روزشمار: ۱۹ آذر؛ تأسيس «كاخ كرملين» در مسكو

كاخ کرملین در زمان نيكلای اول، تزار روسيه در شهر مسكو پايتخت اين كشور و در ساحل چپ رود مسكوا بنا شده است و تا قبل از اين كه حكومت شوروی، مقر خود را در اين كاخ اعلام كند، كاخ موقتی تزار ناميده می‌‏شد.

استعمال کلمه «کرملین» برای اولین بار در سال ۱۳۳۱ ثبت شده و ریشه لغوی آن نیز مورد مناقشه است. «كرمل» به‌معنای ارگ دولتی و دژی است كه داخل شهری بسازند، دارای ديوارهای سنگی بزرگ باشد و هم‏چنين ادارات دولتی، داخل آن واقع شوند.

هرچند در روسيه، كرمل‏‌های زيادی وجود دارد،ولی از همه مهم‏‌تر و معروف‌تر، كاخ بزرگ كرملين است كه اكنون ادارات مركزی دولت روسيه در آن واقع است. در كاخ كرملين مهم‌‏ترين مجمع‏‌های عمومی، جلسات شورای عالی و كنفرانس‌‏های بزرگ بين‌‏المللی تشكيل می‌‏شود. آنچه امروزه و در زبان سياسی، سياست‏‌های كاخ كرملين خوانده می‌شود، مجازا به‌معنای سياست‌‏های روسيه و مقامات آن و يا نظرات و خط مشی‌های روسيه است، در حقيقت نام محلی است كه مقر رسمی حاكمان سياسی اين كشور است.

کاخ کرملین مسکو به‌طور مداوم توسط مردمان فینواوگری از قرن ۲ قبل از میلاد، برای سکنی گزیدن مورد استفاد قرار گرفته است. در اوایل قرن ۱۱، اسلاوها بخش جنوب غربی Borovitsky Hill را اشغال کردند که به‌عنوان یک مهر و موم شهری از سال ۱۰۹۰ مشهود است که توسط باستان‌شناسان شوروی در منطقه کشف شد. تا قرن ۱۴، این مکان به‌عنوان گراد (grad) مسکو شناخته می‌شد. گراد تا حد زیادی توسط شاهزاده یوری دولگوروکی در سال ۱۱۵۶ تمدید شد و توسط مغولان در سال ۱۲۳۷ نابود شده و با بلوط در سال ۱۳۳۹ بازسازی شده است.

کرملین جایی است که تمام راه‎های روسیه به آنجا ختم می‎شود. در اینجا ایوان مخوف و استالین حکومت کردند، ناپلئون از کرملین آتش‎گرفتن مسکو را تماشا کرد، لنین دیکتاتوری پرولتاریا را شکل داد، گورباچف مبتکر پروسترویکا (دگرگون‎سازی) بود، یلتسین سعی کرد اصلاحات را به انجام برساند و ولادیمیر پوتین در راه به انجام رساندن اصلاحات و قراردادن روسیه در ردیف ۱۰ کشور پیشرفته جهان تلاش کرد.

ساختمان کاخ کرملین

دیوارهای کرملین و برج آن توسط استادان ایتالیایی در طول سال‌های ۱۴۸۵ تا ۱۴۹۵ ساخته شده است. شکل دیوار کرملین مثلثی و به مساحت ۲۷۵۰۰۰ متر مربع ساختمان را محصور کرده است. طول کلی آن ۲۲۳۵ متر است، اما ارتفاع از ۵ تا ۱۹ متر، بسته به نوع زمین متفاوت است و ضخامت دیوار نیز بین ۳٫۵ و ۶٫۵ متر است. در اصل هجده برج کرملین وجود دارد، اما تعداد آن‌ها در قرن ۱۷ به بیست افزایش یافت. بیشترین برج‌ها در اصل با سایه‌بان چوبی تاج‌گذاری شده است. خیمه‌های آجری با نوار رنگی به سال ۱۶۸۰ بازمی‌گردد.

میدان کلیسای اعظم قلب کرملین است که توسط شش ساختمان دیگر که شامل سه کلیسای اعظم است، احاطه شده است. کلیسای جامع دورمیشن در سال ۱۴۷۹ ساخته شد تا به‌عنوان اصلی‌ترین کلیسای مسکو، محل تاج‌گذاری تمام تزارها باشد. نمای سنگ آهک عظیم با پنج قبه طلائی پوش داده شده که طرح «ارسطو فیوراوانتی» است.

دو کلیسای داخلی متروپلیتن‌ها و پدرسالاران مسکو، کلیسای دوازده رسول و یک کلیسای گنبدی‌شکل نفیس توسط صنعت‌گران پسکوف در طول سال‌های ۱۴۸۴ تا ۱۴۸۸ ساخته شده است و شامل تصاویر فوق‌العاده و نقاشی‌های دیواری از به‌جای مانده از سال ۱۶۲۷ و ۱۶۴۴ است.

ساختار قابل‌توجه دیگر در این بنا، ناقوس برج ایوان کبیر است که در گوشه شمال شرق میدان قرار دارد و گفته شده است که شبیه به یک شمع در حال سوختن است. ارتفاع این بنا که در سال ۱۶۰۰ ساخته شده، ۸۱ متر است و تا زمان انقلاب روسیه، بلندترین بنا در شهرستان بوده است. ساخت‌وساز ساختمان بلندتر از این ارتفاع ممنوع بود. اگر دشمن نزدیک می‌شد، ۲۱ زنگ این برج به صدا در می‌آمده است. در قسمت بالایی این ساختار در طول تهاجم ناپلئون توسط فرانسه نابود شد. البته بعدها مورد بازسازی قرار گرفت. زنگ تزار، بزرگ‌ترین زنگ در جهان است که در یک پایه در کنار برج قرار دارد و به‌صورت ایستاده است.

گوشه شمال شرق کرملین توسط آرسنال اشغال شده است، که در اصل برای پتر کبیر در ۱۷۰۱ ساخته شد. بخش شمال غرب کرملین نیز زره‌پوش قرار دارد. این ساختمان در سال ۱۸۵۱ به طرح احیای رنسانس ساخته شده و در حال حاضر موزه نشان‌های دولتی روسیه و گنج الماس است.

کرملین مثلث‎شکل با جهت شمالی دارای ضلع‎هایی به طول ۷۵۰ متر است. کرملین را واقعا می‎توان از هر نظر، سمبولیک، تاریخی، استراتژیکی و قلب مسکو نامید.

کرملین جدید را روی کرملین قدیم که از سنگ سفید بود بنا کردند. دیوارهای قبلی را در حد امکان باقی گذاشتند فقط دور آن‌ها را دیوارهای آجری کشیده و آن‌ها را بلندتر و ضخیم‎تر و محکم‎تر کردند. کاخ جدید به طول ۱۲۵ متر بود و دارای ۷۰۰ اتاق از جمله آپارتمان‎های شخصی خانواده شخص اول کشور بود.

در سال ۱۹۶۱ عمارت جدیدی به نام کاخ کنگره‎ها کرملین اضافه شد. از کاخ کنگره‎ها برای اهداف گوناگونی مثل اجرای نمایش‎های تئاتری و جشن‎های عمومی استفاده می‎کنند.

سالن بزرگ آن برای ۶ هزار نفر در نظر گرفته شده است. وسایل صوتی برای ترجمه بیش از ۲۹ زبان در این کاخ نصب شده‎اند. بالشوی تئاتر، باله و اپرا روی صحنه کاخ کنگره‎ها به نمایش می‎گذارد. این کاخ دارای ۸۰۰ اتاق جداگانه از جمله سالن‎ها، رخت‎کن، راهرو و اتاق‎های اختصاصی برای اعضای شخص اول مملکت، اتاق مطبوعات و اتاق‎هایی برای خدمه فنی است. برای ساخت این کاخ فقط ۱۶ ماه وقت صرف شد و جایزه لنین به طراحان و معماران آن تعلق گرفت.

سکوی فرود هلیکوپتر

به‌منظور جلوگیری از اختلال در ترافیک مسکو ناشی از خودروها، رئيس‌جمهور ولادیمیر پوتین مجوز ساخت‌وساز سکوی فرود هلیکوپتر کرملین را صادر کرد. ساخت این سکوی در ماه مه سال ۲۰۱۳ به پایان رسید. رئیس‌جمهوری در حال حاضر با استفاده از یک هلیکوپتر Mil Mi-8 به کرملین رفت و آمد می‌کند. محل سکوی فرود هلیکوپتر دقیق در نظر گرفته شده است و هیچ تهدیدی برای معماری کرملین ندارد. رئیس دولت «دیمیتری مدودف» در سن‌پترزبورگ از سال ۲۰۱۲ از یک هلیکوپتر برای مسافرت خود استفاده می‌کند.

در همین روز:

• افتتاح قطار تهران-یزد (۱۳۴۹ شمسی)
• به تصميم دولت بندر بوشهر، بندر آزاد شناخته شد (۱۳۳۱ شمسی)
• آغاز ساختمان مسجد «گوهرشاد» در مشهد به دستور «گوهرشاد خاتون» (۸۴۱ قمری)
• واگذاری امتياز احداث راه آهن جلفا-تبريز به روسيه (۱۳۳۱ قمری)
• بپاخيزی اسپارتاكوس؛ دومين بپاخيزی گسترده مردم بر ضد ظلم و ستم پس از قيام کاوه آهنگر (۷۳ پیش از میلاد)
• سالروز تولد «ابوسعيد ابوالخير» صوفی شاعر (۹۶۷ میلادی)
• سالگرد درگذشت سعدی؛ شاعر، انديشمند (۱۲۹۲ میلادی)
• آغاز جنگ «مدرس» بين استعمارگران انگليس و فرانسه (۱۷۵۸ میلادی)
• اشغال بوشهر توسط انگلیسی‌ها (۱۸۵۶ میلادی)
• کشور باربادوس به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. (۱۹۶۶ میلادی)
• سالروز درگذشت «آرتم میکویان» سازنده جنگنده میگ (۱۹۷۰ میلادی)
• کشور امارات متحده عربی به عضویت سازمان ملل متحد درآمد. (۱۹۷۱ میلادی)