خربزه ؛ شیرین و آبدار و از بین برنده سنگ مثانه
خربزه، میوه‌ای شیرین، آبدار و از خانواده‌ی کدوئیان است. میوه‌ی آن درشت، بوته‌اش کوتاه و ساقه‌هایش به صورت خوابیده روی زمین رشد می‌کند. از لحاظ طب سنتی و مدرن، این میوه از خواص درمانی بسیار ارزشمندی برخوردار است که می‌توان به از بین برنده‌ی سنگ مثانه، ادرارآور، برطرف‌کننده‌ی کم‌خونی و ... اشاره کرد. با کجارو همراه باشید.
آشنایی کلی با خربزه
خربزه از گیاهان گروه کدوئیان و خانواده‌ی Cucurbitaceae است که به نام علمی Cucumis melo شناخته میشود. این میوه در فصل تابستان رشد یافته و با خواص بی‌نظیری که هر یک برای سلامت بدن مفید و با اهمیت هستند، روانه‌ی بازار میشود. بسیاری از متخصصان و کارشناسان تغذیه و سلامتی مصرف در حد اعتدال آن را به مردم سفارش کرده و این میوه‌ی شیرین و دوست‌داشتنی را، مناسب برای از بین بردن عطش و گرمای روزهای طاقت‌فرسای تابستانی، معرفی می‌کنند.
مقاله‌های مرتبط:
این میوه دارای بوته‌ای کوتاه است که ساقه‌هایش روی زمین به صورت خوابیده قرار گرفته و رشد می‌کنند. میوه‌ای درشت و به رنگ زرد طلایی که از پوستی نازک و صاف، گوشتی آبدار و شیرین که تعدادی تخمه را در میان خود جای داده است، برخوردار است. پزشکان طب سنتی ایران، طبیعت آن را گرم و تر دانسته و مصرف آن را برای درمان بسیاری از مشکلات جسمی، مفید و کارآمد می‌پندارند. این میوه متعلق به خانواده‌ی کدوئیان است و شامل انواع گرمک و طالبی نیز میشود. هر چه خربزه شیرین‌تر باشد، از کیفیت بهتری برخوردار است و به راحتی در دهان آب شده و آسان‌تر در دستگاه گوارش هضم میشود.
طب سنتی و ویژگی‌های خربزه
روایات بسیاری از ائمه در مورد خواص و ویژگی‌های بی‌نظیر خربزه وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی فواید ارزشمند این میوه‌ی تابستانی است. ایشان می‌فرمایند که میل کردن خربزه مثانه را از آلودگی‌ها پاک کرده و باعث آب کردن و از بین بردن سنگ مثانه میشود. همچنین به دلیل مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در این میوه، ادرارآور بوده و از تجمع آب اضافی در کلیه و مثانه جلوگیری می‌کند. میوه‌ای که می‌توان به‌عنوان نوشیدنی نیز به آن توجه کرد، چراکه از آب فراوانی برخوردار است. همچنین به واسطه‌ی عطر دلنشین و مطبوعش می‌توان آن را نوعی گل خوشبو در نظر گرفت. خربزه حاوی مقدار زیادی قند خوراکی است و به همین دلیل مانند شیرینی لذیذ و خوشمزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیماریهای بسیاری را می‌توان با مصرف این میوه‌ی دوست‌داشتنی از بین برد و به همین علت از آن به عنوان داروی طبیعی یاد شده است.
مواد معدنی موجود در هر ۱۰۰ گرم خربزه
در هر صد گرم خربزه، ۳۶ کیلو کالری انرژی یافت میشود. همچنین در این میزان از این میوه، ۱۸ میلی‌گرم سدیم، ۲۲۸ میلی‌گرم پتاسیم، ۹ گرم کربوهیدرات، ۰/۸ گرم فیبر، ۸ گرم شکر، ۰/۵ گرم پروتئین، ۰/۱ گرم اسیدهای چرب اشباع نشده، ۱۲ میلی‌گرم کلسیم، ۱۷ میلی‌گرم فسفر، ۱۲۵۰ واحد پیش‌ساز ویتامین آ و ۳۷ میلی‌گرم ویتامین ث یافت میشود.
خواص درمانی و دارویی خربزه
خربزه مؤثر در شادابی پوست و پیشگیری از بیماریهای لثه
کارشناسان تغذیه معتقدند که مصرف خربزه به دلیل دارا بودن میزان ۳۷ میلی‌گرم از ویتامین ث، برای ایجاد پوستی شاداب و باطراوت و همچنین پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری‌ها و مشکلات لثه بسیار مفید و مؤثر خواهد بود.
خربزه، میوه‌ای مناسب برای رفع خستگی و استرس
متاسفانه امروزه به دلیل شرایط محیطی و اجتماعی، استرس و مشکلات ناشی از این پدیده‌ی خطرناک، زندگی بیشتر انسان‌ها را تحت تاثیر خود قرار داده است. عارضه‌ای که به همراه آن، بیماری‌ها و مشکلات متعددی را متوجه افراد می‌کند. خوشبختانه با تحقیقات صورت گرفته توسط برخی از محققان و پژوهشگران اروپایی، اخبار خشنودکننده‌ای در رابطه با رابطه‌ی مستقیم مصرف خربزه و پیشگیری از این مشکلات به اطلاع عموم رسیده است. پژوهشگران دریافتند که نوعی ماده‌ی طبیعی به نام آنزیم اس.او.دی در خربزه وجود دارد که از خواص آنتی‌اکسیدانی برخوردار بوده و با جلوگیری از آسیب رسیدن به بافت‌های بدن، از سلامت انسان‌ها محافظت می‌کند. ایشان معتقدند با میل کردن خربزه، می‌توان با استرس و خستگی مقابله کرد.
خربزه حاوی ویتامین آ و مفید جهت جلوگیری از بیماریهای چشمی و عفونی
از دیگر ویتامین‌های موجود در خربزه، ویتامین ارزشمند آ است که خوشبختانه به میزان قابل توجهی در این میوه‌ی تابستانی یافت میشود. پزشکان و متخصصان تغذیه اظهار داشتند که مصرف این میوه، به دلیل وجود ویتامین آ، جهت پیشگیری از بیماری‌هایی از قبیل بیماری چشم، بیماریهای عفونی، حفظ و ایجاد طراوت و شادابی پوست انسان، به طرز قابل توجهی مؤثر خواهد بود.
مصرف خربزه و ممانعت از ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی
پتاسیم، یکی از مواد معدنی مورد نیاز بدن انسان است که نقش تعیین‌کننده و پررنگی را در جلوگیری از ایجاد بیماریهای قلبی و عروقی ایفا می‌کند. جالب است بدانید خربزه نیز به میزان مناسبی از این ماده‌ی ارزشمند غذایی برخوردار بوده و مصرف آن می‌تواند کمک شایانی در پیشگیری از بروز این بیماری خطرناک کند. از این رو پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی میل کردن خربزه را به بیماران قلبی و عروقی (البته در حد اعتدال)، توصیه می‌کنند.
استفاده از خربزه در کاهش فشار خون
همانگونه که پیش‌تر نیز اشاره شد، خربزه حاوی مقادیر ارزشمندی از انواع ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز بدن است. پتاسیم در میزان قابل توجهی در این میوه یافت میشود که علاوه بر پیشگیری از بروز بیماریهای خطرناک قلبی و عروقی بسیار مناسب جهت کاهش فشار خون در افراد میشود. محققان اعلام کرده‌اند خربزه همانند میوه‌هایی همچون هندوانه و طالبی مقدار قابل توجهی از پتاسیم مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. در کنار این میوه‌ها، آووکادو، کیوی، گوجه‌فرنگی، گریپ‌فروت، سیب‌زمینی، خرمالو و لوبیا نیز غنی از این ماده‌ی ارزشمند و مورد نیاز بدن است که مصرف آن‌ها برای افرادی که با بیماری فشار خون بالا مواجه هستند، مفید و کارساز است.
خربزه احیاکننده‌ی اشتهای کودکان
میزان قابل توجهی از خربزه را آب تشکیل داده است. این میوه به‌واسطه‌ی داشتن این ماده‌ی ارزشمند و حیاتی، مواد قندی را به سرعت جذب خود کرده و سبب میشود قند خون مصرف‌کننده به سرعت افزایش یافته و باعث بر طرف شدن خستگی و رفع گرمازدگی وی شود. جالب است بدانید مواد قندی و معدنی موجود در خربزه، حاوی آنزیم‌هایی است که به افزایش سرعت هضم غذا در دستگاه گوارش، کمک بسزایی می‌کند. به همین دلیل مصرف این میوه توسط کودکان، باعث زیاد شدن اشتها و افزایش فعالیت و رشد سلول‌های بدن آن‌ها شود. همچنین فعالیت سلول‌های دستگاه گوارش در افراد مسن را نیز تحت تاثیر قرار داده و آن‌ها را نیز سرعت می‌بخشد. با این عمل، سستی و بی‌حالی در این افراد از بین خواهد رفت.
خربزه مفید برای بیماریهای نقرس، رماتیسم و بواسیر
در خربزه مواد ارزشمند فیبری و اسانس‌های طعم‌دهنده‌ی طبیعی وجود دارد که در دستگاه گوارش، همچون تحریک‌کننده‌ی قوی شیمیایی رفتار کرده و به‌عنوان ملینی بی‌نظیر از تجمع مواد اضافی در معده و روده‌ی بزرگ جلوگیری می‌کند. به همین دلیل مصرف خربزه برای بیماران مبتلا به نقرس، رماتیسم، بواسیر و افرادی که دچار یبوست هستند، به دفعات توصیه شده است.
استفاده از خربزه مؤثر در سلامت پوست
گوشت میوه‌ی خربزه به دلیل حضور مواد مغذی، از خاصیت ضد تورمی برخوردار است. بنابراین برخی از کارشناسان طب سنتی و پزشکان معتقدند که می‌توان از آن جهت بهبود سوختگی‌های سطحی پوست بدن استفاده کرد. به گونه‌ای که گوشت خربزه را به صورت پماد روی سطح آسیب‌دیده‌ی پوست بمالند. همچنین استفاده از گوشت خربزه برای برطرف کردن کک و مک و لک‌های ظاهرشده روی صورت مفید و موثر است. جالب است بدانید مصرف خربزه به دلیل دارا بودن مقداری از ویتامین ث، باعث ایجاد شادابی و طراوت پوست صورت شده و آن را روشن و شفاف می‌سازد.
چند نکته‌ی مهم هنگام مصرف خربزه
بهتر است هنگام مصرف انواع میوه و سبزیجات که حاوی مواد معدنی، ویتامین، پروتئین و قندهای خوراکی هستند، دقت و توجه لازم صورت پذیرد. چراکه ممکن است در کنار خواص ارزشمندی که در بدن به واسطه‌ی مصرف آن‌ها وارد می شود، مشکلات و ناراحتی‌های نگران‌کننده‌ای نیز در اثر مصرف ناآگاهانه و غیر علمی نیز ایجاد شود که عوارض جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. از این رو در این قسمت به بیان چندین نکته‌ی مهم و ضروری در مورد مصرف خربزه، می‌پردازیم.
۱) مصرف خربزه، به دلیل داشتن کربوهیدارت که گلوکز و فروکتوز بیشترین قند موجود این ماده را تشکیل می‌دهند، برای افرادی که از بیماری دیابت و مشکلات اضافه وزن رنج می‌برند، مضر و خطرناک است؛ بنابراین توصیه میشود این افراد به میزان بسیار کم از این میوه‌ی شیرین و پرخاصیت استفاده کنند.
۲) استفاده‌ی بیش از حد خربزه باعث ایجاد نفخ و مشکلات گوارشی خواهد شد و در قسمت معده و روده درد شدیدی را تولید می‌کند؛ بنابراین در مصرف به اندازه‌ی آن دقت کنید.
۳) پزشکان شستشوی صیفی‌جات از جمله خربزه را با مواد شوینده‌ای مانند مایع‌ظرف‌شویی امری مناسب دانسته و آن را به مردم پیشنهاد می‌دهند. ایشان معتقدند در فصل تابستان انواع بیماریهای عفونی به دلیل مسائل مربوط به آب و هوا، زیست‌محیطی و استفاده‌ی کشاورزان از انواع کودهای حیوانی در مزارع خود در حد نگران‌کننده‌ای شیوع خواهد یافت. بنابراین بهتر است قبل از مصرف صیفی‌جات، آن‌ها را با مواد شوینده، شستشو داد تا از مبتلا شدن به بیماریهای اسهالی عفونی پیشگیری شود.
۴) متاسفانه در کشور، خربزه را همراه با غذا یا بلافاصله پس از میل کردن آن استفاده می‌کنند. اما توصیه میشود برای جلوگیری از مشکلات گوارشی و بهبود عملکرد هضم غذا، این میوه به فاصله‌ی زمانی زیادی پیش از میل کردن وعده‌ی غذای اصلی مصرف شود. در واقع بهتر است بین دو وعده‌ی اصلی غذا آن را مصرف کنند.
۵) هنگام بروز سرماخوردگی و سینه‌درد از میل کردن خربزه پرهیز کنید، زیرا باعث به وجود آمدن تب‌ها صفراوی خواهد شد که بسیار مضر و خطرناک است.
۶) هنگامی که خربزه کاملا رسیده است، آن را مصرف کرده و از میل کردن خربزه‌ی کال بپرهیزید. در غیر این صورت، افرادی که معده‌ای ضعیف دارند به اسهال دچار می‌شوند.
۷) مصرف غیر متعادل خربزه باعث افزایش خلط، به وجود آمدن ورم روده و ایجاد گرمی در انسان میشود.
۸) میل کردن همزمان عسل و خربزه بسیار خطرناک بوده و پیامدهای غیرقابل جبرانی را به دنبال خواهد داشت.
۹) هرگز خربزه را ناشتا و با معده‌ی خالی مصرف نکنید، چراکه باعث بوجود آمدن تب‌های صفراوی میشود.
مصلحات خربزه
متاسفانه برخی از افراد با مصرف خربزه دچار مشکلات متعددی خواهند شد. بنابراین پزشکان و متخصصان تغذیه و سلامتی پیشنهاد می‌کنند این میوه‌ی ارزشمند را با موادی میل کنند که به نوعی خنثی‌کننده‌ی مضرات آن است و در اصطلاح به نام مصلحات خربزه می‌شناسیم. البته ایشان متذکر شدند که در برخی مواقع ممکن است مصرف‌کننده با وجود استفاده از مصلحات خربزه که سرکه و آب انار ترش هستند، باز هم دچار مشکلات و عوارض شوند که در این صورت این افراد مجبور به عدم استفاده از خربزه خواهند شد.
فواید تخم خربزه
در طب سنتی تخمه‌ی خربزه از طبیعی گرم و تر برخوردار بوده و فواید و خواص درمانی بسیاری برای آن ذکر شده است. در ادامه به بیان برخی از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
۱) تخم خربزه همانند گوشت آن، بازکننده‌ی سُدِّه‌ی کبد، ادرارآور، پاک‌کننده‌ی کلیه، مثانه و معده است.
۲) مصرف تخم خربزه تشنگی را از بین خواهد برد و درد ناشی از خروج سنگ کلیه و مثانه را کاهش خواهد داد.
۳) تخم خربزه همانند ضمادی مؤثر، سوزش به وجودآمده توسط ادرار را برطرف می‌کند.
۴) استفاده از تخم خربزه برای افزایش نیروی جنسی کارآمد و تاثیرگذار است.
۵) مصرف تخم خربزه در بهبود سرفه و درد سینه مفید است.
طرز تهیه‌ی چند دسر لذیذ با استفاده از خربزه
دسر خربزه
مواد لازم
خربزه متوسط ۱ عدد، شکر ۱/۲ پیمانه، نشاسته ۴ قاشق غذاخوری، برگ نعناع ( در صورت تمایل می‌توان آبلیمو و وانیل را جایگزین کرد) به میزان لازم
طرز تهیه
ابتدا خربزه را پوست کنده و آن را خرد کنید. سپس آن را درون مخلوط‌کن ریخته و دستگاه را روشن کنید. سپس شکر و نعناع و نشاسته را اضافه کرده و به خوبی آن‌ها را با یکدیگر مخلوط کنید. پس از آنکه مواد یکدستی به دست آمد، مخلوط‌کن را خاموش کرده، مواد را درون ظرف مناسبی ریخته و روی حرارت متوسط قرار می‌دهیم. مواد را تا زمانی که به خوبی بپزد و ماده‌ی غلیظی به دست آید، روی حرارت قرار دهید. پس از آن، درون ظرف‌های مخصوص دسر، ریخته و پس از آنکه از گرمای آن کاسته شد، میل کنید.
اسموتی خربزه و خیار
مواد لازم
خربزه‌ی متوسط ۱ عدد، خیار متوسط ۱ عدد، ماست ساده ۱ پیمانه، نعناع خرد شده ۲ قاشق سوپ‌خوری، شکر (ترجیحا قهوه‌ای) ۱ قاشق سوپ‌خوری، تعدادی برگ نعناع برای تزئین
طرز تهیه
خربزه را پوست کنده و به قسمت‌های کوچک برش بزنید. سپس به مدت زمان ۲ ساعت درون فریزر قرار دهید تا یخ بزند. در این مرحله تمامی مواد را درون دستگاه مخلوط‌کن ریخته و دستگاه را روشن کنید. مواد را به مدت زمان ۲۵ دقیقه با یکدیگر مخلوط کنید تا به پوره تبدیل شود. زمانی که موادی نرم، یکدست و پوره شده در اختیار داشتید، دستگاه مخلوط‌کن را خاموش کنید و مواد را درون ظروف مخصوص سرو اسموتی ریخته و با روی آن را با چند برگ نعناع تزئین کرده و برای اعضای خانواده‌ی خود سرو کنید.
شربت خربزه ولیمو
مواد لازم
خربزه‌ی متوسط ۵ پیمانه، شکر ۱/۲ پیمانه، گلاب ۲ قاشق غذاخوری، بستنی ۱/۲ پیمانه، آب لیموی تازه ۱ قاشق مرباخوری
طرز تهیه
خربزه‌ها را خرد کرده و درون ظرف مناسبی بریزید. سپس آن را با شکر مخلوط کرده و روی حرارت قرار دهید. سعی کنید به کمک گوشت‌کوب، خربزه‌ها را در حین حرارت له کنید. در این مرحله گلاب را نیز به مواد اضافه کرده و به مدت ۲ الی ۳ دقیقه مواد را با یکدیگر مخلوط کنید. زمانی که مواد به صورت ماده‌ای غلیظ و تقریبا یکدست تبدیل شد، حرارت را خاموش کرده و اجازه دهید، خنک شود. مواد را درون ظرف‌های مخصوص سرو ریخته و روی آن را با مقدار دلخواهی از بستنی، بپوشانید. در آخرین مرحله آبلیمو را روی نوشیدنی ریخته و میل کنید.
بستنی خربزه و لیمو
مواد لازم
شکر ۱/۴ پیمانه، آب ۱/۴ پیمانه، خربزه ۱ کیلو و نیم
طرز تهیه
شکر و آب را درون ظرف مناسبی ریخته و آن را روی حرارت قرار دهید. زمانی که شکرها درون آب حل شدند، آن را از روی حرارت برداشته و اجازه دهید با دمای آشپزخانه، خنک شوند. سپس خربزه‌هایی که از قبل خرد کرده‌اید را به همراه آبلیمو و شربتی تهیه شده در ابتدای کار، درون مخلوط‌کن ریخته و دستگاه را روشن کنید. ظروف مخصوص بستنی (بهتر است لیوان باشد) را آماده کرده و تا ۲/۳ از حجم هر کدام را با ترکیب تهیه شده، پر کنید. آن‌ها را به مدت زمان ۷ ساعت درون فریزر قرار داده تا بستنی کاملا آماده‌ی مصرف شود. اگر از لیوان‌های کاغذی به عنوان ظرف بستنی استفاده می‌کنید، بهتر است ابتدا آن‌ها را به مدت زمان ۳۰ دقیقه درون فریزر قرار دهید. سپس از فریزر خارج کرده و چوب‌های مخصوص بستنی را درون لیوان‌ها قرار دهید. پس از این مرحله، دوباره آن‌ها را درون فریزر به مدت زمان ۶ ساعت قرار دهید.
دیدگاه