شهرستان رفسنجان از شهرستانهای استان کرمان است. این شهرستان در شمال غرب کرمان قرار دارد و از لحاظ ارتباطی شهری در سر راه دو شهر کرمان و یزد است.
۴۵ درصد از جمعیت شهرستان در مناطق روستایی زندگی میکنند و مهمترین فعالیت اقتصادی آنها باغداری و کشت پسته است. در ۵۵ کیلومتری جنوب این شهرستان کارخانجات مس سرچشمه واقع شده است که بزرگترین معادن مس ایران در آن فرآوری میشود.
وجه تسمیه
رفسنجان اسامی مختلفی دارد که بیشتر در ارتباط با ذخایر زیرزمینی آن نامگذاری شده است. مانند رفسنگان یا رفسنگ به معنای مس که عربی شده آن رفسنجان است، از دو کلمه رفسنگ به معنای مس و کان به معنای معدن. این شهر قدمتی دیرینه دارد و باغهای پسته آن مشهور است.
دیدنیهای رفسنجان
درخت کهنسال پسته اودرج
این پدیده نادر در فاصله ۳۵ کیلومتری رفسنجان در دهکده تاریخی اودرج با قدمتی بیش از ۱۵۰۰ سال و به ارتفاع ۱۵ متر و با تنهای به قطر ۳/۵ متر واقع است.
برج خلیل آباد
برج خلیلآباد مربوط به دوره قاجار است و در رفسنجان، محله خلیلآباد، خیابان ۱۵ خرداد، کوچه برج واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۳۱۲۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای کبوترخان
کاروانسرای کبوتر خان در روستای کبوترخان ساخته و در کتاب کاروانسراهای ایران از آن بهعنوان کاروانسراهای صفویه یاد شده است.
بنا کاملا از آجر با نقش های زیبا و برجستهای ایجاد شده است. برخی با اشاره به سنگ نوشته موجود در سر در این کاروانسرا سابقه آن را مربوط به ابتدای زندیه میدانند. در حالی که پلان این بنا شبیه اکثر کاروانسراهای تاریخی دوره صفویه است با این تفاوت که چهار برج در چهار گوشه آن، این بنا را متمایز میکند.
حصار قدیم رفسنجان
حصار قدیم شهر رفسنجان و دروازههای آن به دستور امیر مفخم بختیاری حاکم کرمان در سال ۱۲۹۲ در اطراف بهرامآباد (رفسنجان) ساخته شد.
این حصار چند برج و باروی مستحکم و چهار دروازه داشت که نامهای قطبآباد، علیآباد، دروازه مزار و کمالآباد را برای آنها ذکر کردهاند.
آب انبار مرادی
آبانبارمرادی مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۳۹۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
قدمت این بنا به ۱۲۰ سال میرسد. بانی بنا بی بی سلطان مرادی، همان بانی بیمارستان مرادی است. آبانبار از چند جز تشکیل شده است: سر در، راهپله، تهویه (که از بادگیر تشکیل میشود) و پاشیر (جایی که شیر آب قرار دارد).
راهپله کاملا تاریک و فقط یک نورگیر سقفی در آنجا وجود دارد و تعداد پلههایی که ما را به مخزن آبانبار هدایت میکند ۵۲ تا است و برای رسیدن به مخزن یک مسیر U (یو شکل) را طی میکنیم. انتهای این راه دیوار مخزن بوده که بعد از مرمت این دیوار برداشته شده است.
غار میرزا
غار در خرداد ماه ۱۳۸۷ توسط تیم غارنوردی امداد و نجات کوهستان جمعیت هلال احمر استان کرمان با همکاری هیئت کوهنوردی به طور کامل شناسایی و ثبت شد. به دهانه غار پا كه بگذاريد، وارد دهليز باريكی میشويد كه با كمی پيشروی در مسير عريضتر میشود و دو راه را برای پيش روی مقابلتان قرار میدهد. سوراخی كوچک در سمت راست و مسيری در روبهرو كه عريضتر به نظر میرسد. راه اصلی همان سوراخ كوچک سمت راستی است كه شما را به چاه ۵۰ متری غار میرساند.
در بخش ميانی اين غار شما با يک فرود ۹۰ متری مواجه میشويد و در فضای معلقی قرار میگيريد كه غار را برای شما اسرارآميزتر میكند. در اينجا، وسعت غار به ۱۵۰ متر مربع میرسد و شما میتوانيد رنگها و طرحهای متنوعی را در قنديلهای سنگی غار ببينيد. قنديلهايی كه عمر آنها به ميليونها سال میرسد و بعضی از آنها آنقدر بلند هستند كه سقف تالار را به كف آن وصل میكنند.
حمام آقا سیدمهدی
حمام آقا سید مهدی در سال ۱۳۸۴ پس از پایان عملیات مرمت تبدیل به موزه باستانشناسی و مردمشناسی و دیرینهشناسی شد.
امروزه از جمله اماکنی است که تماشای آن خاطرهانگیز خواهد بود، این بنا به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع در خیابان بهشتی جنب مسجد امام واقع شده است.
دره راگه
دره راگه رفسنجان یکی از پدیده شهر رفسنجان است.
وجود ستونهایی با ارتفاع ۱۰۰ متر از ویژگیهای منحصربهفرد دره راگه است. مخروطهای نوک تیز و کله قندی، ستونها و ستونکهای فرسایشی، آرکها و تیغهها و دیوارههای نواری که ارتفاع آنها در برخی نقاط به صد متر نیز میرسد، از جمله بخشهای خاص دره راگه رفسنجان است.
بادگیر معین
بادگیر معین باقی مانده عمارت معین است. این بادگیر در سال ۱۳۸۴ توسط میراث فرهنگی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. ترکیب مصالح از خشت خام، چوب، کاهگل، آجر و با کتیبههای گچی و فرمدهی به آجرها ساخته شده است. ارتفاع بادگیر ۱۶ متر است.
خاه حاج علی آقا
این مجموعه نمونهای زیبا و باشکوه از معماری عصر قاجار است که در ۵ کیلومتری جنوب شرقی رفسنجان و در روستای قاسمآباد واقع شده است. قدمت این بنا به قریب ۱۳۰ سال میرسد.
خانه حاج آقا علی با زیربنایی بالغ بر هفت هزار مترمربع و با معماری زیبا و ایرانی یکی از بزرگترین و زیباترین خانههای خشتی و سنتی جهان به شمار میآید که توسط حاج آقا علی معروف به زعیم الله رفسنجانی (بزرگترین تاجر ایرانی آن دوره) در سال ۱۱۳۶ هجری خورشیدی بنا شده است.
دیدگاه