موزه لوور، مقصد کاشی های تاریخی سرقت شده از ایران
موزهی لوور چند ماه است بخش «اسلامی ایرانی» خود را با کاشیهای تاریخی مربوط به شهرها و دورههای تاریخی ایرانی تزیین کرده است، اقدامی که با توجه به بازتاب خبر سرقت کاشیها از سردرِ بناهای تاریخی و اظهارنظر برخی کارشناسان میراث فرهنگی مبنی بر انتقال این آثار به کشورهای دیگر، آن را قدری پیچیدهتر کرده است.
دکتر حسن کریمیان، باستانشناس و معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران که حدود یک ماه پیش بازدیدی از موزهی لوور در پاریس داشته است، با حجم زیادی از کاشیهای قدیمی که در بخش ایرانی موزه لوور به نمایش درآمدهاند و اطلاعات کاملی از مکان، زمان کشف و دورهی تاریخی آنها ارائه نشده، مواجه میشود.
کریمیان در مصاحبهای با بیان اینکه در بخش اسلامی موزهی لوور نسخههای خطی، در و پنجرههای منبت کاری شده، کاشیها، عناصر گچبری شده، حجاریهای روی سنگ و هر عنصری که بهنحوی به بناهای تاریخی مربوط میشوند، به نمایش درآمدهاند، گفت که آخرین بازدیدی که پیش از این از موزهی لوور داشتم به سال ۹۳ بازمیگردد، اما در آن زمان و قبل از آن چنین چیزی را در موزهی لوور ندیده بودم، این تعداد کاشی و عناصر تاریخی در بخش اسلامی موزه لوور چشمگیر بود.
دکتر حسن کریمیان با بیان اینکه قطعا با توجه به تعداد عناصر تاریخی که در این فصل در موزهی لوور به نمایش درآمدهاند و همچنین از حجم و تنوع این آثار میتوان متوجه شد که این آثار نمایش داده شده یک بیستم آن چیزی است که در انبارهای موزهی لوور وجود دارند، ادامه میدهد:
چیزی حدود دو سه هزار قطعه از اجزای تزیینی بناهای ایران در این بخش از موزه وجود داشتند. برایم جالب بود که چطور این همه عناصر تزیینی در موزه لوور به نمایش درآمدهاند؟ در حالی که تا پیش از این، نمایش این آثار در این موزهی مهم بسیار محدود بودند.
«کریمیان» تاکید میکند که همه این آثار جزو تزیینات بناهای تاریخی هستند که به خصوص از ایران به کشورهای دیگر قاچاق میشوند و معمولا مقصد این آثار به موزههای کشورهای پیشرفته مانند «هرمیتاژ»، «لوور»، لندن، ژاپن یا آمریکاست.
«کریمیان» در پاسخ به این اظهار نظر که احتمال دارد این کاشیها از سالها قبل در انبارهای موزهی لوور وجود داشته باشند و بر اساس قوانین و در زمان چیدمان گردشی آثار موجود در مخازن موزهای به ویترینها منتقل شده باشند، نیز توضیح میدهد که به هر حال اگر این آثار شامل این اتفاق نیز بشوند، نمیتوان وجودشان را انکار کرد. ما قصد متهم کردن موزهی لوور را نداریم، بلکه میخواهیم تکلیف خودمان را روشن کنیم؛ یعنی فکری برای اتفاق در حال انجام کنیم. نمیتوانیم چشمانمان را ببندیم و ببینیم سرای «سعدالسلطنه» از کاشیهایش لخت میشود.
کریمیان در ادامه با اشاره به نامهای که پس از این اتفاقات به محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نوشته است، میگوید که در نامهای که خطاب به وی نوشتم، اعلام کردم با توجه به اینکه سرقت این آثار به در حال رخ دادن است و بهواسطهی این فعالیتها رو به نابودی میروند، نیاز به مطالعه و مستند نگاری بناهای تاریخی وجود دارد و همچنین بهتر است در موزهای با عنوان «هنرهای وابسته به معماری» این آثار جمعآوری و نگهداری شوند، چون به نظر میرسد امکان نگهداری آنها دیگر مقدور نیست و غارت میشوند.
معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی در بخش دیگری از نامهاش اعلام میکند که طرحی را با عنوان «بررسی، مستند نگاری و مطالعهی کاشیهای بناهای شاخص در حال تخریب در بافتهای تاریخی دوره قاجار» تهیه کرده و به دفتر معاونت میراث فرهنگی میفرستند تا مستند نگاری کامل این بناهای تاریخی انجام شود و حتی خود برای به سرانجام رساندن این پروژه اعلام آمادگی میکند.
دیدگاه