موزه پوشاک سلطنتی (بخش اول: لباس‌های دوره قاجار)

علیرضا کیخا | سه شنبه, ۱۹ مرداد ۹۵ ساعت ۱۴:۴۵

موزه پوشاک سلطنتی یکی از زیباترین به‌لحاظ سبک معماری و جالب‌ترین از نظر اشیای قرار گرفته در آن است که در مجموعه کاخ سعدآباد قرار دارد. در این مجموعه از گزارش‌ها گشتی در این موزه‌ خواهیم زد تا با لباس درباریان ایران در سده‌های اخیر بیشتر آشنا شویم. با گزارش اختصاصی کجارو از این موزه همراه باشید.

در بخش اول از مجموعه گزارش‌های «آشنایی با موزه پوشاک سلطنتی» قصد داریم با پوشاک بانوان در دوره قاجار آشنا شویم. در زمان شروع حکومت قاجار، علی‌رغم تغییر حکومت‌های پیشین، لباس‌های سلطنتی دوره‌های گذشته به‌ویژه دوره صفویه تا زمان فتحعلی‌شاه قاجار همچنان رواج داشت. وضعیت پوشاک مردم در این زمان از تاریخ به سه دوره تقسیم می‌شود.

royal-costume-musuem-pt1

پوشاک دوره اول قاجار

دوره اول به دوره پادشاهی آقا محمدخان، فتحعلی‌شاه و محمدشاه تا زمان پادشاهی ناصرالدین‌شاه یعنی از سال ۱۱۷۴ تا سال ۱۲۲۷ شمسی گفته می‌شود. در این دوره بیشتر البسه اشراف و درباریان با لباس عامه مردم مشابه بود و فقط جنس قماش آن تفاوت داشت.

royal-costume-musuem-pt1

یک نمونه ژاکت زنانه در دوره قاجار

پوشاک مردان در دوره اول قاجار در نقاشی‌های عصر فتحعلی‌شاه دیده می‌شود مردان متمول قاجاری شلوار، پیراهن و قبا می‌پوشیدند که به‌لحاظ ظاهری شبیه قبا و پیراهن زنان بود با این تفاوت که قباها بسیار مجلل و از جنس ترمه دوخته می‌شدند.

royal-costume-musuem-pt1

کومخ (نوعی کفش زنانه) مربوط به دوره قاجار از جنس چرم دست‌دوز

لباس زنان با مردان تفاوت چندانی نداشت اما زنان پیراهن تنگی می‌پوشیدند و مثل مردان شلوار گشاد و بلندی داشتند و روی آن دامن گشاد و نسبتا بلندی می‌پوشیدند. طرح لباس زنان در این دوره دنباله همان لباس عهد زندیه بود.

royal-costume-musuem-pt1

پوشاک دوره دوم قاجار

دوره دوم به اواسط پادشاهی ناصرالدین شاه (تقریبا از سال ۱۲۵۱ شمسی) تا سال ۱۲۷۵ که او ترور شد گفته می‌شود.

royal-costume-musuem-pt1

چاقچورهای مربوط به دوران قاجار

به سبب اصلاحات، رغبت ایرانی‌ها به تقلید از زندگی اروپایی‌ها قوت یافت. در این رابطه افراد طبقه اشراف سریع‌تر تغییر کردند و چون اقشار مختلف به‌نحوی با اروپایی‌ها تماس داشتند، زنان آن‌ها نیز به‌محض آشنایی با زنان اروپایی، سعی کردند آداب و فرهنگ آن‌ها را بیاموزند.

royal-costume-musuem-pt1

سمت چپ یک شاهزاده قاجاری و سمت راست یک زن قاجاری با لباس‌های مربوط به دوره اول قاجار

همچنین بانوان حرم شاهی پیش‌ قراولان مد بودند. مانند مادر ناصرالدین‌شاه که در ساختن و پرداختن و انتقال مد‌های جدید لباس به جامعه نقش موثری داشت.

royal-costume-musuem-pt1

پوشاک دوره سوم قاجار

دوره سوم شامل زمان پادشاهی مظفرالدین‌شاه (۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵ شمسی)، محمدعلی‌شاه (۱۲۸۵ تا ۱۲۸۸ شمسی) و احمدشاه (۱۲۸۸ تا ۱۳۰۴ شمسی) است.

royal-costume-musuem-pt1

در دوره پایانی قاجار لباس‌های سنتی گذشته هنوز رواج داشت، اما لباس بانوان هرچه بیشتر اروپایی می‌شد.

royal-costume-musuem-pt1

چاقچور دورنگ دست‌دوز مربوط به دوره قاجار

royal-costume-musuem-pt1

تقریبا تا پیش از مشروطیت زنان غیر آشکارا لباس غربی می‌پوشیدند اما پس از انقلاب مشروطه آشکارا از الگوی لباس اروپایی پیروی کردند.

royal-costume-musuem-pt1

در این دوره در پی آشنایی ایرانیان با فرهنگ غرب، پوشیدن البسه غربی در بین مردان بیشتر متداول بود. در واقع تغییر پوشاک ایرانیان در اواخر قاجار با تحول و تغییر لباس مردان آغاز شد. این روند تا ابتدای دوره پهلوی اول ادامه داشت. در ادامه شما را به دیدن تصاویری از لباس‌های رجال قاجاری دعوت می‌کنیم.

royal-costume-musuem-pt1

royal-costume-musuem-pt1

royal-costume-musuem-pt1

royal-costume-musuem-pt1

royal-costume-musuem-pt1

royal-costume-musuem-pt1

در این بخش از گزارش به پوشاک دوران قاجار پرداختیم. نظر شما درباره نوع پوشش مردم در این دوره چیست؟ چه نکته یا لباسی توجه شما را بیشتر به خود جلب کرده است؟ نظرات خود را با کجارو و خوانندگان ما در میان بگذارید.

مطالب مرتبط:

دیدگاه