم در بانکها و ادارهها و غیره. همچنین یکی از اهداف این روز پیکار با باورهای خرافاتی درباره چپ دستهاست.
چپدستی در بسیاری از جوامع، نوعی ناهنجاری و عادت ناپسند محسوب میشده است و معمولا سعی بر این بوده که کودکان را به استفاده از دست راست تشویق کنند. sinister در زبان لاتینی بهمعنای چپ است و در عین حال این واژه به معنی شوم و بدیُمنی است. در زبان فرانسوی، gauche برای دو واژه چپ و ناشی به کار میرود و در زبان آلمانی، linkisch به معنی چپدست و آدم ناجور است.
علت دقیق چپدستی مشخص نیست. نظریههای مختلف، وراثت، یادگیری و فعالیتهای مغزی در دوران جنینی و رشد را عامل تعیین چپدستی یا راستدستی میدانند. پژوهشگران دانشگاه آکسفورد، اخیراً ژنی را کشف کردند که گمان میرود عامل بروز چپدستی باشد. در افراد حاوی این ژن، بخش راست مغز کار کنترل سرعت و زبان را بر عهده دارد و بخش چپ مغز مسئول احساسات است. در افراد راستدست که فاقد این ژن هستند وظیفه هر نیمکره مغز برعکس این است. اما اندکی بعد، پژوهشگران دانشگاه ام آی تی آمریکا، نظریه جدیدی در این رابطه ارائه دادند. یافتههای آنان نشان میدهد که در رحم مادر، مغز کودکان چپدست آزادانهتر از مغز کودکان راستدست رشد میکند.
قاسم شاهمرادی دستیار روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره چپدستان میگوید:
چپ دستان، نیمکره مسلط مغزشان نمیکره راست است. با توجه به این مشخصه میتوان ویژگیهایی را برای آنان تعریف کرد. نیمکره راست مغز مسئول اعمال فضایی است بهطوری که اگر نیمکره راست فعال باشد فرد خلاقتر با تفکری بازتر و متفاوت از دیگران است. پس افراد چپ دست در انجام کارهای خلاقانه و هنری از جمله موسیقی نسبت به افراد راست دست برتری دارند. همچنین افراد چپ دست تفکری واگرا دارند به این معنی که اگر جمعی در خصوص موضوعی نظر و تفکری یکسان و همگرا داشته باشند، افراد چپ دست نظری متفاوت خواهند داشت.
در برخی رشتههای ورزشی افراد چپدست بسیار میدرخشند. «الکساندر آلخین» ۲۰ سال قهرمان شطرنج جهان بود و با ۵۰ نفر با چشم بسته بازی میکرد. او نیز چپدست بود و قدرت تجسم صحنههای بازی را داشت. در بازیهایی همچون بیسبال نیز با قدرت تصور و به کارگیری دست چپ میتوان موفقتر بود.
ما در جامعهای زندگی میکنیم که از ابزار پیش پا افتاده همچون قیچی گرفته تا وسایل مورد نیازی مانند ماشین، برای افراد راست دست طراحی شدهاند و هر چپدستی در طول دوران تحصیل خود باید دغدغه صندلی خوشدست و راحت را داشته باشد.
عموما راستدستها افراد منطقی هستند و در رشتههای ریاضی، فیزیک و فنی و مهندسی بیشتر موفقند اما چپدستها روحیهای هنری دارند و در کارهای هنری، خلاقانه و ورزشهایی که تسلط بدنی و مهارت حرکتی زیاد میطلبد، برتر هستند.
خصوصیات شخصیتی و روانشناختی افراد چپدست
- سرعت تفکر: مطالعات نشان داده است که اینگونه افراد استثنائیاند. تحقیقاتی در کشور ایتالیا بیان میکند که افراد چپدست در حین بازیهای کامپیوتری یا مسابقات ورزشی سریعتر فکر میکنند. چپدستها تمایل به کسب درآمد بیشتری دارند. افرادی که با هر دو دست کار میکنند، هنگامی که با اطلاعات جدید مواجه میشوند، توانایی تغییر عقیده بیشتری دارند که این موضوع به آنها کمک میکند تا هر دو سوی قضیه را ببینند.
- استقلال: بعضی از کارشناسان معتقدند، افراد چپدست کمتر وابستهاند، چون مجبورند با دنیایی که برای آنها ساخته نشده سازگاری پیدا کنند. دکتر پیترز میگوید که چپدستها بهعلت داشتن تمایلات استقلالطلبانه در برابر فشارهای اجتماعی مقاومت بیشتری دارند.
- سازگاری: تحقیقاتی در کشور کانادا نشان میدهد که افراد چپدست، نسبت به راستدستها سازگاری بیشتری دارند. یک فرد چپدست بسیار راحتتر از یک فرد راستدست میتواند از دست راست خود برای انجام کارها استفاده کند. به نظر میرسد افرد چپدست به سرعت قادر به تعویض و دگرگزینی هستند. بهطور کلی، افراد چپدست انعطافپذیرتر، باهوشتر و سازگارتر از افراد راستدست هستند.
امروز در بعضی کشورها در چنین روزی امتیازاتی برای چپدستها قرار داده میشود. در سال ۲۰۱۵ یکی از فروشندگان ساز، گیتارهای مخصوص چپدستان را با تخفیف به آنها عرضه کرد.
در همین روز:
- اعلام استقلال بحرين از ايران (۱۳۵۰ شمسی)
- تولد «علی حاتمی»؛ فیلمساز بزرگ سینمای ایران (۱۳۲۳ شمسی)
- گرمای هوا در اروند کنار آبادان ۷ نفر را کشت. (۱۳۵۲ شمسی)
- استقلال كشور هندوستان از انگليس (1326 ش)
- انقراض سلسله سامانيان توسط ايلک خان (۳۸۹ قمری)
- تنشوتیتلان (مکزیکوسیتی امروزی) پایتخت آزتکها، توسط هرمن کورتس اسپانیایی سقوط کرد. (۱۵۲۱ میلادی)
- درگذشت «ويلبِر رايت»؛ از سازندگان هواپيمای موتوردار (۱۹۱۲ میلادی)
- روز استقلال كشور افريقایی «آفريقای مركزی» از استعمار فرانسه (۱۹۶۰ میلادی)
- آغاز ساخت ديوار برلين و تقسيم پايتخت آن به دو قسمت غربی و شرقی (۱۹۶۱ میلادی)
- زادروز «آلفرد هيچكاک»؛ مشهورترين كارگردان سينما (۱۸۹۹ میلادی)
دیدگاه