راهنمای تحصیل در خارج از کشور: از ارز دانشجویی تا دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم

تیم  کجارو
تیم کجارو سه شنبه، ۲۶ فروردین ۱۳۹۹ ساعت ۱۴:۰۰
راهنمای تحصیل در خارج از کشور: از ارز دانشجویی تا دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم

ارز دانشجویی، نحوه تائید مدارک تحصیلی و اطلاع از دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم از مواردی هستند که باید پیش از مهاجرت و تحصیل در خارج از کشور به‌اندازه کافی در مورد آن‌ها بدانید.

این مقاله در تاریخ ۱۳۹۹/۰۱/۲۶ به‌روزرسانی شده است.

تحصیل در خارج از کشور، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های پیش روی دانشجویان ایرانی است و از اهمیت بسیاری برخوردار است. انتخاب رشته و دانشگاه مورد نظر برای ادامه تحصیلات و چالش‌های مرتبط با آن، گرفتن پذیرش تحصیلی، آماده شدن برای آزمون‌های تافل و آیلتس، آماده کردن مدارک، نوشتن رزومه برای پذیرش در دانشگاه‌ها، دریافت ویزای تحصیلی، مسائل مربوط به توصیه‌نامه و حتی نکاتی برای کسانی که معدل پایینی دارند ولی قصد دارند تا در خارج از کشور تحصیل کنند، در سری مقاله‌های «راهنمای عملی تحصیل در خارج از کشور» ارائه خواهد شد. 

ارز دانشجویی

ادامه تحصیل در دانشگاه‌های معتبر خارجی به‌ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی رویای بسیاری از دانشجویان است؛ ولی دستیابی به این رویا دارای مراحل مختلف و بعضا دشواری شامل جستجوی شهر و دانشگاه مناسب، اخذ پذیرش و البته تامین هزینه‌های زندگی تحصیل است. از طرفی، تفاوت نرخ ارز آزاد با نرخ ارز دانشجویی به دغدغه‌ای مهم برای افرادی تبدیل شده است که قصد مهاجرت تحصیلی دارند یا در حال حاضر مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور هستند.

ارز دانشجویی

شرایط دریافت ارز دانشجویی چیست؟

طبق آخرین بخشنامه اداره سیاست‌ها و مقرارت بانک مرکزی (بخشنامه شماره ۴۱۳۰۷/۹۸ مورخه ۱۳۹۸/۰۲/۱۴)، کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل واجد شرایط ارز دانشجویی می‌توانند (مشابه ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۷) می‌توانند از تاریخ ۱۳۹۸/۰۲/۲۹ فرم‌های لازم به‌همراه مدارک مورد نیاز را تکمیل و در سامانه سجاد به آدرس portal.saorg.ir بارگذاری کنند. بر اساس مفاد این بخشنامه، ارز دانشجویی فقط در بازه زمانی ۹۸/۰۱/۰۱ تا ۹۸/۰۶/۳۱ (نیمه نخست سال ۱۳۹۸) تعلق می‌گیرد. همچنین، مبنای نرخ ارز درخصوص تامین و پرداخت ارز دانشجویی (اعم از مقرری و شهریه) به نرخ بازار مندرج در سامانه معاملات الکترونیکی ارز (ETS) خواهد بود.

نکته قابل‌توجه اینکه با توجه به تغییر سامانه ارزی از سامانه مشارکت دانشجویی نشا به سامانه جامع دانشجویی سجاد، کلیه دانشجویان متقاضی باید در مرحله اول در سامانه جدید (سامانه سجاد) ثبت‌نام کرده و در مرحله بعد، ارز دانشجویی درخواست کنند. طبق بخشنامه بانک مرکزی، ارز دانشجویی به مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد تعلق می‌گیرد و برای مقطع کارشناسی فقط دانشجویانی که شروع به تحصیل آن‌‌ها قبل از تاریخ ۹۷/۰۲/۳۱ است، مجاز به ارائه درخواست هستند.

نکته: در زمان به‌روزرسانی این مقاله (۱۳۹۹/۰۱/۲۶) بخشنامه تخصیص ارز دانشجویی سال ۱۳۹۹ منتشر نشده است.

راهنمای تحصیل در خارج

ارز دانشجویی به کدام گروه از دانشجویان پرداخت می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین شروط برای دریافت ارز دانشجویی این است که متقاضیان، حتما باید در دانشگاهی مشغول به تحصیل بوده یا پذیرش دانشگاهی دریافت کرده باشند؛ البته آن دانشگاه باید توسط اداره کل امور دانش‌آموختگان وزارت علوم ایران، به‌عنوان دانشگاه ارزشیابی شده و معتبر، فهرست‌بندی شده باشد.

به عبارت دیگر، دانشجو نمی‌تواند در دانشگاهی که ارزشیابی مشخصی ندارد، مشغول به تحصیل شده و برای تحصیل در مقاطع مختلف، خواستار ارز دانشجویی شود. در واقع، ارز دانشجویی فقط به دانشجویانی تعلق می‌گیرد که دانشگاه مقصد خود را بر اساس فهرست ارزشیابی شده وزارت علوم انتخاب کرده‌اند.

ارز دانشجویی

برای درخواست ارز دانشجویی چه مدارکی مورد نیاز است؟

  • گواهی اشتغال به تحصیل به تاریخ روز (با سربرگ دانشگاه با قید رشته، مقطع، تاریخ ذکر دوره و ذکر عدم دریافت هرگونه کمک هزینه تحصیلی از دانشگاه) که به تائید سامانه تاک رسیده باشد.
  • ویزای دانشجویی
  • دانشجویان شاغل به تحصیل در آمریکا ارائه I20 یا F1
  • برگه معافیت تحصیلی یا کارت پایان خدمت برای دانشجویان پسر
  • تکمیل فرم تعهد در سامانه

تحصیل در خارج

سوالات متداول درباره ارز دانشجویی

آیا دانشجویانی که قبلا در سامانه نشا ثبت‌نام کرده‌اند، باید مجددا در سامانه سجاد ثبت‌نام کنند؟

  • بله، با توجه به تغییر سامانه ارز دانشجویی، متقاضیان باید در سامانه سجاد ثبت‌نام کنند. پس از ثبت‌نام در قسمت مربوط به ارز مدارک درخواستی را ارائه کرده و نوبت دریافت کنند.

شرایط پرداخت ارز اولیه (شروع تحصیل با پذیرش) چیست؟

  • طبق بخشنامه بانک مرکزی ارز فقط به دانشجوی شاغل به تحصیل در قبال ارائه گواهی اشتغال به تحصیل و مدارم لازم انجام می‌گیرد. داشتن پذیرش برای معرفی به بانک جهت دریافت ارز کافی نیست.

نحوه پرداخت ارز به دانشجو و میزان آن چقدر است؟

  • میزان، نرخ و نحوه پرداخت ارز به عهده بانک‌های عامل است.

چگونه می‌توان از تائید یا رد درخواست و نیز نقص مدارک مطلع شد؟

  • دانشجو می‌تواند با مراجعه به سامانه، وضعیت درخواست را درپروفایل خود مشاهده کند. همچنین، وضعیت رد یا قبول درخواست برای دانشجو به‌وسیله ایمیل اعلام می‌شود.

تحصیل در خارج

دانشجو چه زمانی می‌تواند برای دریافت ارز به بانک مراجعه کند؟

  • پس از ثبت درخواست در سامانه سجاد و دریافت نوبت، در صورت تائید مدارک، موعد مقرر برای مراجعه به بانک اعلام می‌شود.

آیا امکان تغییر نوبت دریافتی در سامانه وجود دارد؟

  • خیر، به هیچ عنوان امکان تغییر نوبت در سامانه وجود ندارد.

تائید گواهی اشتغال به تحصیل توسط چه سامانه‌ای انجام می‌شود؟

  • سامانه تاک مربوط به وزارت امور خارجه برای تائید صحت صدور مدارک است و تائید گواهی تحصیلی توسط کنسولگری‌های ایران برای مراجعه به بانک در این سامانه امکان‌پذیر است. 

آیا برای هربار درخواست ارز باید مجددا در سامانه سجاد ثبت‌نام کرد؟

  • خیر، یک بار ثبت‌نام در این سامانه کافی است.

تحصیل در خارج

در زمانی که دانشجو در ایران حضور نداشته باشد، چه کسی می‌تواند امور مربوط به ارز را پیگیری کند؟

  • پدر و مادر بدون وکالت، سایر بستگان و دوستان با وکالت محضری می‌توانند امور مربوط به ارز دانشجویی را پیگیری کنند.

سقف استفاده از ارز چقدر است؟

  • برای دانشجویان دوره ارشد ۳۶ ماه از شروع تحصیل و دانشجویان دکتری ۶۰ ماه از زمان شروع به تحصیل قابل استفاده است.

آیا ارز دانشجویی به همه دانشجویان تعلق می‌گرد؟

  • برای دریافت ارز دانشجویی اشتغال به تحصیل تمام وقت الزامی است و دانشجویان نیمه‌وقت یا غیرحضوری نمی‌توانند از این ارز استفاده کنند.

آیا دانشجو در زمان حضور در ایران می‌تواند درخواست ارز بدهد؟

  • خیر، درخواست ارز باید در کشور محل تحصیل ارائه شود، زیرا بارگذاری مهر خروج از کشور الزامی است. 

تحصیل در خارج

آیا ویزای دانشجویی برای درخواست ارز الزامی است؟

  • بله. همچنین، ارائه کارت دانشجویی قابل قبول نیست.

دانشجو در طول سال تحصیلی چندبار مجاز به سفر به ایران است؟

  • دانشجو در یک سال شمسی برای دو بازه ۶ ماهه (بهار و تابستان/پاییز و زمستان) درمجموع حداکثر مجاز به سه ماه اقامت در ایران است.

چنانچه دانشجو ترم‌های قبل از ارز دانشجویی استفاده نکرده باشد، آیا مجاز به درخواست ارز برای ترم‌های مذکور است؟

  • خیر، دستورالعمل‌ بانک مرکزی فقط برای ترم جاری تحصیلی قابل اجرا است.

آیا در صورت رد درخواست، امکان استرداد مبلغ پرداختی اولیه وجود دارد؟

  • خیر، مبلغ مذکور برای بررسی ثبت‌نام و بررسی مدارک غیرقابل‌استرداد است.

تحصیل در خارج

ارزشیابی مدارک تحصیلی

بسیاری از مشکلات ارزشیابی مدارک تحصیلی خارجی به‌دلیل عدم توجه متقاضیان به شرایط ارزشیابی پیش از شروع به تحصیل است. بنابراین، متقاضیان ادامه تحصیل در دانشگاه‏‌های خارج از کشور و افرادی که برای ارزشیابی مدارک خود اقدام می‌کنند، باید علاوه بر مطالعه دقیق ضوابط و مقررات به موارد زیر توجه کنند:

  • معتبر بودن دانشگاه محل تحصیل از نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (قرار داشتن دانشگاه در لیست مورد تأیید)
  • توجه به‌مدت لازم برای اقامت در کشور محل تحصیل طبق ضوابط و مقررات عمومی
  • نگهداری گذرنامه(های) دوران تحصیل (حتی پس از ابطال آن‌ها)
  • ارائه گواهی رسمی شروع به تحصیل با ذکر تاریخ دقیق (شامل روز، ماه، سال)، صادره از مراجع رسمی دانشگاه (Registrar)، تاریخ اخذ پذیرش در دانشگاه ملاک نیست.
  • توجه به مدارک مورد نیاز برای ارزشیابی مدارک تحصیلی خارجی مندرج در تقاضانامه
  • ممهور کردن مدارک تحصیلی (اصل دانشنامه یا ریز نمرات) به مهر صحت صدور و تعلق از سوی نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران مستقر در کشور محل تحصیل

اطلاعات مربوط به دانش آموختگان خارج از کشور و کتاب نظام ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاه‌های خارج از کشور در سایت رسمی آن ارائه شده و پاسخگوی نیاز مخاطبان است. 

راهنمای تحصیل در خارج از کشور

رتبه‌بندی و ارزشیابی مدارک در وزارت علوم

وزارت علوم برای رتبه‌بندی و ارزشیابی مدارک تحصیلی صادر شده در خارج از کشور پنج گروه زیر را تعریف کرده است:

  • گروه الف – عالی
  • گروه ب – خوب
  • گروه ج – متوسط
  • گروه د – ضعیف
  • گروه  ه _ خیلی ضعیف

کمتر دیده می‌شود که دانشگاه‌های مطرح جهان، در گروه ب قرار بگیرند یا دانشگاه غیر معتبری، در گروه الف تا ج باشد. بنابراین، همواره توجه داشته باشید که دانشگاه‌های مطرح جهان در کشورهای مختلف، معمولا در گروه الف و ب قرار دارند. بنابراین اگر دانشگاه مورد نظر شما در گروه ج یا د بود، بدانید که دانشگاه از نظر علمی در شرایط ممتازی نیست و بهتر است دانشگاه‌های ردیف الف و ب مد نظر شما قرار بگیرد. در صورتی که دانشگاه مد نظر شما در گروه ه قرار گرفت، بدانید که احتمال تایید مدرک تحصیلی شما بعد از فارغ التحصیلی تقریبا صفر است.

برخی تصور می‌کنند که نبودن دانشگاه مورد نظر آن‌ها در فهرست ارزشیابی اداره کل دانش آموختگان وزات علوم به مساله سیاسی یا غیر علمی مربوط است، در حالی که چنین برداشتی نادرست است. ارزشیابی دانشگاه‌ها، بر مبنای استاندارد و معیارهای وزارت علوم انجام می‌شود و توسط کارشناسان زبده این مجموعه صورت می‌گیرد. نکته قابل‌توجه اینکه ارزشیابی مدارک فقط زمانی مورد نیاز است که دانشجو قصد دارد پس از اتمام تحصیل از مزایای مادی و معنوی مدرک خود در ایران استفاده کند.


مطالب مرتبط:

دیدگاه