روزشمار: ۱۴ آذر؛ كشف جزيره «ماداگاسكار» در جنوب شرقی آفريقا توسط مكتشفان پرتغالی
در ۴ دسامبر سال ۱۵۰۰ میلادی، پرتغالی‌ها که در جستجوی طلا و ادویه و عاج بودند جزیره ماداگاسکار را کشف کردند.
مقاله‌های مرتبط:
كشور ماداگاسكار چهارمین جزیره بزرگ جهان است كه در سواحل جنوب شرقی آفريقا و در اقيانوس هند واقع شده است. اين منطقه از دو هزار سال پيش مسكونی بود. ماداگاسكار در قرون اول بعد از ميلاد، محل تردد برخی بازرگانان بود كه شهرها و بنادری نيز در آنجا بنا کردند. پایتخت ماداگاسکار شهر آنتاناناریوو است.
در ۴ دسامبر سال ۱۵۰۰ میلادی پای استعمارگران پرتغالی به اين منطقه باز شد. آن‌ها به‌دنبال طلا، ادويه و عاج، آمده بودند اما چون از يافتن آن نااميد شدند، اين جزيره را به حال خود رها كردند. در نتيجه، ساير اروپائيان، جايگزين پرتغالی‌ها شدند. اين سرزمين به واسطه موقعيت خاص جغرافيايى خود در مجاورت سواحل شرقی آفريقا، از قرن شانزدهم به بعد صحنه رقابت استعمارگران انگليسی و پرتغالی و فرانسوی بود. در نهايت استعمارگران فرانسوی در اواخر قرن نوزدهم بر آن مسلط شدند و ماداگاسكار در سال ۱۸۸۵ میلادی تحتالحمايه فرانسه و در سال ۱۸۹۶ میلادی مستعمره این کشور شناخته شد.
ماداگاسکار از سال ۱۸۹۶ میلادی از جمله مستعمرات فرانسه بوده است. پس از پايان جنگ جهانی دوم و در سال ۱۹۶۰ میلادی، فرانسه استقلال ماداگاسكار را به رسميت شناخت. در ادامه و در سال ۱۹۷۵ نام این کشور به «جمهوری دموکراتیک ماداگاسکار» تغییر کرد.
جمعیت ماداگاسکار ۲۲ میلیون نفر و زبان‌های رسمی این کشور مالاگاسی و فرانسوی است. سنت دینی بومی این کشور بر پیوند میان زندگان و نیاکان درگذشته آن‌ها تمرکز دارد.
مردم این کشور از اقوام گوناگونی تشکیل شده‌اند که قوم مرینا ۲۶ درصد، قوم بتسیمیساراکا ۱۵ درصد و بقیه از اقوام مختلف دیگر هستند.
در دوران پیش از تاریخ با تکه‌تکه شدن ابرقاره گندوانا، ماداگاسکار حدود ۸۸ میلیون سال پیش از شبه‌جزیره هند جدا شد. این امر باعث شده است که بیش از ۹۰ درصد از حیات وحش و زیست گیاهی این جزیره مختص خودش باشد. تنوع زیستی این جزیره هم‌اینک به خاطر رشد زیاد جمعیت انسانی و دیگر تهدیدها با مخاطره روبه‌رو است.
تاریخ نخستین نشستگاه انسانی در ماداگاسکار احتمالا به سده چهارم پیش از میلاد می‌رسد.
هسته جمعیت ماداگاسکار که مالاگاشی نامیده می‌شوند ترکیبی از تیره‌های بانتو زبان آفریقا، عرب‌ها و مالایایی‌ها دانسته می‌شوند که این دو دسته اخیر در پی سفرهای بازرگانی دریایی به این جزیره رسیدند و در آن ماندند. مالایایی نام همگانی تیره‌های منطقه هند شرقی (مالزی، فیلیپین و اندونزی) هستند که از آنجا در سراسر آسیای جنوب شرقی و جزیره‌های اقیانوس آرام پراکنده شدند.
از شهرهای مهم ماداگاسکار می‌توان به، تواماسینا، آنتسیرابه، فینارانتسوا و ماهاجانگا اشاره کرد. این جزیره دارای چندین جاذبه گردشگری است که از میان آن‌ها می‌توان به شهرهای آنتسیرابه (Antsirabe)، بلو (Belo sur Mer)، رودخانه‌های تسیریبیهینا (Tsiribihina)، مانامبلو (Manabolo) و پارک‌های ملی تی‌سینگی (Tsingy) و مانتادیا (Mantadia) اشاره کرد.
تجزیه ابرقاره گندوانا در حدود ۱۳۵ میلیون سال پیش بخشی از خشکی که ماداگاسکار جزئی از آن بود را از خشکی پیوسته آفریقاآمریکای جنوبی جدا کرد. ماداگاسکار بعدها، یعنی در حدود ۸۸ میلیون سال پیش از هند جدا شد و پس از آن هیچ‌گاه به خشکی‌های دیگر دنیا در اتصال نبوده است. این جدایی طولانی باعث شده تا اغلب گیاهان و جانورانش بی‌همتا باشند و در جای دیگری از دنیا پیدا نشوند. در حدود ۹۰ درصد از تمامی گونه‌های گیاهی و جانوری ماداگاسکار بوم‌زاد این جزیره هستند معروف‌ترین آن‌ها لمورها هستند. خانواده‌ای با نزدیک به صد گونه متفاوت که فقط در ماداگاسکار وجود دارند. از دیگر جانوران این جزیره آفتاب‌پرست پلنگی است که در بخش‌های شرقی و شمالی ماداگاسکار یافت می‌شود.
بیش از ۸۰ درصد از ۱۴٬۸۸۳ گونه گیاهی این جزیره را در هیچ‌جای دیگر جهان نمی‌توان یافت. از جمله پنج خانواده از گیاهان تنها ویژه ماداگاسکار هستند. این اکولوژی ویژه باعث شده است که برخی بوم‌شناسان از ماداگاسکار به‌عنوان «قاره هشتم» یاد کنند.
در امتداد کرانه شرقی ماداگاسکار سرازیری تندی دیده می‌شود که بیشتر جنگل‌های گرمسیری باقی‌مانده در زمین‌های پست این جزیره در این محدوده قرار دارند. در غرب این سرازیری‌ها و در مرکز جزیره، فلاتی قرار دارد که ارتفاع آن بین ۷۵۰ تا ۱۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا است. این مرتفعات مرکزی که به‌طور سنتی زادبوم قوم مرینا بوده، متراکم‌ترین منطقه ماداگاسکار از نظر جمعیت است و پایتخت کشور هم که کانون تاریخی قوم مرینا بوده، در همین فلات واقع شده است.
ویژگی این فلات مرکزی وجود دره‌های شامل شالیزارهای مطبق است که بین تپه‌های پرعلف و تکه‌هایی از جنگل واقع شده‌اند. اراضی واقع در غرب فلات مرتفع مرکزی به‌تدریج خشک‌تر شده و سرانجام به کانال موزامبیک و باتلاق‌های جنگلی حرا در امتداد ساحل ختم می‌شوند.
تا سال ۲۰۰۲ میلادی کشور ماداگاسکار از ۶ ایالت زیر تشکیل می‌شد:
- آنتاناناریوو (Antananarivo)
- آنسیرانانا (Antsiranana)
- فیانارانسوا (Fianarantsoa)
- ماهاجانگا (Mahajanga)
- تواماسینا (Toamasina)
- تولیارا (Toliara)
مهم‌ترین گروه قومی این جزیره یعنی مالاگاسی‌ها از جنوب شرق آسیا آمده‌اند. در این گروه، مهم‌ترین قوم‌ها عبارت‌اند از مرینا، که پیرامون پایتخت سکونت دارند، بتسیمیساراکا در شمال شرق، و ساکالاوا در غرب. جمعا بیش از بیست قوم، تیره، و طایفه در این جزیره زندگی می‌کنند.
در همین روز:
- درگذشت خیام؛ فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی‌سرای ایرانی در دوره سلجوقی (۱۱۳۱ میلادی)
- خورشیدگرفتگی در مصر باستان (۵۰۲ پیش از میلاد)
- سلطان سلیمان اول، بغداد را از ایران گرفت. (۱۵۳۴ میلادی)
- زادروز «توماس كارلايل» مورخ، نويسنده، مدرس و انديشمند بزرگ اسكاتلندی (۱۷۹۵ میلادی)
- ممنوعیت رسم قديمی «سوتی» در هند كه سوزاندن زن پس از مرگ شوهر و با يک آتش بود. (۱۸۲۹ میلادی)
- حمله نيروهای انگليسی به خارک و بوشهر در پی تصرف هرات توسط ايران (۱۸۵۶ میلادی)
- استفاده از واكسن حصبه برای اولين بار (۱۸۹۹ میلادی)
- برگزاری كنفرانس سه جانبه «برمودا» با حضور آمريكا، انگليس و فرانسه (۱۹۵۲ میلادی)
- درگذشت «هانا آرنت» فیلسوف و تاریخ‌نگار زن آلمانی (۱۹۷۵ میلادی)
- ورشکست و تعطیل شدن شرکت هواپیمایی پان امریکن پس از ۶۴ سال فعالیت (۱۹۹۱ میلادی)
- روز نیروی دریایی در کشور هند
- روز نیروی دریایی در کشور ایتالیا
- روز محیط زیست در کشور تایلند
دیدگاه