روزشمار: ۱۹ اردیبشت؛ پایان جنگ جهانی دوم

محبوبه پوریوسفی یکشنبه، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۰۰

روزشمار: ۱۹ اردیبشت؛ پایان جنگ جهانی دوم

جنگ جهانی دوم در سپتامبر ۱۹۳۹، در قاره‌ی اروپا و قسمتی از قاره‌ی آفریقا و در سال ۱۹۴۱، در قاره‌ی آسیا آغاز و در هشتم ماه می ۱۹۴۵ پایان یافت.

در نخستین سال جنگ جهانی دوم، ارتش آلمان به‌خوبی نشان داد كه در تركیب موثر تانک‌ها و هواپیماها ، پیاده‌نظام و توپ‌خانه از حریفان خود بسیار جلوتر است. در سپتامبر ۱۹۳۹، آلمانی‌ها تاكتیک‌های جنگ برق‌آسا را در لهستان به كار گرفتند. مقاومت لهستان طی سه هفته درهم شكست. در آوریل سال ۱۹۴۰، آلمانی‌ها، دانمارک را تصرف و نروژ را نیز طی دو هفته فتح كردند و نیروهای بریتانیا را كه برای حفظ شمال نروژ تلاش می‌كردند بیرون رانده و سپس سوئد را تصرف کردند.

در ماه ژوئن، آلمانی‌ها به طرف جنوب و غرب فرانسه پیشروی كردند و خط دفاعی «ماژینو» توسط ارتش آلمان فرو ریخت.

در حالی كه فرانسوی‌ها در آستانه شكست بودند، ایتالیا اعلان جنگ كرد.

فرانسه در ۲۲ ژوئن تسلیم شد و نیروهای آلمان، شمال و غرب فرانسه را به اشغال خود درآوردند. پس از آن، هیتلر توجه خود را به بریتانیا معطوف كرد و به بمباران وحشت‌آور این كشور اقدام كرد، اما مردم بریتانیا مقاومت کردند.

در سال ۱۹۴۱، بریتانیا با یک استراتژی دفاعی به جنگ ادامه داد و هیتلر تصمیم گرفت نیروی زمینی و هوایی خود را در نیمه ماه مه سال ۱۹۴۱ علیه اتحاد شوروی سابق، وارد عمل كند و رژیم استالین را طی شش ماه و پیش از فرارسیدن زمستان نابود سازد. پس در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱، با انبوه نیروهای مسلح خود به شوروی حمله كرد. در سراسر تابستان، تاكتیک‌های جنگ برق آسا، پیروزی‌های چشمگیری برای آلمانی‌ها و متحدانش به بار آورد. نیروی هوایی شوروی نابود شد، ارتش آن كشور در جبهه‌های مختلف به محاصره درآمد و ۴ میلیون سرباز تسلیم شدند. با این حال در پاییز همان سال، تهاجم آلمان رو به افول نهاد و علت آن، نارسایی در حمل‌ونقل، هوای نامساعد، بُعد مسافت و نیروهای ناكافی برای انجام مأموریت‌های متعدد بود. در این دوره، استالین خود را تقویت كرد و مقاومت سرسختانه‌ای را در جبهه‌های مسكو - لنینگراد سازمان داد و در نتیجه هیتلر مجبور شد نبرد را متوقف كند.

در این مدت، سه چهارم ارتش یک میلیون نفری نازی نابود شد. سربازان هیتلری تداركات و لباس گرم كافی در اختیار نداشتند و تجهیزات آن‌ها بر اثر فرسایش و سرمای شدید، نابود شد. روس‌ها كه توانسته بودند با مقاومت سرسختانه از شكست رهایی پیدا کنند، در طول زمستان دست به ضد حمله زدند و آلمانی‌ها را از مسكو وادار به عقب‌نشینی کردند. در همین حال لنینگراد در محاصره قرار داشت و گرسنگی آغاز شده بود و حدود یک میلیون روس تا ژانویه ۱۹۴۴ در این شهر جان خود را از دست دادند.

هیتلر كه تا سال ۱۹۴۱ برتری خود را بر اروپا تحمیل كرده و اجرای نظم نوینی را آغاز كرده بود، توانسته بود بخش عمده‌ای از كشورهای لهستان، چكسلواكی، بخش‌هایی از یوگسلاوی، و فرانسه را در اختیار بگیرد. در این سرزمین كه به اصطلاح موطن نژاد برتر آریایی محسوب می‌شد، بر اساس بینش نوین هیتلر، یهودی‌ها و كولی‌های اروپا باید نابود می‌شدند.

در ۸ دسامبر ۱۹۴۱، ایالات متحده آمریكا به ژاپن اعلان جنگ داد و آلمان و ایتالیا نیز متقابلاً در ۱۱ دسامبر همان سال به آمریكا اعلان جنگ كردند.

در سال ۱۹۴۲ میلادی، آتش جنگ با ابعاد وسیع‌تری در سراسر جهان شعله‌ور شد. در حقیقت، جنگ، دو منازعه مختلف را در بر می‌گرفت كه به موازات هم جریان داشت. در اقیانوس آرام و شرق آسیا، ایالات‌متحده آمریكا با كمک بریتانیا و چین، علیه ژاپن می‌جنگید. در اروپا و شمال آفریقا نیز، آمریكا و شوروی با كمک بریتانیا و دیگر متحدان كوچک خود درگیر جنگ با آلمان بودند. قدرت‌های محور، یعنی آلمان، ایتالیا و ژاپن برخلاف روسیه، فرانسه، انگلیس و آمریكا بر سر اولویت‌های استراتژیک به توافق رسیده بودند.

با آغاز سال ۱۹۴۳ میلادی و شروع عقب‏‌نشينی و شكست ارتش آلمان و متحدان هيتلر، دوره زوال جنگ جهانی دوم نيز آغاز شد. در خلال سال ۱۹۴۴ میلادی، روس‌‏ها به پيشروی سرسختانه خود به‌سمت غرب ادامه دادند و بخش عمده بالكان را پاكسازی كردند.

در بهار سال ۱۹۴۵ میلادی آلمان در ميان دو نيروی سهم‏گين گرفتار آمده بود. نيروهای متفقين از سمت غرب به شرق می‌تاختند و نيروهای شوروی، در اواخر آوريل، برلين را در محاصره گرفته بودند. در نهايت، نيروهای كشورهای غربی و شوروی در روزهای اوليه ماه می، در مركز آلمان به يك‏ديگر پيوستند و با سقوط برلين و خودكشی هيتلر، جنگ جهانی دوم در اروپا پايان يافت. از اين رو در هشتم می ۱۹۴۵ میلادی، وينستون چرچيل نخست‌‏وزير وقت انگلستان با توافق سه دولت متفق خود يعنی آمريكا، شوروی و فرانسه، ضمن اعلام خبر تسليم بدون قيد و شرط آلمان، اين روز را عيد پيروزی نام‏‌گذاری كرد. به اين ترتيب، جنگ شش ساله بين متفقين و متحدين با شكست آلمان پايان پذيرفت و كابوس وحشتناک آن به اتمام رسيد.

در اين حال، هر چند آتش جنگ در اروپا خاتمه يافت ولی شعله‌‏های آن همچنان در جنوب شرقی آسيا زبانه می‌كشيد، تا اين‏كه سه ماه بعد، در اوت ۱۹۴۵ میلادی، با بمباران هسته‌‏ای هيروشيما و ناكازاكی توسط آمريكا، جنگ در اين نقطه نيز پايان پذيرفت.

جنگ در اروپا بيش از پنج سال و هشت ماه به طول انجاميد. درطول اين مدت، قريب يك‏صد ميليون نفر در كشورهای متخاصم بسيج شدند و بيش از چهل ميليون نفر نيز كشته شدند. بيشترين تلفات جنگ دوم جهانی را شوروی متحمل شد كه رقمی بالغ بر بيست ميليون نفر است. هم‏چنين تلفات آلمان ۴/۵ ميليون نفر، فرانسه ۲ ميليون نفر، انگلستان ۱/۲ ميليون نفر، آمريكا يک ميليون نفر، ايتاليا ۷۶۰ هزار نفر و.... هزينه اين جنگ بيش از ۱۱۵۰ ميليارد دلار برآورد شد كه بيش از ۲۳۰ ميليارد دلار خسارت وارد بر شهرها و تأسيسات عمومی را هم بايد به آن افزود.