قلعه دژ تاریخی اسپهبد خورشید واقع در شهرستان سوادکوه در معرض تخریب قرار دارد.
«مهدی ایزدی» معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مازندران گفت:
فعالیت معادن، کارخانه‌های برداشت شن و ماسه در حریم و اطراف این قلعه دژ تاریخی خطراتی را برای قلعه دژ تاریخی اسپهبد خورشید ایجاد کرده است.
وی ادامه داد که تلاش‌های مسئولان میراث فرهنگی مازندران برای جلوگیری از فعالیت این کارخانه‌ها و معادن باعث شد تا از فعالیت تعدادی این واحدها جلوگیری شود.
معاون میراث فرهنگی مازندران گفت که اما فعال بودن برخی از این معادن در اطراف قلعه دژ تاریخی، باعث شده تا خطر ریزش و تخریب بدنه‌ی آهکی این اثر تاریخی را تهدید کند، به‌طوری که به اظهار نظر کارشناسان میراث فرهنگی لایه‌های آهکی غار در مقابل ارتعاشات صوتی این کارخانه‌ها و معادن مقاوم نیستند و این مسئله سلامت و حیات این غار تاریخی را در معرض نابودی قرار می‌دهد.
وی تاکید کرد که پیش از وقوع هر حادثه و تخریب این قلعه دژ طبیعی باید اقدامات پیشگیرانه در این خصوص عملیاتی و اجرایی شود.
به گفته‌ی معاون میراث فرهنگی مازندران با توجه به اهمیت این قلعه دژ باستانی استان و حساسیت حفظ آن، مقرر شد تا در جلسه شورای تامین مازندران در خصوص فعالیت تنها معدن فعال حریم این غار تصمیم‌گیری شود.
وی ابراز امیدواری کرد که با رعایت حریم ۵۰۰ هکتاری قلعه دژ اسپهبد خورشید، این اثر تاریخی از هرگونه تخریب حفظ و حراست شود.
طاق طبیعی اسپهبد خورشید با دهانه‌ای به طول ۸۵ متر با بقایای قلعه‌ای کهن در ارتفاعات خطیرکوه در حاشیه شرقی جاده سوادکوه واقع شده است که در دو سوی دهانه‌ی داخلی این اثر طبیعی سازه‌هایی مطبق از کف تا زیر طاق با کاربری فضاهای مسکونی و تدافعی شامل پلکان ، حوض، انبار و آب‌انبار، از جنس لاشه سنگ و ملات آهک و گچ بنا شده است.
ورودی این طاق و غار که در سال ۱۳۳۵ توسط عده‌ای غارشناسان ایرانی کشف شد با سنگ و ساروج چیده شده و تا مدخل آن ادامه دارد، حکایت‌گر سابقه‌ی ساخت این بنا در دوره ساسانیان است.
به‌دلیل سوابق تاریخی ،معماری بی‌نظیر و نقش بی‌نظیر در رخدادهای تاریخی سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
از غار قلعه‌ی طبیعی اسپهبد خورشید به‌عنوان «تخت جمشید مازندران» نیز یاد می‌کنند .
دیدگاه