خروج «ویلای نمازی» از ثبت ملی

تیم  کجارو
تیم کجارو یکشنبه، ۲۱ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۲:۱۵
خروج «ویلای نمازی» از ثبت ملی

«ویلای نمازی»، تنها اثر معمار ایتالیایی در خاورمیانه که ۵۶ سال پیش در تهران ساخته شد، با حکم دیوان عدالت اداری، از ثبت ملی خارج شد تا این‌گونه هم درختان این باغ به‌عنوان یکی از رگه‌های حیاتی شمال تهران قطع شوند و هم حریم منظریِ خانه‌ تاریخی «رهنما» از بین برود‍!

«ویلای نمازی» در ۲۲ آبان ۱۳۸۶ به شماره ۲۰۱۵۴ و با رضایت مالک بنا «حاج احمد ابریشمچی» در خیابان نیاوران، خیابان عمار در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

این بنا در دوره پهلوی دوم، دقیقا در سال ۱۳۳۹ به سفارش «شفیع نمازی» - بازرگان ثروتمند و فرزند مهدی نمازی (نماینده وقت مجلس شورای ملی و مجلس سنا) - توسط «جوپونتی»، معمار مشهور ایتالیایی ساخته شد.

نمازی در مشورت با دوستش محسن فروغی (معمار، فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبا از پاریس، استاد و رئیس دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران) شنیده بود که اگر خواستار ویلایی خاص است، باید از هنر «جوپونتی» بهره بگیرد. او این ویلا را بر مبنای مفهوم «شادیِ زندگی» خلق کرد. او جزء به‌جزء مسائلی محیطی این قطعه زمین را در نیاوران مطالعه کرد و نهایتِ استفاده را از همه‌ امکانات محلی برده است، دیوارهای حیاط‌خلوتِ ویلا نمازی با طرح‌های سرامیکی هنرمند معروف ایتالیایی «فائوستو ملوتی» تزئین شده که آثارش در نوع خود بسیار مدرن هستند.

«ویلای نمازی» از این جهت حائز اهمیت است که به‌همراه «ساختمان شورای برنامه‌ریزی و توسعه» در بغداد، تنها آثار «جوپونتی» در خاورمیانه محسوب می‌شود. اثر جوپونتی در بغداد در جنگ سال ۲۰۰۳ آسیب فراوان دید که اکنون توسط یونسکو در حال مرمت است و مرمت این بنا توسط یونسکو نشان از اهمیت کارهای این معمار در جهان از نگاه یونسکو دارد.

آنطور که کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران اعلام کرده، ویلای نمازی بعدها توسط «احمد ابریشمچی» فروخته شد و در سال ۱۳۹۱ بعد از انتقال مالکیت بنا، به شخصی به نام «ناصر صفری» می‌رسد.

«ناصر صفری» و شرکا در ۱۵ مرداد ماه ۱۳۹۱ از اداره‌رکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران درخواست مجوز احداث هتل پنج ستاره در مجتمع چند منظوره در ویلا نمازی به پلاک ثبتی ۱/۱۲۱۸/۱۲۱ (واقع در خیابان باهنر - خیابان عمار) می‌کند که مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان تهران بر اساس مصوب بند یکِ صورت‌جلسه شماره هفت کمیسیون ماده پنجِ شهر تهران، با این درخواست موافقت و نقشه‌های معماری فاز یک این هتل را تائید می‌کند و این موضوع را در نامه‌ای به «یزدانی»، شهردار وقت منطقه یک اعلام می‌کند.

این درخواست شامل تخریب، نوسازی و ساخت ۲۰ طبقه هتل در بنای ثبتی ویلای نمازی با معماریِ «فرزاد دلیری» بود که مورد تائید کارشناس فنی این اداره کل قرار گرفت.

مدیرکل اسبق میراث فرهنگی تهران همچنین در مجوز شماره ۲۳۴۲۱/۱۲۶/۹۱۲ مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۰۷ در پلاک فوق، موافقت اصولی واحد گردشگری از نوع احداث هتل با درجه پنج ستاره را صادر می‌کند.

بعد از تغییر مدیرکل میراث فرهنگی تهران در ۲۹ اسفند سال ۹۱ و انتصاب مسعود نصرتی، وی در ۲۴ شهریور ۱۳۹۲ در نامه‌ای به یزدانی (شهردار وقت منطقه یک) درخواست «کان‌ لم یکن شدن» عاجل مجوز صادرشده برای ویلا نمازی را می‌کند.

در ۲۵ بهمن ۱۳۹۴ پس از شکایت مالک به دیوان عدالت اداری، رای به نفع مالکِ بنا مبنی بر خروج اثر از فهرست میراث ملی داده می‌شود و قاضی پرونده با توجه به قانون مصوب سال ۱۳۰۹ مبنی بر ثبت ملی تمامی بناهای تاریخی تا پایان دوره‌ی زندیه، این بنا را خارج از شمول ماده یک این قانون عنوان می‌کند! و رای اولیه را بر خروج اثر از فهرست آثار ملی می‌دهد.

پس از صدور این رای، «رجبعلی خسروآبادی» (مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران) ۱۵ اسفند سال گذشته در نامه‌ای به دیوان عدالت اداری، درخواست تجدید نظر در مورد این حکم می‌کند، اما در دادگاه بدوی مورخه ۲۷ تیر ۱۳۹۵، شعبه اول تجدید نظر دیوان عدالت اداری به ریاست «محمدعلی محمدی» و «محمد کریمی»، رای قطعی به خروج ویلای نمازی از فهرست آثار ملی می‌دهند.

بر اساس این گزارش، «ویلای نمازی» پس از این اتفاقات، از ثبت ملی خارج می‌شود. اگر از نگاه ویژه جامعه‌ بین‌المللی و بویژه یونسکو به ویلای نمازی بگذریم، اهمیت این بنا اگر از حریم کاخ جهانی گلستان و سرای دلگشا بیشتر نباشد، کمتر هم نیست.

مطالب مرتبط:

منبع ایسنا

دیدگاه