هفته نامه: از درگذشت محمدعلی اینانلو تا کشف آثار ۷۰ هزار ساله در کردستان
هفتهنامه کجارو، اهتمامی در راستای اطلاعرسانی رخدادهای میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایرانزمین در یک هفته اخیر است و میکوشد تا در این بسته خبری، موضوعات کمتر دیده شده در طول هفته، بازشناسی و بازنگری شود. با ما همراه باشید با هفتهنامه کجارو در نخستین هفته زمستان سرد ۹۴.
هفتهای که گذشت، همچون هفتههای پیش، در عرصه گردشگری کشورمان، اتفاقات زیادی رخ داد که در این گفتار، به مرور برخی از آنها میپردازیم. شاید یکی از مهمترین اتفاقات عرصه گردشگری کشور در هفته گذشته، بستری شدن محمدعلی اینانلو، یکی از سرشناسترین گردشگران و فعالان محیط زیست ایران در بیمارستان بود که صبح دیروز بهدلیل ایست قلبی درگذشت و فضای رسانهای گردشگری و محیط زیست ایران را متاثر کرد. مصوبه کنگره آمریکا درباره محدودیت سفر اتباع ۳۷ کشور در سفر به ایران، همچنان با واکنش فعالان گردشگری ایران و جهان همراه است و در هفته پیش نیز، پسلرزههای این مصوبه ضد ایرانی، مشاهده شد. تداوم واکنشها به تبصره جنجالی ۳۶ برنامه ششم توسعه ۵ ساله کشور که به موضوع میراث فرهنگی مرتبط شده، با انتقاد گسترده فعالان صنایع دستی و جامعه باستانشناسی کشورمان مواجه شد. رونمایی از بانوی هفتهزار ساله، در کنار تاثیر آلودگی هوای تهران در کاهش صنعت گردشگری پایتخت، از جمله دیگر مواردی بود که در محافل میراث فرهنگی و محیط زیست ایران، با اظهار نظرهای گوناگونی از سوی کارشناسان گردشگری کشورمان همراه شد. برای آگاهی از داغترین خبرهای دنیای گردشگری ایران در هفته گذشته، با هفته نامه کجارو همراه باشید.
گفتنی است داغترین خبرها از دنیای گالریگردی و موزهگردی کشورمان، فردا در بسته خبری ویژه به اطلاع مخاطبان محترم کجارو خواهد رسید تا زمستان سرد را با گشتن در مقاصد گردشگری شهری در استانهای ایران، گرمتر از همیشه کنیم.
بم هنوز زنده است
خبر نخست اینکه دی ماه سال ۱۳۸۲ بود که یکی از وحشتناکترین زلزلههای نیم قرن اخیر در ایران رخ داد و ۲۰ هزار نفر از هموطنان شهر بم را به خاک و خون کشید. ضمن گرامیداشت یاد و خاطره هموطنان عزیزی که در این حادثه هولناک جان خود را از دست دادند، امیدواریم یادآوری این وقایع طبیعی در کشور زلزلهخیز ایران، مسئولان را برای مدیریت موثر بحران و اعمال اقدامات پیشگیرانه هوشیارتر کند. علاج واقعه را پیش از وقوع باید کرد. . . .
اینانلو هم رفت
خبر دوم نیز دردناک است. محمدعلی اینانلو، چهره کاریزماتیک ایرانگردی و گردشگری ایران که علاوه بر نشریات، در برنامههای رادیویی و تلویزیونی صبحگاهی و شبانگاهی شبکههای مختلف به اجرای برنامههای مستند طبیعتگردی میپرداخت، هفته گذشته در بیمارستان آتیه تهران بستری و دیروز درگذشت. بسیاری، وی را بنیانگذار روزنامهنگاری محیط زیست و یکی از سرشناسترین چهرههای فعال در عرصه طبیعتگردی کشورمان میدانند که در چند دهه اخیر، نقش زیادی در معرفی نقاط بکر و ناشناخته اقلیم ایران به هموطنان داخل و خارج از کشور ایفا کرد. اینانلو، بیش از ۴۰ سال به طبیعتگردی در سرزمین ایران پرداخت و یافتههای خود را در کلاسهای درس تجربی در مراکز مختلف، به اطلاع علاقهمندان ایرانگردی و عاشقان ایران قرار داد. وی از فعالان اکوتوریسم ایران بود و در عرصه معرفی جذابیتهای گردشگری و همچنین روایتگری این حوزه، صاحب سبک بود. نوع نگاه و زاویه دید اینانلو به مقوله گردشگری و اکوتوریسم، سبب شده بود تا وی همواره به ساخت مستندهای متعددی درباره ظرفیتهای اقلیم کشور پرداخته و با ادبیات گفتاری خاص، آقای خاص عرصه اکوتوریسم ایران باشد.
هفته نامه کجارو، درگذشت محمدعلی اینانلو، از فعالان عرصه گردشگری را به فعالان این حوزه تسلیت عرض کرده و آرزوی بهروزی برای زحمتکشان اکوتوریسم ایران دارد. سرویس خبری کجارو در روزهای آینده، به بررسی آثار این هنرمند فقید عرصه گردشگری ایران خواهد پرداخت.
تبصره ۳۶ جنجنالی
برنامه ششم توسعه ۵ ساله کشور، مورد نقد و نظر کارشناسان عرصههای گوناگون بهخصوص فعالان میراث فرهنگی و گردشگری کشورمان قرار گرفته است. در این بین، تبصره ۳۶ این برنامه، واکنشهای بسیاری را در هفته گذشته تجربه کرد که برخی از آن، بهعنوان تبصرهای مهم برای تصمیمی حساس یاد کردند. تبصره ۳۶ به این موضوع اشاره دارد که واگذاری و بهرهبرداری از بناهای تاریخی در شهرهای دارای جمعیت بیش از یکصدهزار نفر به شهرداری استانها محول خواهد شد. در همین حال، جامعه باستانشناسی ایران در بیانیهای، تصویب احتمالی این تبصره را نگرانکننده خواند. البته معاون میراث فرهنگی کشورمان چندی پیش اعلام کرد، پیشنهاد حذف کلمه شهرداری از تبصره ۳۶ برنامه ششم را به سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور داده است تا دراینباره تجدید نظر شود.
واگذاری امور میراث فرهنگی و تاریخی در کشوری مانند ایران، نباید با واگذاریها و خصوصیسازیهای رایج بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، همتراز شود. آثار تاریخی ایران، بخشی از هویت ملی جدانشدنی از این سرزمین است که صیانت و پاسدای از آن، باید در اختیار و نظارت حاکمیت بوده و از توانبخش خصوصی واجد شرایط برای توسعه آن، بهره برد. امیدواریم این تبصره جنجالی، تهدیدی برای اوضاع میراث فرهنگی کشور در سالهای پیش روی نباشد.
برنامه ششم، داد هنرمندان صنایع دستی را هم درآورد!
انتقادات به مفاد مربوط به میراث فرهنگی و گردشگری در برنامه ششم توسعه کشورمان که اخیرا توسط سازمان مدیریت رونمایی شده است، تنها به مقوله تبصره ۳۶ مرتبط نیست. هفته گذشته، خبردار شدیم که جمعی از فعالان صنایع دستی کشورمان در نامهای به حسن روحانی، رئیسجمهوری، خواستار توجه بیشتر و بهتر برنامه ۵ ساله ششم توسعه به موضوع حفظ و پاسداشت ارزشهای صنایع دستی شدند. یکی از امضاکنندگان این نامه، انجمن صادرکنندگان صنایع دستی کشورمان است که پیشنویس برنامه ششم را مغایر با امتیازات صنایع دستی و تاکیدات صریح رهبر انقلاب به توسعه گردشگری و میراث فرهنگی ایرانیان میداند. این نامه، برنامه پیش روی صنایع دستی کشور را ناامیدکننده خوانده است. این در حالی است که، با وجود تنها بودن صنایع دستی ایران در فضای مجازی، سال گذشته، کشور بیش از ۱۵۳ میلیون دلار، صنایع دستی صادر کرده است و این صنعت باستانی ، بهعنوان ابزار حفظ هویت ملی ما، توان اشتغالزایی فراوانی در دوران پساتحریم دارد.
امیدواریم دولت تدبیر و امید، تدبیر ویژهای برای رونقبخشی به فضای کسب و کار این صنعت مهم کشور، اتخاذ کرده تا صنعت گردشگری ایران در افق ۱۴۰۴، از راه فروش صنایع دستی اقوام ایرانی، درآمدزایی مولد را تجربه کند.
آلودگی شدید هوای تهران و گردشگری شهری
افزایش میزان آلایندگی در کلانشهر تهران که سبب تعطیل شدن چندروزه مدارس و قرارگرفتن میزان آلودگی هوا در سطح ناسالم شد، یکی دیگر از اخبار ناگوار عرصه گردشگری ایران در هفته گذشته بود. کاهش تردد شهروندان بهدلیل آلودگی هوا، بر میزان مراجعه عموم شهروندان به مراکز فرهنگی، هنری و گردشگری پایتخت تاثیر گذاشته و سبب کاهش آن شد که این کاهش برای بسیاری از موزهها و گالریهای مرکز شهر، کرد عینی داشت. بیشک، کثیف بودن هوای پایتخت در صورتی که راهکار کوتاهمدتی برای برونرفت از این چالش ایجاد نشود، تهران را در سالهای آینده، در زمره شهرهای آلوده خاورمیانه قرار میدهد و این قضیه، تاثیر کاملا منفی در ذهن گردشگران داخلی بهخصوص بینالمللی خواهد گذاشت. وقتی گردشگری در پایتخت ایران بهدلیل آلودگی هوا کند یا تعطیل شود، این موضوع، تاثیر منفی خود را بر گردشگری سایر مقاصد گردشگری ایران نیز خواهد گذاشت. اکنون، بحث آلودگی هوای کلان شهرها، در صورت عدم کنترل موثر، میتواند صنایع متعددی همچون صنعت روبهرشد گردشگری کشورمان را با چالش راهبردی مواجه کند که عزم جدیتر مسئولان ذیربط را طلب میکند.
به همین خاطر است که در کشورهای پیشرفته دنیا، مقوله محیط زیست، همردیف مقولات نظامی و امنیتی مورد توجه است تا آسیبشناسی این بخش، در اولویت برنامههای دولتها قرار بگیرد.
به امید تهران و ایرانی همیشه آبی.
بانوی تهرانی بالاخره رونمایی شد
بانوی هفت هزار ساله ایرانی، هفته گذشته در موزه ایران باستان تهران، با حضور مسئولان و علاقهمندان گردشگری ایران و مشتاقان موزه گردی، رونمایی شد. این خبر، عرصه گردشگری کشورمان را در هفته گذشته جهانی کرد و بازتاب گستردهای در رسانههای بینالمللی بهخصوص شبکههای اجتماعی پیدا کرد. همان طور که شاید مطلع باشید، اسکلت بانوی هفت هزار ساله در کاوشهای خیابان مولوی تهران توسط یک دانشجوی باستانشناسی پیدا شد. جستوجو در حفاریهای شرکت آب و فاضلاب منطقهای تهران، آبان ۹۳ را به یکی از زمانهای مهم، در عرصه میراث فرهنگی پایتخت ایران تبدیل کرد.
اسکلت زنی که در دهه سوم یا چهارم زندگی خود در چندهزار سال پیش زندگی میکرد و در تهران دفن شد، امروز، میهمان ناخوانده گردشگری تهران است که میتواند زمینه جذب گردشگران زیادی را از سراسر جهان برای دیدار این بانوی هفتهزار ساله فراهم کند. در مراسم رونمایی از اسکلت بانوی هفتهزار ساله، افراد سرشناسی همچون سیدمحمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، حسن کریمیان، معاون فرهنگی دانشگاه تهران، حمید چوبک، رئیس پژوهشکده باستانشناسی میراث فرهنگی ، محمد اسماعیلی جلودار سرپرست هیئت کاوش، جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران و عاشقان میراث فرهنگی ایران حضور داشتند. در صورتی که علاقهمند به دیدن این بانو هستید، به موزه ایران باستان مراجعه کنید و بخشی از شکوه ایران را نیز در سالنهای این موزه مهم کشورمان مشاهده کنید.
طبق اعلام مسئولان میراث فرهنگی تهران، احتمال میرود بانوی هفت هزار ساله تهرانی، تا ۳ سال آینده در همان مکان اکتشاف شده در خیابان مولوی، در قالب سایت موزه به نمایش درآید که در شناسایی بهتر و بیشتر این اثر توسط رهگذران، موثر خواهد بود.
پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی اعلام موجودیت کرد
خبردار شدیم که شماری از بزرگان میراث فرهنگی و صنعت گردشگری کشورمان، در راستای صیانت و پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی ایران، پویشی را تدارک دیدهاند که تلاش میکند، فرهنگ پاسداری از اقلیم شکوهمند ایران را توسعه دهد. دکتر مهدی حجت و دکتر رضا مکنون، از فعالان میراث فرهنگی ایران، از موسسان این پویش (کمپین) معرفی شدهاند. اهداف متعدد این پویش برای توسعه محیط زیست، توسعه پایدار و حراست از میراث فرهنگی ایران را در دستور کار دارد که امیدواریم از طریق سایت آینده این جنبش، اطلاعرسانی شود.
ضمن تبریک راهاندازی این پویش توسط فعالان عرصه گردشگری و محیط زیست کشورمان و آرزوی توفیق روزافزون برای اعضای حال و آینده این پویش، امیدواریم اطلاعرسانی چنین پویشهایی در فضای مجازی بهخصوص شبکههای اجتماعی، در اولویت فعالیتهای رسانهای قرار بگیرد.
تجربه نشان داده است که جنبشها و پویشهای مردمی در عرصههای مختلف اجتماعی و فرهنگی، در صورتی که با اطلاعرسانی چندزبانه و چندرسانه در فضای مجازی همراه شود، طیف گستردهای از مخاطبان داخلی و خارجی را بهسمت اهداف خود جذب میکند. سرویس مقالات کجارو، در هفتههای آینده به ایده پردازی برای اطلاعرسانی مجازی پویشهای عرصه گردشگری ایران خواهد پرداخت. از پویشهای فعال کشور نیز درخواست میشود اهم فعالیتهای خود را برای انعکاس در هفتهنامه کجارو ارسال کنند.
کشف آثار هفتادهزار ساله در کرستان
اوایل هفته پیش بود که خبردار شدیم، اکتشافات باستانشناسی در استان کردستان، باعث کشف آثاری با قدمت هفتادهزار سال شد. رودخانه سیروان در این استان، محل کشف آثاری از دوره پارینهسنگی شده که نشاندهنده قدمت شکار در دره رودخانه سیروان است. آثار یافتشده، شامل ابزارهای سنگی و استخوان حیوانات شکارشده است که محققان باستانشناسی، قدمت آثار را به دورههای پارینهسنگی میانی و فراپارینهسنگی مرتبط میدانند. این اطلاعات، در زمره نخستین اطلاعاتی بوده که درباره شیوه شکار و ابزارهای آن در جوامع اولیه شکارگر در این منطقه کشور بهدست آمده است. پیداشدن آثاری با قدمت چندده هزار سال در استان کردستان، بار دیگر ظرفیتهای اقلیمی، باستانی و تاریخی این استان را در عرصه گردشگری کشور نمایان میکند که امیدواریم، مسئولان سازمان میراث فرهنگی، برای رونق گردشگری این اقلیم سرسبز و زیبای کشور، بیش از قبل بکوشند و زمینه آشنایی بیشتر مردم ایران را با ظرفیتهای گردشگری و میراث فرهنگی استان کردستان فراهم کنند.
برای آگاهی از آخرین خبرها از وضعیت میراث فرهنگی و تاریخی این استان، به نشانی وبسایت سازمان میراث فرهنگی کردستان مراجعه کنید.
موزه ملک، بار دیگر خبرساز شد
کتابخانه و موزه ملی ملک در هفته گذشته، بار دیگر همچون هفتههای قبل، میزبان رویدادهای مختلف فرهنگی و هنری بود. این موزه که هزاران سکه و کتابهای خطی نفیس را در خود جای داده است، هفته گذشته میزبان نمایشگاهی از مجموعه آثار هنرجوان دوره آموزشی نقاشی پشت شیشه بود که با استقبال علاقهمندان نیز مواجه شد. مجموعه نقاشیهای پشت شیشه که الهام گرفته از آثار جلالالدین محمد بلخی (مولانا) عنوان شده، تا آخر دی ماه در بزرگترین مجموعه وقفی کشور برای بازدید علاقهمندان باز است. گفتنی است، علاقهمندان به هنر نقاشی پشت شیشه میتوانند در کلاسهای آموزشی موزه ملک در این حوزه، ثبت نام کنند.
اضافه میشود، نقاشی پشت شیشه در معماری داخلی، کاربرد فراوانی دارد که از آن میتوان به ساخت جعبههای نفیس، لوسترها و ظروف یاد کرد. موزه ملی ملک، در میدان امامخمینی تهران و در خیابان ملل متحد قرار دارد.
بزرگترین دیوار گلی جهان، ترک برداشت
شنبه هفته قبل بود که رسانهها، خبر از ترک در بزرگترین دیوار گلی جهان در شهر باستانی دارابگرد را دادند. فرونشست زمین، موجب ایجاد شکافی به طول ۵۰ متر در بستر خندق اطراف این دیوار گلی در منطقه فارس شد. دارابگرد، در نزدیک شهر داراب استان فارش قرار دارد و نخستین پایتخت سلسله ساسانیان و از قدیمیترین شهرهای باستانی ایرانزمین به شمار میرود. برداشت بیرویه آب، یکی از عوامل فرونشستن زمین و از عوامل تهدیدزا برای بقا و نگهداری آثار باستانی و تاریخی در سراسر کشور است. انتظار داریم، مسئولان میراث فرهنگی با همیاری و همکاری وزارت کشاورزی، وزارت نیرو و وزارت صنعت، معدن و تجارت، راهکاری برای صیانت از آثار تاریخی در معرض خطر که بهدلایل جغرافیایی با آسیب روبهرو هستند، پیدا کنند. چندی پیش بود که خبردار شدیم، سدسازی در برخی از نقاط کشورمان، بلای جان آثار باستانی شده و برای این مشکلات نیز، راه چارهای نیاز داریم.
تلفیق رویکردهای میراث فرهنگی با اصول مهندسی در کشاورزی و امور توسعه نیرو در کشور، یکی از ضروریترین اقدامات برای صیانت از آثار و ابنیه باستانی در ایران است. بهخصوص، آثاری که در معرض آسیبهای جدی ناشی از سهلانگاری در رفتارهای مهندسی پیمانکاران و اشخاص بومی هستند.
هشدار برای وضعیت نابسامان موزههای خوزستان
موزههای خوزستان، در وضعیت مطلوبی نیستند. این خبر را یکی از کارشناسان میراث فرهنگی خوزستان در اواخر هفته پیش به یکی از خبرگزاریهای کشور گفت و نسبت به تداوم روند نزولی کیفی و کمی موزههای این استان مهم عرصه میراث فرهنگی ایران هشدار دارد.
استانی که ۳ اثر مهم ثبتشده در فهرست یونسکو را در اختیار دارد، اکنون با کمبود امکانات مادی و معنوی و کمتوجهی از سوی بخش دولتی و خصوصی مواجه شده است. امیدواریم، سال ۹۵، صندوق احیاء با کمک نیکوکاران میراث فرهنگی و پویشهای میراث فرهنگی، بتواند راهکارهایی برای برونرفت از معضلات پیش روی صنعت گردشگری وضع و اجرا کند.
موزهها را جدی بگیریم. موزهها امروز، میراث ما برای نسل آینده ایرانیان و بخشی از هویت ملی آنان خواهد بود.
فقط در ۱۵ کشور، دفتر گردشگری داریم!
با وجود آنکه برای معرفی مقصدهای گردشگری کشور و جذابسازی بهینه برای آنان، سازمان میراث فرهنگی با همیاری دیگر دستگاهها، ۴۰ کشور هدف جذب گردشگر را شناسایی کرده است، اما معاون گردشگری این سازمان اعلام کرد: تنها در ۱۵ کشور دفاتر گردشگری فعال داریم.
اوایل سال جاری بود که مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری، از راهاندازی نمایندگیهای اطلاعرسانی گردشگری در ۹ کشور هدف شامل: ژاپن، سویس، اسپانیا، ایتالیا، مالزی، سنگاپور، چین و عمان خبر داده بود. طبق جدیدترین اعلام ایشان، قرار است تعداد این نمایندگیها تا پایان سال جاری به 25 مرکز افزایش یابد که این اقدام در کنار به روزرسانی بازارهای هدف گردشگری، گامی جدی به سوی مدیریت صحیح سرمایه انسانی و مالی موجود در ارتباط دوسویه با کشورهای دارای اولویت به شمار میآید.
بیشک، برای توسعه دفاتر گردشگری ایران در آنسوی مرزها، اقدامات گستردهای میتوان صورت داد که یکی از آنها، استقرار رایزن گردشگری در کنسولهای کشورمان در بیش از ۱۰۰ کشور جهان است. به هر حال، دفاتر گردشگری با همکاری وزارت امورخارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات و همچنین، دیگر نهادهای دولتی و خصوصی که در خارج از کشور فعالیت دارند، میتواند زمینه جذابسازی برای مقاصد گردشگری ما را فراهم کند.
ثبت جهانی یزد، بهعنوان نخستین شهر تاریخی ایران
اواخر هفته گذشته بود که معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشورمان، از ارسال پرونده ثبت جهانی شهر یزد بهعنوان نخستین شهر تاریخی ایران در یونسکو خبر داد. قرار است این پرونده هفته آینده به یونسکو ارسال شود. ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در میراث جهانی یونسکو، برای سال ۲۰۱۷ میلادی آماده شده است. یزد، یکی از قطبهای صنعت گردشگری کشورمان به شمار میرود که آنطور که شایسته و بایسته این استان است، در داخل و خارج از کشور معرفی نشده و جذابسازی هدفمندی برای مقاصد گردشگری آن، در دستور کار نیست. امیدواریم، دنیای روی زمین و زیر زمین (قناتها) یزد، در سالهای آینده با ثبت جهانی این شهر، بیش از پیش به جهانیان معرفی شود.
گفتنی است، تاکنون ۱۷ اثر تاریخی و باستانی کشور از سال ۱۹۷۹ میلادی تاکنون، در یونسکو ثبت شدهاند.
از موزههای کشور چه خبر؟
پایان بخش اخبار هفتهنامه، مروری بر اخبار موزههای کشور در هفته گذشته بود.
موزه گلستان، از دیدار رئیس مجلس سنای فرانسه در اوایل دی ماه، شاهد رویداد خاصی نبوده است.
موزه سعدآباد، سالگرد افتتاح موزه آلبومهای سلطنتی و اسناد تاریخی را برای پنجمین سال، برگزار کرد.
موزه هنرهای معاصر، برنامههای مختلفی برای کانون نیومدیا، سینما تک و کانون معماری و شهر خود در هفته گذشته و هفته جاری ارائه کرد.
موزه فرش، عبدالمجید شریف زاده را بهعنوان مدیر جدیدش معرفی کرد.
موزه ایران باستان، از بانوی هفتهزار ساله ایران رونمایی کرد.
موزه عبرت ایران، شاهد بازدید شهردار منطقه ۱۸ تهران از محل سابق کمیته مشترک ضدخرابکاری رژیم پهلوی بود.
موزه قصر، ویژه برنامه چراغانی را برای تقدیر از خانواده شهدای مسیحی تهران، برگزار کرد.
موزه صلح تهران، از ارسال بذرهای صلح در باغ گیاهشناسی ملی ایران خبر داد.
هفته نامه کجارو از عموم خوانندگان محترم در شهرهای مختلف کشور دعوت میکند تا اخبار فعالیتهای میراث فرهنگی، صنایع دستی، گردشگری و رویدادهای مرتبط را به پست الکترونیک وبسایت ارسال کنند تا پس از بررسی، در هفتهنامه یکشنبههای کجارو منعکس شود. همواره منتظر دریافت نقطه نظرات و پیشنهادها فعالان خصوصی و دولتی گردشگری کشورمان هستیم.
تهیه شده در کجارو
دیدگاه