قلعه جفرسون فلوریدا، نوآوری و وحشت در یک مکان

«قلعه‌ی جفرسون» (Jefferson Fort) ساختمانی بزرگ و ناتمام است که روزگاری بعنوان دژ دفاعی و استحکامات نظامی ساحلی مورد استفاده قرار داشت. این قلعه به دو دلیل در نوع خود شگفت انگیز و تماشایی است، یکی توجه به این نکته است که قلعه جفرسون بزرگ‌ترین عمارت آجری آمریکا است چرا که در ساخت آن از بیش از ۱۶ میلیون آجر استفاده شده است.

در میان دیگر قلعه‌های آمریکا، فقط «قلعه‌ی مونرو» (Monroe) واقع در ایالت ویرجینیا و «قلعه‌ی آدامز» (Adams) در «رُدآیلند» وسعت بیشتری از این قلعه دارند. همچنین نوآوری که در زمینه جمع‌آوری آب در این قلعه صورت گرفته، در زمان خود ابتکاری جالب توجه بوده است.

اما این قلعه همچون بسیاری دیگر از سازه‌های این چنینی در مدت فعالیت خود شاهد حوادث ناخوشایندی بوده که به جز اثرات کوتاه مدت، تأثیرای نمادین نیز بر آن داشته است و باعث شده که پای دنیای گردشگری وحشت نیز به آن باز شود. هرچند جذابیت تاریخی این قلعه به حدی است که شاید بُعد احتمالا ترسناک آن را ناخواسته تحت الشعاع خود قرار دهد. اما به هر صورت بد نیست با کجارو همراه شوید تا اندکی بیشتر با این قلعه و داستان ساخت و تاریخچه‌ی فعالیت آن آشنا شویم.

در اواخر ماه دسامبر سال ۱۸۲۵ و اوایل ژانویه سال ۱۸۲۵، در حدود پنج سال بعد از آنکه اسپانیا «فلوریدا» را در ازای دریافت مبلغ پنج میلیون دلار به آمریکا واگذار کرد، افسر فرمانده نیروی دریایی ناخدا «دیوید پورتر» (David Porter) این جزایر این منطقه را مورد بررسی قرار داد. او به دنبال جایی برای ساخت استحمکامات دفاعی در جهت مقابله با دزدان دریایی کارائیب بود و سرانجام موفق شد محل ساخت نسبتا مناسبی را برای این منظور پیدا کند.

او در گزارشات خود اعلام کرد که موفق به پیدا کردن یک جزیره شنی کوچک شده که کمی از سطح اقیانوس فاصله دارد، فاقد هر گونه منبع آب آشامیدنی است، اما به اندازه کافی زمین برای ساخت استحکامات دفاعی دارد. البته مشخص نبود که آیا این جزیره توان تحمل سازه‌ای در این حد و اندازه را دارد یا خیر؟

اما در همان زمان که ناخدا پورتر به فکر ساخت استحکامات دفاعی بود، کسانی در دولت آمریکا تصور می‌کردند که این جزیره بیشتر مناسب ساخت یک فانوس دریایی است که کشتی‌ها را حین عبور از میان دیگر جزایر کوچک و مرجانی راهنمایی کند. اما در نهایت جزیره‌ی کوچک دیگری به نام «بوش کی» (Bush Key) که بعدها نام «گاردن کی» (Garden Key) را به خود گرفت، به عنوان محل استقرار فانوس دریایی برگزیده شد. البته ناخدا پورتر هم به مقصود خود نرسید و فرد دیگری مأموریت او را برای پیدا کردن محلی مناسب ادامه داد.

در نهایت ساخت قلعه‌ی جفرسون که با الهام از نام سومین ریاست جمهوری آمریکا «توماس جفرسون» نام‌گذاری شده بود در ماه دسامبر سال ۱۸۴۶ در جزیره «گاردن کی» در مناطق پایین دست «فلوریدا کیز» (Florida Keys) و تحت نظارت ستوان دوم «هوراشیو رایت» (Horatio Wright) آغاز شد. ستوان رایت در مأموریت خود از نقشه‌های مرتب و گردآوری شده توسط ستوان «مونتگومری میجز» (Montgomery Meigs) استفاده کرد. میج خود نیز این نقشه‌ها را براساس طرح‌های ارائه شده توسط سر مهندس قلعه «ژوزف توتن» (Joseph Totten) تهیه کرده بود.

از سوی دیگر فانوس دریایی نیز پیش‌تر در همین جزیره ساخته شده بود و اکنون لازم بود که هم فانوس و هم محل زندگی نگهبان فانوس به داخل دیوارهای قلعه منتقل شوند. ارتش نجار، سنگ‌تراش و کارگران بومی را استخدام کرد و از سوی دیگر برای پیش‌برد سریع‌تر کار از نیروی کار بردگان نیز استفاده کرد تا این قلعه هر چه زودتر آماده فعالیت شود، بعدها ۲۳۳ کارگر سفید پوست نیز استخدام شدند تا بر روند کار برده‌ها نظارت داشته باشند و سرانجام عملیات احداث این دژ در سال ۱۸۵۵ به پایان رسید. در آن زمان دانشمندی به نام «ژوزف هولدر» (Joseph Holder) قوام و مقاومت فیزیکی قلعه را مورد قبول قرار داد.

در بخش داخلی قلعه و در میان دیوارهای آجری عظیم، محل استقرار سربازان و مأموران، مخازن باروت، انبار و دیگر ساختمان‌های مورد نیاز ساخته شد. در این میان مهم‌ترین بخش ساخت این قلعه توسط بردگان انجام شده بود. در زمان فعالیت، قلعه جفرسون محل زندگی ۱۷۲۹ بود. برای حمایت از این جمیعت زیاد آن هم در مکانی که با کمبود آب شیرین مواجه است، مشکلاتی وجود داشت که با پیاده کردن ایده‌ای مبتکرانه تا حدودی مرتفع شد.

خوشبختانه اگر چه در زمینه دسترسی به آب شیرین در این مناطق مشکلاتی وجود داشت، اما در مقابل وضعیت بارندگی در حدی مطلوب و رضایت بخش بود و این گونه شد که ایده‌ی ساخت سیستم جمع‌آوری آب باران و مخازن ذخیره کننده آب شرین در قلعه شکل گرفت. این مخازن آب در فواصل منظم و در قسمت دیوارهای داخلی این دژ واقع شده‌اند.

در اصل این مخازن از یک سری ستون‌های پر شده با شن و ماسه تشکیل شده که از بام قلعه تا قسمت زیرین آن امتداد داشتند. آب باران از راه پشت بام و این ستون‌ها جمع‌آوری شده و در نهایت در آب انبارهای تعبیه شده در قسمت زیرین قلعه جمع‌آوری می‌شد. البته از آنجایی که حین عبور از میان شن و ماسه نمک وارد این آب می‌شد، طعمش مناسب نوشیدن نبود اما برای شستشو و پخت غذا قابل استفاده بود. البته مخازن دیگری نیز برای گردآوری آب تعبیه شده بودند که آب باران مستقیما وارد آنها شده و لذا برای آب شرب مناسب بودند.

هرچند این سیستم هرگز به صورت عملی مورد استفاده قرار نگرفت، ولی در نوعی خود ایده‌ی جالبی بود. البته در این میان ترک و شکاف‌های ریزی نیز روی دیواره این مخازن زیرزمینی ایجاد شده بود که اجازه می‌داد آب دریا وارد منابع آب شیرین شود و بیش از پیش طعم آب را تحت تأثیر قرار دهد.

در طول جنگ داخلی، عملیات ساخت این قلعه هنوز به طور کامل به اتمام نرسیده بود و در آن زمان از قلعه جفرسون به عنوان زندان و محل نگهداری افراد فراری استفاده می‌شد. در طول همین دوران بود که شیوع بیماری تب زرد باعث مرگ بسیاری از زندانیان شد.

در سال ۱۸۸۸ ارتش کاربری قلعه را تغییر داده و آن را به یک سرویس بیمارستانی دریایی تبدیل کرد که در عین حال به عنوان مکانی برای قرنطینه نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما در نهایت تأثیرات دوره‌ای طوفان‌های دریایی و شرایط خاص آب و هوایی و اقلیمی این منطقه در دراز مدت تأثیر خود را گذاشته و باعث شد سرنوشت محتوم این قلعه چیزی به جز متروکه شدن نباشد.

اما در تاریخ چهارم ژانویه سال ۱۹۳۵ رئیس جمهور «فرانکلین روزولت» در حین گشت و گذار با کشتی در این مناطق، بازدیدی نیز این قلعه داشت که سرنوشت این سازه‌ی قدیمی را دستخوش تحول و دگرگونی کرد. او پیشنهاد داد که این محوطه به عنوان میراث ملی ماندگار مورد حفظ و حراست قرار گیرد و در نهایت در سال ۱۹۹۲ این منطقه و از جمله قلعه قدیمی جفرسون بخش از پارک ملی «Dry Tortugas National Park» شد که ۱۱۰ کیلومتر وسعت دارد.

امروزه گردشگران می‌توانند به اشکال مختلف به بازدید این قلعه رفته و گشتی در میان دیوارهای تاریخی و ساخته شده از آجر آن داشته باشند. در این میان هم می‌توان با استفاده از هواپیماهای با قابلیت فرود روی آب، کشتی‌های تفریحی و نیز قایق به جزیره رفته یا از دور به تماشای آن نشست.

باور بر این است که قلعه جفرسون مکانی تسخیر شده است، البته این ذهنیت به خاطر حضور ارواح زندانیانی شکل گرفت که روزگاری در این مکان جان باختند. یکی از ارواح شناخته شده این قلعه با نام «دکتر ماد» (Dr. Mudd) شناخته می‌شود که داوطلبانه حاضر به کمک به بیماران مبتلا به تب زرد شده بود. امروز این پزشک ظاهرا بازدیدکنندگان قلعه را به وحشت می‌اندازد، از سوی دیگر صدای ناله، سروصداهای عجیب و دیگر رویدادهای ماورایی رخ داده در این قلعه مورد توجه محققان عالم پدیده‌های ماورالطبیعه قرار گرفته است.

اما با این حال مشخص نیست که آیا واقعا با مکانی تسخیر شده مواجهیم یا تنها قلعه‌ای تاریخی و جالب توجه شما را به سمت خود فرا می‌خواند که در میان آب‌های زلال و کریستال گونه از گذشت تک تک روزهای عمر خود لذت می‌برد.

قلعه جفرسون، کی وست، فلوریدا

امیدوارم از این ماجراجویی نیز لذت برده باشید. فراموش نکنید با نظرات و پیشنهادات سازنده‌ی خود، ما را در بهبود هر چه بیشتر این بخش یاری کنید.