لوکیشن فیلم: به مناسبت درگذشت عباس کیارستمی
به مناسبت در گذشت عباس کیارستمی، کارگردان برجسته و نام آشنای سینمای ایران، قسمت هفدهم بخش لوکیشن فیلم را به زندگینامه این هنرمند بزرگ اختصاص داده‌ایم. در ادامه با کجارو همراه باشید.
عباس کیارستمی
عباس کیارستمی ۱ تیر ۱۳۱۹ در تهران متولد شد. وی در ۱۹ سالگی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران پذیرفته شد. از سال ۱۳۴۰ به‌عنوان نقاش تبلیغاتی در «آتلیه ۷» و چند مؤسسه دیگر به کار طراحی جلد کتاب و آفیش پرداخت و بعدها به «تبلی فیلم» رفت.
از سال ۱۳۴۶ در «سازمان تبلیغاتی نگاره» به طراحی و ساختن تیتراژ فیلم پرداخت که نخستین آنها تیتراژ فیلم «وسوسه شیطان» ساخته محمد زرین‌دست بود. وی همچنین طراحی پوستر و ساخت تیتراژ فیلم «قیصر» ساخته مسعود کیمیایی انجام داد.
مدتی بعد به دعوت فیروز شیروانلو که مسئولیت «امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» را داشت به کانون رفت و در سال ۱۳۴۹ فیلم کوتاه «نان و کوچه» و در سال ۱۳۵۱ فیلم «زنگ تفریح» را ساخت و با ساخت فیلم «مسافر» در سال ۱۳۵۳ مطرح شد.
او در سینمای بعد از انقلاب پایه‌گذار سینمایی شد که تا به حال فیلمسازان زیادی پیرو این نوع سینما، فیلم ساخته و مطرح شده‌اند. عباس کیارستمی با فیلم «طعم گیلاس» در سال ۱۳۹۷ جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن را هم از آن خود کرده است.
کیارستمی تجربه‌های متفاوتی در زمینه‌های مختلف نظیر آهنگسازی، طراحی صحنه و لباس، تدوین و حتی بازیگری داشته است. وی همچنین عکاسی شناخته‌شده است. به تازگی دو کتاب از ادبیات کلاسیک ایران به نام‌های «حافظ به روایت عباس کیارستمی» و «سعدی از دست خویشتن فریاد» را منتشر ساخته است.
در حراجی کریستی دوبی به تاریخ ۱ مه ۲۰۰۸، عکسی از کلکسیون عکس‌های عباس کیارستمی به قیمت حدود ۱۳۰ هزار دلار فروخته شد.
فیلم‌های کیارستمی
طعم گیلاس نقطه توجه جدی به سینمای عباس کیارستمی پس از دوره فیلم‌های کودکانه‌اش بود. این فیلم مورد تحسین منتقدان و سینماگران قرار گرفت. کیارستمی جایزه نخل طلایی جشنواره فیلم کن ۱۹۹۷ و جایزه بهترین فیلم خارجی انجمن منتقدان فیلم بوستون را برای این فیلم به دست آورد و مورد تحسین جهانیان قرار گیرد. مجله تایم در سال ۲۰۰۴ نیز این فیلم را به‌عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر تاریخ کن نامید. طعم گیلاس در ادامه به‌عنوان بهترین فیلم خارجی زبان انجمن ملی منتقدان فیلم نیز انتخاب شد. مجموعه کرایتریون در ۱ ژوئن ۱۹۹۹ این فیلم را به‌عنوان یک فیلم منحصربه‌فرد اعلام کرد. این فیلم درباره مردی است که قصد خودکشی دارد و به دنبال کسی می‌گردد که او را خاک کند.
کیارستمی در سال ۱۹۹۹ فیلم «باد ما را خواهد برد» را جلوی دوربین برد. وی برای این فیلم نامزد دریافت جایزه شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز بود، اما موفق به کسب جایزه شیر نقره‌ای شد. همچنین این فیلم، برنده جایزه فیپرشی جشنواره فیلم ونیز شد و به‌عنوان یکی از صد اثر برتر سینمای جهان در دهه گذشته از نگاه برگزارکنندگان جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو انتخاب شد. داستان فیلم در مورد گروهی روزنامه‌نگار است که برای تولید فیلمی مستند از آئین سوگواری به روستایی در کردستان می‌روند. اما پیرزنی که قرار است بمیرد، نمی‌میرد. یکی از جذابیت‌های فیلم، این بود که بیشتر شخصیت‌های آن جلوی دوربین ظاهر نمی‌شدند و فقط صدای آنها شنیده می‌شد.
دوره آخر فیلم‌سازی، باز هم جذاب برای جشنواره‌ها
«کپی برابر اصل» در سال ۲۰۱۰ با هنرنمایی ژولیت بینوش که در توسکانی فیلمبرداری شد، نخستین فیلم کیارستمی بود که در خارج از ایران تولید و فیلمبرداری می‌شد. این فیلم از داستان رویارویی یک زن فرانسوی با یک مرد انگلیسی سخن می‌گفت. این فیلم در سال ۲۰۱۰ در جشنواره فیلم کن پذیرفته شد. پیتر بردشاو از گاردین این فیلم را «عجیب و جذاب» توصیف کرده و گفته بود کپی برابر اصل به پردازش نمای یک ازدواج می‌پردازد. ژولیت بینوش در این فیلم نقش زنی پرانرژی، ولی با رفتارهایی ساختگی و گیج‌کننده یا به عبارت ساده‌تر زنی عجیب را دارد؛ آدمی تحصیل کرده که به نظر در زمینه‌هایی ناموفق است. او نتیجه‌گیری کرده بود که «این کار، به طور قطع یک نمونه از تکنیک‌های ترکیبی کیارستمی بوده است که لزوما نمونه موفقی نیست.»
در مقابل راجر ایبرت فیلم کیارستمی را برجسته دانسته و به این نکته اشاره کرده است که «روش کیارستمی در پدید آوردن فضا و دادن حس به فیلم برجسته است.» بینوش برای بازی در این فیلم، جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را در جشنواره کن به دست آورد. روزنامه لوموند در مورد کپی برابر اصل نوشت:
«عباس کیارستمی، معروف‌ترین فیلم‌ساز ایرانی و از بزرگ‌ترین کارگردانان جهان، به‌دور از هیاهو، اکنون در ایتالیا به سر می‌برد و فیلم «کپی برابر اصل» را که «ژولیت بینوش» در آن نقش‌آفرینی دارد، مقابل دوربین برده است. دوری از ایران و ساخت فیلمی در ایتالیا انقلابی در سینمای کیارستمی است.»
کیارستمی برای کپی برابر اصل برای چهارمین بار نامزد دریافت نخل طلایی جشنواره فیلم کن شده بود. وی همچنین برای این فیلم جایزه جوانان جشنواره فیلم کن و جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم دالاس‌فورت وورث را به دست آورد. فیلم بعدی کیارستمی به نام «مثل یک عاشق» در سال ۲۰۱۲ در ژاپن فیلمبرداری شد و بازخوردهای گوناگونی داشت. کیارستمی برای مثل یک عاشق برای پنجمین بار نامزد دریافت نخل طلایی جشنواره کن شده بود. در سال ۲۰۱۳ نشان افتخار دولت ژاپن و در سال ۲۰۱۴ نشان دکوراسیون علوم و هنر اتریش به او اهدا شد.
کل فیلم‌ها
- نان و کوچه (۱۳۴۹)
- زنگ تفریح (۱۳۵۱)
- تجربه (۱۳۵۱)
- مسافر (۱۳۵۳)
- من هم می‌توانم (۱۳۵۴)
- دو راه حل برای یک مسئله (۱۳۵۴)
- رنگ‌ها (۱۳۵۴)
- لباسی برای عروسی (۱۳۵۴)
- از اوقات فراغت خود چگونه استفاده کنیم: نقاشی (۱۳۵۵)
- گزارش (۱۳۵۶)
- بزرگداشت معلم‌ها (۱۳۵۶)
- راه حل (۱۳۵۶)
- قضیه شکل اول، شکل دوم (۱۳۵۸)
- دندان‌درد (۱۳۵۹)
- بهداشت دندان (۱۳۶۰)
- به ترتیب یا بدون ترتیب (۱۳۶۱)
- همسرایان (۱۳۶۱)
- همشهری (۱۳۶۲)
- اولی‌ها (۱۳۶۳)
- کلید (۱۳۶۴)
- خانه دوست کجاست؟ (۱۳۶۵)
- مشق شب (۱۳۶۷)
- کلوزآپ (۱۳۶۸)
- زندگی و دیگر هیچ (۱۳۷۰)
- سفری به دیار مسافر (۱۳۷۲)
- زیر درختان زیتون (۱۳۷۳)
- سفر (۱۳۷۳)
- بادکنک سفید (۱۳۷۳)
- لومیر و شرکا (۱۳۷۴)
- دربارهٔ نیس (۱۳۷۴)
- تولد نور (۱۳۷۶)
- طعم گیلاس (۱۳۷۶)
- بید و باد (۱۳۷۷)
- باد ما را خواهد برد (۱۳۷۸)
- ای‌بی‌سی آفریقا (۱۳۷۹)
- ایستگاه متروک (۱۳۸۰)
- ده (۱۳۸۰)
- پنج (۱۳۸۱)
- ده دقیقه پیرتر (۱۳۸۱)
- طلای سرخ (۱۳۸۲)
- ۱۰ روی ده (۱۳۸۳)
- جاده‌های کیارستمی (۱۳۸۴)
- بلیت‌ها (۱۳۸۴)
- کارگران مشغول کارند (۱۳۸۴)
- فرش ایرانی (۱۳۸۵)
- هر کس سینمای خودش (۱۳۸۶)
- شیرین (۱۳۸۷)
- کپی برابر اصل (۱۳۸۹)
- مثل یک عاشق (۱۳۹۱)
- آشنایی با لیلا (۱۳۹۱)
- آینده دوباره پر شده
درگذشت کیارستمی
این کارگردان برجسته ایرانی برای درمان بیماری سرطان خود ایران را به مقصد فرانسه برای ادامه مداوا ترک کرد. این در شرایطی بود که کیارستمی چندین ماه در ایران بستری بود. سرانجام در تاریخ ۱۴ تیر ۱۳۹۵ این کارگردان خوش‌نام ایرانی چشم از جهان فروبست
واکنش‌ها
- مارتین اسکورسیزی کارگردان آمریکایی: از شنیدن خبر درگذشت عباس کیارستمی عمیقا تکان خوردم و متاثر شدم. او یکی از هنرمندان نادر با شناختی خاص از جهان بود، یا همان‌طور که ژان رنوار گفت: 'واقعیت همیشه سحرآمیز است.'
- مجله «فیلم» چاپ نیویورک: جهان احتمالا بزرگ‌ترین فیلم‌سازش را از دست داده است.
- موسسه فیلم بریتانیا مرگ کیارستمی را «غم انگیز» خواند و روبی کالین منتقد فیلم روزنامه تلگراف او را «معجزه‌گری که در هیئت یک شعبده‌باز پنهان شده» توصیف کرد.
- بهمن رادان: جواهری از میان ما رفت، تسلیت به جامعه هنری
- مهناز افشار: «خبرت خراب‌تر کرد جراحت جدایی»، باورکردنی نیست. آقای کیارستمی خیلی زود بود برای ما، سینمای ما و ایران ما که دیگر شما را نداشته باشیم.
- ترانه علیدوستی: چه ضایعه وحشتناک و غم‌انگیزی...خداحافظ آقای کیارستمی..
خوانندگان محترم کجارو اگر شما هم از طرفداران فیلم‌های آقای کیا رستمی بوده‌اید، لطفا نظرات خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
دیدگاه