موزه هنری کیمبل، اثر نورانی لویی کان

لویی کان معمار روشنایی و نور

لویی کان در ۲۰ فوریه ۱۹۰۱ در جزیره اوزل واقع در استونی (روسیه) متولد شد. خانواده او در سال ۱۹۰۵ به آمریکا مهاجرت کردند و او در ۱۷ ماه مارس ۱۹۷۴ به علت حمله قلبی، دار فانی را وداع گفت. مرگ او در ایستگاه فیلادلفیا در شهر نیویورک هنگام بازگشت از مسافرت هندوستان اتفاق افتاد. او یک زندگی پر ماجرا را گذرانده است.

زمان اجرای اولین ساختمان‌های کان به سال ۱۹۲۵ بر می گردد ولی تا اواسط دهه ۵۰ با اجرای چند اثر توجه آمریکا و جهان را به خود جلب کرد. در آثار کان تجریبات معماری مدرن، الهامات کلاسیسک یونان و معماری قرون وسطی، معماری اسلامی و حتی آکادمیسم قرن ۱۹ اروپا را می‌توان دید. در کل می‌توان گفت او در اکثریت کارها تحت تاثیر مکتب بوزار بود و از همین رو، در کارهای او یک نوع نگرشی به تاریخ است و به خاطر همین او را به پست مدرن‌های تاریخ‌گرا نزدیک حس می‌کنیم.

تعدادی از کارهای او در حد پروژه باقی‌مانده است، پروژه‌ها در بالاترین حد و با پیچیدگی تمام طراحی شده‌اند ولی در زمان اجرا، فرم‌ها با انتخاب مصالح مناسب و غالبا طبیعی و سنتی ساده می‌شوند. کان برخلاف استادان برجسته پیش از خود نه در پی توضیح است و نه اثبات نوشته‌ها؛ گفتارش با ابهام همراه است. در کارهای لویی کان کاربرد دقیق مصالح و بیان قواعد استفاده از مصالح و تنوع استفاده کردن از مصالح مشهود است.

 معماری لویی کان

لویی کان نخستین معمار آمریکایی روسی تبار بود که بعد از جنگ جهانی دوم برخاست و نیز اولین کسی بود که از مکتب جهانی «فرم تابع عملکرد است» برید. معماری کان نه در قالب معماری ارگانیک فرانک لوید رایت جای می‌گیرد و نه در قالب دیگر نهضت‌های معماری مدرن، مثل مکتب معماری مدرن لوکوربوزیه و میس وندروهه.

کان اغلب از فرم، نور و روشنایی و از فضاهایی که عملکردی بر آنان غالب است، صحبت می‌کرد. درباره نور و روشنایی نوشته است که:

نور و روشنایی حضور همه چیز را باعث می‌شود. اجسام از نور مشتق می‌شوند یا به تعبیری دیگر، هر گاه نور مصرف شود جسم حاصل می‌آید. اجسام همان‌ها هستند که به سبب وجودشان سایه به وجود می‌آید و سایه به نور تعلق دارد. نور به جانب جسم حرکت می‌کند و جسم به جانب نور و این امر محیط و جو سازندگی را به وجود می‌آورد. فرم به خود می‌گوید: من باید چیزی بسازم. در آثار کان همواره احساسی یکسان از قدمت و تازگی موجود بود. پژوهشی شدید برای تمام چیزهایی که در قبال سازندگی آدمی در تمام زمان‌ها، زیبا و منطقی بود. این اندیشه که گذشته در حال حاضر ریشه دارد.

و پژوهش به دنبال حقیقت در جمله‌ای موجز و شاعرانه از خود کان مستتر است:

آینده همان امروز است.

کان را می‌توان شاعرترین معمار در صد سال گذشته دانست.

گفته‌ها و جمله‌های معروف لویی کان

 لوکوربوزیه معلم من بود ولی این را خودش نمی دانست - تاثیر از کارهای بتن مسلح و عریان بودن ساختمان 

 سنتی بودن در معماری مانند سایر موارد به این معنا نیست که گذشته را دوباره تجدید کنیم، بلکه باید از آن و با امکانات معاصر استفاده کنیم.

 سبک متعلق به زمان است در حالی که جوهر هنرمند ابدی است.

ارزش ساختمان با کیفیت فضاهای معماری سنجیده می‌شود.

تکنولوژی شگفت‌‌انگیز است و باید بخشی از انگیزه حرفه‌ای ما شود. اگر یک ساختمان بتواند به تکنولوژی الهام دهد بی اندازه با ارزش است.

موزه هنر کیمبل

تاریخچه موزه

درسال ۱۹۳۱ کی کیمبل، بیزینسمن و موسس یک شرکت صنایع غذایی به همراه همسرش ولما اولین اثر هنری که یک نقاشی بود را خریدند. این زوج، پنج سال بعد به همراه خواهر کی و شوهرش بنیاد هنری کیمبل را بنا نهادند. کلکسیون به سرعت وسعت یافت و در سال ۱۹۴۸ در کتابخانه عمومی شهر فورت ورث که تنها مکان موجود در شهر برای این‌گونه اتفاقات بود به نمایش گذاشته شد. از آن موقع ایده داشتن یک فضای نمایشگاهی خوب زده شد. در سال ۱۹۶۴ پس از مرگ کی کیمبل و بر حسب تمایلات او برای یک موزه شهرداری فورت ورث مکانی در پارک ویل راجر مموریال را به موزه اختصاص داد که موزه مدرن فورت ورث و موزه آمون کارتر در آن قرار داشت. ریچارد اف براون یکی از موثرترین و بهترین مدیران موزه در امریکا و مدیر وقت موزه کانتی در لس آنجلس به عنوان مدیر این موزه انتخاب شد و او لویی کان را به عنوان طراح این موزه انتخاب کرد. طراحی این موزه در سال ۱۹۶۷ آغاز شد و در سال ۱۹۷۲ به اتمام رسید.

نورگیری موزه هنری کیمبل

لویی کان به دلیل حساسیتش نسبت به ارزش نور در طراحی ساختمان «شاعر نور پردازی» نامیده شده است و موزه هنری کیمبل که توسط او طراحی شده چکیده تمام طراحی‌های خوب نورپردازی با نور روز است. این ساختمان می‌بایست در زمره کلاسیک‌های تمام دوران‌ها قرار گیرد.

از قدیم نورپردازی موزه‌های هنری با شک و تردید فراوان همراه بود، زیرا اشعه ماوراء بنفش موجود در نور روز، به خصوص بر نقاشی‌ها، می‌تواند تأثیر مخرب داشته باشد. کان ملایم‌ترین سطح نور روز را برای روشنایی محیط در موزه کیمبل انتخاب کرد، با تصور اینکه تأثیر مخرب وجود نداشته باشد یا حداقل بسیار کم خواهد بود. او انتظار داشت با نور روز، احتیاجات بیولوژیکی را تامین و احساس آرامش از طریق آگاهی به زمان و فراهم کردن حالت‌ها و احساس‌های بسیاری دیگر را فراهم می‌کند. این موزه از یک سری طاق‌های مدور بتنی متصل به یکدیگر به طول ۳۰ متر و به عرض ۷ متر با یک نورگیر سقفی شفاف در امتداد برآمدگی هر طاق ساخته شده است. نور روز از طریق «اتصالات نور طبیعی معلق» «natural light fixlure» که در زیر نورگیر سقفی قرار دارد بازگردانده و تصفیه می‌شود. اتصالات نور روز شامل قابی است که صفحه‌ای فلزی به آن متصل شده و دارای سوراخ‌های ریز است که اجازه نفوذ مقداری از نور روز را داده تا هر گونه کنتراست شدید ممکن بین قسمت تحتانی اتصالات و اطراف آن را تعدیل کند. تصاویر زیر بخش‌هایی از این موزه هنری را نشان می‌دهند.

از قدیم نورپردازی موزه‌های هنری با شک و تردید همراه بوده است زیرا اشعه ماورای بنفش موجود در نور خورشید تاثیر مخرب بر عناصر موجود در آن به خصوص در نقاشی‌ها دارد، کان برای این کار ملایم‌ترین نور را انتخاب کرد که اولا تاثیر مخرب نداشته باشد و دوما در صورت وجود به کم‌ترین مقدار باشد.

این موزه از یک سری طاق‌های مدور بتونی متصل به یکدیگر تشکیل شده است که یک نور‌گیر سقفی شفاف در امتداد برآمدگی هر طاق قرار دارد. نور از طریق اتصالات نور طبیعی معلق که زیر نورگیر سقفی است بازگردانده و تسویه می‌شود. اتصالات شامل قابی است که صفحه‌ای فلزی به آن متصل شده و دارای حفره‌های ریز است که اجازه نفوذ مقداری نور را داده تا هر گونه کنتراست شدید ممکن بین قسمت‌های تحتانی اتصالات و اطراف آن را تحلیل کند.

فضای ورودی موزه کیمبل که در آن نحوه هرس درختان طوری است که برای انتقال دید از محیط بسیار روشن خارج به محیط داخل به صورت چتر هرس شده‌اند.

نورگیر کلرستوری

نحوه اسقرار عمودی است و نسبت به نورگیرهای سقفی که به صورت افقی هستند نور کمتری را دریافت می‌کنند که با تعیین موقعیت آن‌ها یا به وسیله احداث سایه‌بان در آن می‌توان از تابش مستقیم آفتاب به داخل جلوگیری کرد.

 فضاهای داخلی

فضاهای داخلی موزه شامل رواق‌ها، گالری (نورگیری از طریق سقف و حیاط درون موزه)، حیاط (نورگیر) درون موزه، سالن ورودی، پله برای ورودی ماشین، کتاب‌فروشی، کتابخانه در نیم طبقه، گالری‌ها، حیاط‌های نورگیر، آتلیه دو طبقه موسیقی، آمفی تئاتر، کافه تریای کوچک، آشپزخانه، تاسیسات، دفترها و فضاهای آزمایشی، فروشگاه، استخر، پله‌ها و دسترسی‌ها هستند.

رونمایی طرح رنزو پیانو برای موزه کیمبل

۲۱ سال پیش موزه هنر کیمبل فورت ورث در راستای توسعه اصلی به منظور گردهمایی هرچه سریع‌تر کارشناسان خبره، مهندسان معمار و عموم مردم، فراخوان داد. شعار این گردهمایی چنین بود «به شاهکار لوئی کان دست نزنید». اما به سرعت کیمبل این ایده را ترک کرد و اکنون طرح جدید ۷۰ میلیون دلاری رنزو پیانو برای توسعه موزه کیمبل نمایان شده است.

طرح دارای دو طبقه فولادی است و کلاه فرنگی شیشه‌ای از سمت غرب، کل موزه کنونی که در سال ۱۹۷۲ افتتاح شده را پوشانده است. کاربرد کلاه فرنگی در ابتدا برای نمایشگاه موقتی، دو برابر شدن فضای گالری و اختصاص یافتن به ساختمان اصلی است.

در سمت دیگر گالری‌ها فضایی به وسعت ۹۰,۰۰۰ فوت مربع که شامل استودیوها، اتاق‌های درس، کتابخانه و یک سالن اجتماعات خواهد بود، قرار می‌گیرند.

میهمانان از وسط یک پارکینگ زیرزمینی وارد و سپس به تدریج مسیری را از وسط چمنزار، درختان کهنسال و چشمه‌ها به طرف ساختمان اصلی به صورت حرکت دسته جمعی از طبیعت به سمت هنر طی خواهند کرد.

کای فورتسون، رییس‌جمهور، سرمایه گذار موزه می‌گوید:

من از طرح پیانو و مسیر نمادین آن لذت می‌برم چون او گذشته و آینده کیمبل را به هم پیوند داده است.

بیشتر جزئیات طرح به صورت روکش فلزی و ترکیبات سبز هستند. انتظار می‌رفت ساختمان در سال ۲۰۱۰ شروع و سال ۲۰۱۲ افتتاح شود. ولی با یک سال تاخیر در سال ۲۰۱۳ این موزه گشایش یافت.

نکته جالب توجه این است که تادائو آندو که خود از معماران خبره است و همیشه تحت تاثیر لویی کان بوده است در نزدیکی این موزه، موزه هنر فورت ورث را طراحی کرده است که پیش از این درباره این موضوع در کجارو صحبت شده است. می‌توانید مقاله مربوط به آن را از اینجا بخوانید.