غذاهای هندی، از سمبوسه تا مرغ تندوری

مینا رهبری
مینا رهبری یکشنبه، ۱۸ اسفند ۱۳۹۸ ساعت ۱۶:۰۰
غذاهای هندی، از سمبوسه تا مرغ تندوری

غذاهای هندی به‌دلیل طعم و مزه تندی که دارند، بسیار معروف هستند. در این مقاله ابتدا با تاریخچه آن‌ها و سپس با انواع غذاهای هندی آشنا می‌شویم.

کشور هند برای تمامی گردشگران چیزی شگفت‌انگیز دارد و همه افراد را باسلیقه‌های مختلف، مانند دوستدارن طبیعت، جنگل، دریا کوهنوردان، راضی نگه می‌دارد. اما هند برای خوش‌خوراک‌ها هم، غذاهای متنوعی دارد و کسانی که عاشق ادویه و طعم‌های مختلف هستند، می‌توانند با سفر به هند مسافرت فوق‌العاده‌ای را تجربه کنند؛ آشپزی هندی یعنی هنر ترکیب ادویه‌ها و طعم‌های مختلف.

در سفر به این کشور خواهید دید که از هر ۱۰۰ مایل، فرهنگ غذایی مردم عوض می‌شود. در این مقاله سعی می‌کنیم به معرفی غذاهایی بپردازیم که میان ایرانی‌ها پرطرفدار است و هنگام سفر به هند می‌توانید این غذاها را بچشید.

تاریخچه‌ی غذاهای هندی و مواد مورداستفاده در آن‌ها

هند از سه هزار سال پیش از میلاد تاکنون محل کاشت و برداشت ادویه‌های طعم‌دهنده‌ی قوی مثل زردچوبه، هل، فلفل سیاه و خردل بوده است. اگرچه در زمان کنونی بسیاری از اسناد مربوط به دستور تهیه‌ی غذاهای قدیمی هندی وجود ندارد؛ اما به نظر می‌رسد غذاهای باستانی و حتی غذاهای دوران ماقبل تاریخ هند، عمدتا دارای برنج، شیر بسته‌شده یا دلمه (ماده‌ای متشکل از شیر که ماده‌ی اولیه‌ی تهیه‌ی پنیر محسوب می‌شود)، روغن حیوانی، انبه و برگ فلفل بتل بوده‌اند و همین مواد، پایه و اساس غذاهای هندی امروزی را تشکیل می‌دهند که برخی از آن‌ها شهرت جهانی دارند.

ادویه های هندی

ادویه‌های رنگارنگ هندی سال‌ها است که در این کشور برداشت می‌شوند

گیاه‌خواری با آغاز ترویج دین بودا آغاز و مکتب آیورودا نیز باعث ایجاد دسته‌بندی غذایی جدیدی با نام ساتویک (saatvic)، راجیسیک (raajsic) و تماسیک (taamsic) شد.

اعراب نیز غذاهای هندی را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند و پس از ورود اسلام به هند، غذاهایی مانند بریانی و کباب را به هندی‌ها معرفی کردند که در آن زمان به‌عنوان غذای گورکانی‌ها شناخته می‌شدند. گورکانی‌ها در تهیه‌ی غذاهای خوشمزه تندوتیز، مهارت و استعداد زیادی داشتند و برای تهیه‌ی غذاهای‌‌شان از موادی مثل گوشت، کره و خامه استفاده می‌کردند که در آن زمان جزو موادغذایی اشرافی محسوب می‌شد. بعد از تسلط حاکمان انگلیسی بر هند، هندی‌ها با روش‌های پخت جدید مثل پخت غذا با حرارت خشک و بدون تماس مستقیم با شعله‌ی آتش و مواد غذایی جدیدی مثل فلفل چیلی، سیب‌زمینی و گوجه آشنا شدند؛ این مواد امروزه از ترکیب‌های اصلی غذاهای هندی محسوب می‌شوند.

غذاهای هندی مناطق مختلف این کشور

هند کشور پهناوری است؛ به‌طوری که مردم این کشور با ۲۰ زبان اصلی و ۷۰۰ گویش متفاوت صحبت می‌کنند و ۹ مذهب متفاوت دارند. مذهب، یکی از عوامل تاثیرگذار اصلی در تهیه‌ی غذا در مناطق مختلف هند محسوب می‌شود. به‌عنوان‌ مثال هندوها گوشت گاو نمی‌خورند؛ مسلمانان از خوردن گوشت خوک پرهیز می‌کنند و پیروان مذهب جین به‌شدت به گیاه‌خواری پایبند هستند.

غذای هندی

تاثیر جغرافیا و اقلیم نیز در تکامل غذاها در مناطق مختلف به‌خوبی دیده می‌شود؛ به‌عنوان‌ مثال در بیشتر نقاط هند، غذاها با روغن نباتی تهیه می‌شوند؛ اما در مناطق شمالی و غربی، برخی از غذاها با روغن بادام‌زمینی نیز تهیه می‌شوند. مردم قسمت شرقی هند نیز علاقه‌مند به استفاده از روغن خردل هستند و ساکنان سواحل غربی به‌دلیل وفور نارگیل، در غذاهای خود از روغن نارگیل استفاده می‌کنند.

طعم خاص غذاهای هندی را فقط می‌توانید در خود هند تجربه کنید

اگر زمانی موفق شدید به نقاط مختلف هند سفر و غذاهای متفاوت را امتحان کنید، به‌خوبی متوجه تفاوت‌های ظریف آشپزی منطقه‌ای می‌شوید؛ اما این موضوع در مورد غذاهای هندی که در خارج از این کشور تهیه می‌شوند، تا حدود زیادی صدق نمی‌کند و چنین غذاهایی به‌ندرت دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد غذاهای اصیل هندی هستند؛ بنابراین اگر متوجه شدید غذاهایی که در هند خورده‌اید، با مشابه خانگی آن تفاوت زیادی دارد، اصلاً نباید تعجب کنید. 

جنوب هند

اگر به جنوب هند سفر کنید، سمبر (Sambar) را به‌وفور خواهید دید. سمبر یکی از غذاهای مخصوص جنوب هند است که با استفاده‌ از نارگیل طعم‌دارشده با ادویه‌ی کاری و همراه با مقداری برنج پخته‌شده و عدس تند و ترش‌مزه تهیه می‌شود. در شمال هند نیز این غذا  به شکلی کاملا متفاوت طبخ می‌شود. اقلیم گرم و مرطوب قسمت‌های جنوبی هند و هم‌جواری بیشتر استان‌ها با دریا موجب شده است ساکنان این بخش، ذائقه کاملا متفاوتی داشته باشند.

سمبر

سمبر

بیشتر مردم محلی این قسمت از  کشور، علاقه‌مند به مصرف غذاهای گیاهی یا غذاهای تهیه‌شده با ماهی همراه با ادویه‌های فراوان هستند. دوسا (Dosa) که نوعی پنکیک تهیه‌شده با آرد برنج پرشده با سیب‌زمینی است و معمولا به چنتی نارگیل (coconut meat chutneys) آغشته می‌شود، در این بخش از هند، طرف‌داران فراوانی دارد. چنتی نارگیل نوعی چاشنی غذا که با استفاده از تکه‌های نارگیل، سبزی‌ها، سرکه و ادویه‌های تند تهیه می‌شود.

شمال هند

غذاهای کشمیری و گورکانی که شهرت زیادی دارند، متعلق به شمال هند هستند. اکثر غذاهای هندی که در سراسر جهان سرو می‌شوند و طرف‌داران زیادی هم دارند، از این منطقه از هند ریشه گرفته‌اند و از میان معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به روگان جوش (خورشت گوشت قرمز)، مرغ تندوری (مرغ طعم‌دارشده که در تنورهای گلی و زغالی پخته می‌شود) و مرغ تیکا (مرغ گریل‌شده) اشاره کرد.

جوجه کباب

مرغ تند تیکا

مرغ تند تیکا، غذایی هندی با شهرت جهانی است

غذاهای بخش شمالی هند که معمولا سرشار از ادویه‌های مختلف و مواد لبنی با ارزش غذایی بالا مثل پنیر، کره، خامه و گوشت هستند، همراه‌ با نان‌های مختلف مثل نان ایرانی یا نان روتی (roti) سرو می‌شوند. چنین غذاهایی، بخش عمده‌ای از رژیم غذایی شمال هند را تشکیل می‌دهند. در ضمن در صورت سفر به این بخش از هند، گوشتی را که با شعله‌ی زیاد کباب می‌شود، از دست ندهید.

شرق هند

کشاورزان این منطقه از هند به‌دلیل آب‌وهوای مناسب، برنج زیادی می‌کارند. موادی مثل سبزی‌ها، میوه‌ها، تخم خردل، ماست و آرد لپه که در این خطه از هند به‌وفور یافت می‌شوند و همین‌ طور برنج، جزو موادغذایی اصلی مورداستفاده در این بخش از هند به شمار می‌روند. جغرافیای شرق هند باعث شده است که تحت‌تاثیر غذاهای چین و مغولستان قرار بگیرند. غذاهای اینجا معمولا با روغن خردل تهیه می‌شوند که عطر و مزه‌ی غذاها را به میزان محسوسی تغییر می‌دهند. در این منطقه، ادویه‌ای محلی به نام پانچ فوران (Paanch Phoran) برای طعم دادن به غذاها استفاده می‌شود که شامل پنج ماده اصلی یعنی تخم زیره‌ی سفید، تخم پیاز، تخم خردل تخم رازیانه، تخم شنبلیله است.

پانچ فوران

پانج فوران

ساکنان این بخش به خورشت ماهی کاری که در این منطقه آن را به نام ماگر جل (machher jhol) می‌شناسد و نوعی دسر محلی بنام سندش (Sandesh) که با شکر و پنیر آسیایی تهیه می‌شود، علاقه خاصی دارند.

غرب هند

سینی‌های مزه در غرب هند واقعا خاص و بی‌نظیر هستند

گوجراتی تالی (Gujarati thali)، سینی مزه‌ی معروف در غرب هند است که معمولا شامل غذاهای مختلف، برنج باسماتی (نوعی برنج دانه بلند هندی) و نان است که در یک سینی نقره‌ای و درخشان گرد سرو می‌شود؛ بدون تردید این سینی مزه‌ی منحصربه‌فرد، شما را کاملا مجذوب خود می‌کند. در ضمن ممکن است در سایر بخش‌های غربی هند مثل جزیره‌ی گوا، با خورشت ماهی کاری از شما پذیرایی شود. در صورتی‌ که گذرتان به ایالت راجستان افتاد، می‌توانید به بالای تپه‌های این ایالت بروید و لال ماس (laal mass) را امتحان کنید که نوع خورشت کاری محسوب می‌شود.

گوجراتی تالی

گوجراتی تالی

بخش‌های مختلف غرب هند، اقلیم‌های متفاوتی دارند؛ به همین دلیل اهالی هر بخش، موادی را برای تهیه‌ی غذاهایشان انتخاب می‌کنند که به‌راحتی در دسترس باشند و به‌وفور در آن منطقه کشت شوند. در صورت سفر به این قسمت از هند حتما غذای خیابانی بسیار معروف آن یعنی بل پوری (bhelpuri) را امتحان کنید. بل پوری نوعی میان‌وعده محسوب می‌شود که از برنج پف‌کرده، سبزی‌های مختلف و سس تمر هندی تند تشکیل شده است. به‌ احتمال زیاد پس از چشیدن طعم این غذا، دوباره می‌خواهید آن را امتحان کنید.

غذاهای هندی که باید امتحان کنید

بریانی

بریانی هند

بریانی یکی از محبوب‌ترین غذاهای هندی است که با برنج، ادویه‌ها و طعم‌دهنده‌های مختلف مانند زعفران و گوشت گوسفند یا مرغ درست می‌شود. این غذا بیشتر در منطقه‌ی حیدرآباد پخته می‌شود و آن را به‌عنوان یک شام خانوادگی صرف می‌کنند. برای ما ایرانی‌ها که برنج جزو مهم‌ترین رژیم‌های غذاییمان است، بریانی می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد.

پاوباجی

پاوباجی هند

این غذا شامل نان کره‌ای (پاو) و گیاه کاری (باجی) است که با پیاز خردشده و کمی لیموترش سرو می‌شود. این غذا را همه‌جا می‌توانید پیدا کنید و برای صبحانه مناسب است.

دسا (Dosa)

دسا هند

این غذا با خمیر برنج درست شده و با سامبار (نوعی خورش سبزی است که عدس و تمبر هندی نیز دارد) و نوعی چاشنی نارگیل سرو می‌شود. دسا خیلی راحت آماده می‌شود و اگر دوست دارید صبحانه‌ی مفصلی نوش جان کنید، این غذا گزینه‌ی مناسبی است.

چول باتور

چول باتور هند

چول باتور نوعی غذای پنجابی است که با نخود و ادویه‌ی کاری پخته شده و با نان سرخ شده سرو می‌شود. این غذا را به‌عنوان یک غذای خیابانی در سراسر هند، مخصوصا مناطق شمالی آن می‌توانید پیدا کنید و برای تمامی وعده‌های غذایی مناسب است.

سمبوسه

سمبوسه هندی

شاید سمبوسه معروف‌ترین غذای هندی در ایران باشد. همه ما ایرانی‌ها با این غذا آشنا هستیم و در گوشه و کنار کشور، همه نوع سمبوسه تهیه می‌شود. این غذا در هند هم بسیار طرف‌دار دارد و بیشتر به‌عنوان عصرانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هند در داخل نان‌ها سیب‌زمینی با پیاز، نخودفرنگی، نعنا یا چاشنی گوجه‌فرنگی می‌گذارند و به‌شکل مثلث تا کرده و در تابه سرخ می‌کنند. شاید سمبوسه قدیمی‌ترین صبحانه‌ی شناخته‌شده در هند باشد و امروزه می‌توانید این غذا را در سراسر جهان پیدا کنید.

مرغ کره‌ای

مرغ کره ای هندی

مرغ کره‌ای یک غذای کلاسیک هندی است که می‌توانید آن را در تمامی رستوران‌های هند و رستوران‌های هندی سراسر دنیا پیدا کنید. این غذا هم با مرغ استخوان‌دار و هم بدون استخوان سرو می‌شود. برای تهیه‌ی این غذا، مرغ را به‌مدت یک شب داخل ماست و مخلوطی از ادویه‌ها می‌خوابانند و با سس مخصوص کره، پوره‌ی گوجه‌فرنگی و چندین نوع ادویه می‌پزند که به این غذا طعم بسیار مطبوعی می‌دهد. ادویه‌ی مرغ کره‌ای بیش از دیگر غذاهای هندی است و برای افرادی مناسب است که عاشق ادویه‌جات هستند. این غذا در هند و حتی سایر کشورها بسیار طرف‌دار دارد.

کوفته‌ی مالای

کوفته مالای هندی

کوفته در ایران بسیار طرف‌دار دارد و کمتر کسی است که این غذا را دوست نداشته باشد. در هند هم نوعی کوفته وجود دارد که ادویه‌ی آن نسبت به سایر غذاها کمتر است، پس می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای ما ایرانی‌ها باشد. این غذا بدون گوشت تهیه می‌شود و برای گیاهخواران هم مناسب است. برای درست کردن کوفته‌ی مالای، توپ‌های کوچکی که از سبزیجات درست شده است را کاملا سرخ می‌کنند و در سس خامه‌ای کاری می‌ریزند. این غذا بیشتر در شمال هند مصرف می‌شود و یکی از غذاهای هندی پرطرفدار در جهان است.

مرغ تندوری

مرغ تنوری هند

از دیگر غذاهای لذیذ و مشهور هندی، مرغ تندوری است. برای تهیه‌ی این غذا ابتدا مرغ را چند ساعت در ماست و انواع مختلف ادویه می‌خوابانند و آن را با حرارت بالا و گاهی اوقات در تنور می‌پزند. این غذا بسیار خوشمزه است و ارزش امتحان کردن را دارد. 

روگان جوش

روگان جوش هند

این غذا یکی از مهم‌ترین غذاهای کشمیری است که با گوشت بز یا بره درست می‌شود و در پخت آن از ماست، موسیر و چند ادویه‌ی دیگر مانند فلفل قرمز کشمیری استفاده می‌شود و به غذا رنگ قرمز می‌دهد. این غذا در اصل متعلق به ایران بود و مغول‌ها این غذا را به کشمیر برده‌اند؛ پس حتما غذای خوشمزه‌ای است، چون ریشه در کشور خودمان دارد و با ذائقه‌ی ما سازگار است.

دوکلا

دوکلا هند

دوکلا یکی دیگر از غذاهایی است که به‌وفور در هند پیدا می‌شود اما اصلیت آن به «گجرات» در پاکستان بر‌می‌گردد. این غذا از برنج ورآمده و خمیر نخود تهیه می‌شود و به‌عنوان یک میان‌وعده یا صبحانه‌ی مفصل سرو می‌شود.

مرغ تیکا ماسالا

مرغ تیکا ماسالا

مرغ تیکا ماسالا یکی از غذاهای بسیار خوشمزه‌ی هندی است که تکه‌های مرغ بریان می‌شوند و سپس آن‌ها را داخل سس گریوی (سسی از آب گوشت، آرد و ادویه) می‌ریزند. 

بل پوری

بلپوری هند

برنج بوداده به‌همراه پیاز خردشده، فلفل سبز سرخ‌شده و سبزیجات مواد اصلی این غذا هستند که آن‌ها را در سس تمبر هندی و تند می‌ریزند. این غذا یکی از معروف‌ترین غذاهایی است که به‌عنوان میان‌وعده در هند استفاده می‌شود.

کباب

کباب

کباب یکی از محبوب‌ترین غذاهای ایرانی است و ما هرجای دنیا هم که برویم، به‌دنبال کباب‌های آن منطقه می‌گردیم تا طعم آن‌ها را هم بچشیم. در هند نیز انواع مختلف کباب طبخ می‌شود و کباب‌هایی که با سیخ پخته می‌شوند، در همه جای این کشور در دسترس هستند. هندی‌ها با هر گوشتی کباب درست می‌کنند و میان گوشت‌هایی که مربع خرد کرده‌اند، سبزیاجات یا پنیر نیز قرار می‌دهند. این سبزیجات شامل گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، پیاز یا قارچ است.

کتی رول

کتی رول هند

این غذا نانی (پاراتا) است که درون آن را با کباب، تخم‌مرغ، سبزیجات و انواع مختلف ادویه پر کرده و به‌شکل رول درآورده‌اند. معمولا یکی از این رول‌ها برای سیر شدن کافی است.

واداپاو

واداپاو هند

واداپاو را می‌توان دونات هندی نامید که بیشتر در جنوب هند به‌عنوان یک میان‌وعده مورد استفاده قرار می‌گیرد.  این غذا از جوانه‌ی عدس یا خمیر سرخ‌شده به‌شکل دونات تهیه می‌شود. واداپاو در بمبئی بسیار طرف‌دار دارد و اغلب با ترشی سرو می‌شود.

پیاز کی‌کاچوری

پیاز کی کاچوری هند

این غذا یکی از صبحانه‌ها یا عصرانه‌های پرطرفدار در هند است که بیشتر مردم شمالی این کشور پیاز کی‌کاچوری را مصرف می‌کنند. این غذا از سیب‌زمینی و پیاز درست می‌شود که آن را در نان یا خمیری گذاشته و در روغن زیاد سرخ کرده و با سس نعنا نوش جان می‌کنند.

داهی وادا

داهی وادا

این غذا از کوفته‌های عدس تشکیل شده که با ماست آغشته می‌شود و ترشی آلوچه آن را بسیار خوش‌طعم می‌کند. داهی وادا هم برای ناهار یا هر وعده‌ی غذایی دیگر سرو می‌شود.

ترشیجات 

ترشی هندی

اگرچه ترشی غذای اصلی نیست و کنار غذا برای بهتر کردن طعم آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما ترشی‌های سبزی و میوه هندی تنوع بسیار زیادی دارد که با لیموترش، آب لیمو یا اسیدلاکتیک مزه‌ی ترشی آن را ایجاد می‌کنند و شهرت جهانی دارند. در این ترشی‌ها حتی ادویه و روغن هم اضافه می‌کنند تا ماندگاری بیشتری داشته باشد. این ترشی‌ها در سراسر هند پیدا می‌شوند.

چات‌نی

چات نی هندی

در هند نوعی چاشنی به نام چات‌نی در غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد که آمریکایی‌ها به آن «سس شیرین انبه» می‌گویند. این سس هم نوع شیرین دارد و هم تند. از این سس معمولا در کنار غذای اصلی استفاده می‌شود و در همه جای هند به چات‌نی دسترسی دارید.

اوتاپام

اوتاپام هند

اگر عاشق پیتزا هستید، در هند می‌توانید پیتزای هندی به نام «اوتاپام» بخورید که نان آن با پیاز و گوجه‌فرنگی پوشیده شده است. هندی‌ها معمولا این غذا را چات‌نی می‌خورند.

نان‌های متنوع هندی

شیرمال

شاید ما ایرانی‌ها عادت به خوردن نان‌های فانتزی نداشته باشیم. در هند می‌توانید نان‌های محلی بسیار خوشمزه‌ای بخورید که شما را از خوردن نان‌های صنعتی نجات می‌دهند. از معروف‌ترین این نان‌ها می‌توان به «پاراتا»، «رومانی روتی» و «شیرمال» اشاره کرد.

کولفی (بستنی هندی)

بستنی کولفی

کولفی بسیتنی هندی است که از هم زدن طولانی‌مدت ‌شیر طعم‌دار روی شعله تهیه می‌شود و طعم بسیار متمایزی دارد.

جالبی (Jalebi)

جالبی هند

این خوراکی از خمیر آرد گندم تهیه می‌شود که شکل آن شبیه زولبیاهای ایران است و بعد از اینکه آن‌ها را در روغن سرخ کردند، رویش شربت شکر می‌ریزند. جالبی اغلب در شمال هند پخته می‌شود و کسانی که عاشق خوراکی‌های شیرین هستند، می‌توانند در دهلی یا آگرا جالبی نوش جان کنند. 

نوشیدنی‌های هند

در هند می‌توانید نوشیدنی‌های مختلفی پیدا کنید اما از آنچه که بیشتر باب میل ایرانی‌ها است، می‌توان به «شیک لاسی»، «شیکانجی» (لیموناد هندی) و «آم پانا» اشاره کرد.

شیک لاسی

شیک لاسی هند

شیک لاسی نوعی نوشیدنی محبوب و سنتی هند است که از ترکیب ماست، آب و دیگر طعم‌دهنده‌های هندی مانند زیره‌ی سبز بوداده به دست می‌آید. این نوشیدنی نوع شیرینی هم دارد که در آن از شکر و قطعات میوه استفاده می‌شود.

شیکانجی (لیموناد هندی)

لیموناد هندی

لیموناد هندی نیز یکی از نوشیدنی‌های سنتی شمال هند است که از لیمو، شربت لیمو، آب زنجبیل، یخ و آب تهیه می‌شود. برخی‌ها به این شربت نمک، زعفران و زیره نیز اضافه می‌کنند.

آم پانا 

آم پانا هند

آم پانا هم از انبه‌ی خام، شکر و چندطعم‌دهنده‌ی دیگر درست می‌شود و برای جلوگیری از گرمازدگی بسیار مناسب است. در تابستان که هوای هند بسیار گرم است و حتی باعث مرگ تعدادی می‌شود، این نوشیدنی مانع از کم شدن سدیم کلرید و آهن بدن به‌علت تعریق زیاد می‌شود. آم پانا اغلب در مناطق شمالی هند مصرف می‌شود و از آن به‌عنوان درمان اختلالات گوارشی نیز استفاده می‌شود. پس کسانی که شکم‌درد دارند می‌توانند از این نوشیدنی به‌عنوان دارو استفاده کنند. همچنین آم پانا منبع غنی از ویتامین‌های B1، B2، ویتامین ث و نیاسین است. 

در تهیه‌ی این مقاله احمدرضا فرهبد نیز مشارکت داشته است.

مطالب مرتبط:

منبع /travelgenes /top

دیدگاه