۹ تندیس شناخته شده بودا در سرتاسر جهان
محمدرضا خسروی سه شنبه، ۲۱ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۰۰
بر پایه اعتقاد پیروان آیین بودا، سیذارتا گوتاما یا گوتام بودا، در دوران زندگی‌اش به «نیروانا» یا به بیان واضح‌تر همان «روشن‌بینی» دست یافت. مذهب بوداییسم که به‌طور حتم در دوره بعد از حیات بودا شکل گرفت در تعالیم خود راه و رسم درست زندگی را که برگرفته از آموزه‌ها و خط مشی بودا (فرد روشنی یافته) است توصیف می‌کند. سده چهارم تا ششم پیش از میلاد مسیح (ع) تاریخ پیدایش این مذهب قلمداد می‌شود. برای آشنا شدن بیشتر با مذهب بودا و شناخت معروف‌ترین تندیس‌های بودا با کجارو همراه شوید.
هشت رکن و حقیقت ناب آیین بودا بر این پایه‌اند: نگرش درست، نیت درست، سخن درست، کردار درست، معاش درست، کوشش درست، آگاهی درست و توجه درست. خرد، مبنا و اساس فلسفه آیین بودا را تشکیل می‌دهد. اگرچه اندیشه‌ها و عقاید بودا همانند سایر مکاتب دینی در جهان با تفاسیر گوناگونی ارایه می‌شود، اما بخش مهمی از این تضارب آرا و تحول مفاهیم دینی می‌تواند به دلیل گسترش قلمرو این مذهب در مناطقی بسیار دورتر از مبدا پیدایش و شکوفایی‌اش باشد. 
اندیشیدن به یک حقیقت همیشه ذهن آدمی را به شگفتی وا‌می‌دارد و آن اینکه، عنصر ایمان به مکاتب آیینی با چه وسعتی چهار گوشه جهان را درمی‌نوردد. تندیس‌های شناخته شده بودا که در سرزمین‌های مختلف سر برآورده‌اند، به‌رغم وجود اختلافات ظریف فرهنگی در میان کشورها، نشان درخشانی از پیروزی عقلانیت و خردورزی در گیتی هستند. تندیس بودای بزرگ در بودا گایا «دیانا مودرا» یا حالت تعمق و اندیشه بودا را به تصویر کشیده است. این تندیس مرتفع با بلندای ۲۵ متر از ماسه‌سنگ و گرانیت قرمز ساخته شده و ۱۰ هزار نفر در ساخت آن شرکت داشته‌اند. بودا گایا محل رفت‌وآمد پیوسته گردشگران از سراسر دنیا است، زیرا این مکان به‌عنوان محلی شناخته شده است که در آن گوتام بودا در زیر درختی به نام (Bodhi tree) نشست و به روشن‌بینی دست یافت. این محل در نزدیکی پرستشگاه ماهابودی قرار دارد که از میراث جهانی یونسکو به شمار میرود. تندیس یادشده در سال ۱۹۸۹ به دست دالایی لامای چهاردهم رهبر دینی بوداییان تبت تقدیس شد. این تندیس که با نام دریاچه معروف هو ساین سوگار نیز شناخته می‌شود در ایالت تلانگانای هند قرار دارد. این تندیس به‌طور خاص به خاطر بنای متمایزی که دارد و با گرانیت سفید تک‌سنگ ساخته شده معروف است. تندیس مورد بحث بر روی یک سکوی بتنی قرار گرفته و در دریا کارگذاری شده و به دست شخصی به نام S.M. Ganapathi Sthapati بنا شده است. یک دست این تندیس به سمت شانه بالا آمده که این حالت صفت «آبایا مودرا» یا رهایی از ترس را در بودا نشان می‌دهد. تندیس مذکور مرتفع‌ترین مجسمه بودا در جهان است که در ساخت آن از یک سنگ واحد استفاده شده است. چشم‌انداز دیدنی کوهستان امی (Emeishan) که تندیس لشان بودای بزرگ را در خود جای داده، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. هنگامی‌که نخستین معبد بودایی با نام (Guangxiang) در سده یکم پس از میلاد در این مکان ساخته شد آیین بودا نخستین بار به سرزمین چین راه یافت. بودای بزرگ بنایی جذاب و پر ابهت در این مکان مذهبی است؛ این تندیس غول‌پیکر ۷۱ متر ارتفاع دارد و از هر حیث بزرگ‌ترین مجسمه بودا در سراسر جهان محسوب می‌شود. تاریخ ساخت این بنای عظیم به سده هشتم میلادی برمی‌گردد. بازدیدکنندگان از این پیکره آنگاه‌که احساس می‌کنند بودا به ناحیه پایین‌دست خود یعنی جایی که سه رودخانه Minjiang، Dadu و Qingyi به هم می‌رسند چشم دوخته، غرق در اندیشه و شگفتی می‌شوند. این تندیس در دامنه قله Xijuo حکاکی شده است. تیان تان بودا که در روستای Ngong Ping با نام بودای بزرگ هم شناخته می‌شود، به حالت نشسته بر روی یک‌تخت نیلوفر آبی و بر بالای محراب قرار گرفته است. این محراب پایه تندیس محسوب می‌شود و احتمالا مظهری از محراب بهشت بوده یا اینکه کوهستان تیان تان را در فرهنگ چین به‌صورت نمادین نشان می‌دهد. تیان تان بودا از برنز ساخته شده، ۳۴ متر ارتفاع دارد و تمثال Sakyamuni Buddha (سيذارتا گوتاما بودا) را به نمایش درآورده است. در اطراف این تندیس شش مجسمه کوچک دیگر نیز دیده می‌شود که هر کدام در حال تقدیم کردن گل، کُندر (گیاهی که از آن بخور خوشبو تهیه می‌شود)، مرهم، چراغ، میوه و موسیقی به تیان تان بودا هستند؛ این شش عنصر در حقیقت شش اصل کمال یعنی بخشندگی، بردباری، خیرخواهی، اخلاق، تفکر و خردورزی را در آیین بودا مجسم می‌کنند. اعتقاد بوداییان بر این است که هر کس این شش کمال را حاصل کند به روشن‌بینی دست خواهد یافت. این تندیس که متعلق به صومعه بودایی معروف Maha Bodhi Ta Htaung در مینوا است به‌فرمان Sayadaw U Narada راهب اعظم صومعه ساخته شد. تندیس بودای ایستاده در فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۸ بنا شده است. ارتفاع این تندیس با احتساب تخت زیرینش که پایه تندیس محسوب می‌شود به حدود ۱۱۶ متر می‌رسد. این سازه دارای ۳۱ طبقه است که به‌طور نمادین ۳۱ مرتبه وجودی در آیین بودا را نشان می‌دهد. تندیس بودا در حالت درازکش پیش از بودای ایستاده و در آغاز دهه ۱۹۹۰ ساخته شد. گفتنی است که در صومعه Maha Bodhi Ta Htaung تعداد بسیار زیادی از تصاویر بودا چهره شده و هزاران درخت بودا (نوعی درخت انجیر که در معابد بوداییان پرورش می‌یابد) در محوطه آن دیده می‌شود. تندیس بودای بزرگ در ژاپن متعلق به معبد Kōtoku-in بوده و در شهر کاماکورا مرکز استان کاناگاوا قرار دارد. معبد نامبرده وابسته به فرقه Jōdo-shū یکی از فرقه‌های بودایی است که در حدود سال ۱۲۴۳ در دوران حکومت کاموکارا، با تلاش بانو Inada و یک کشیش بودایی به نام Jōkō بنا شده است. این تندیس که شمایل Amida Buddha یا Amitābha در زبان سانسکریت را نشان می‌دهد یکدست از برنز ساخته شده است. لفظ Amitābha اشاره به بودای الهی دارد و مظهر نور بیکران است. دو مدرسه Mahāyāna و Vajrayana که از مدارس مشهور بوداییان در ژاپن هستند هرکدام تفاسیر متفاوتی از اوصاف نمادین بودا ارایه می‌دهند. معبد گال ویهارا در شهر باستانی پلننرووا در بخش شمال مرکزی سریلانکا واقع شده است. این معبد به دلیل دارا بودن چهار تصویر متفاوت از بودا در میان پیروان بوداییسم بسیار مشهور است. هر چهار تصویر روی یک لاشه‌سنگ گرانیت حکاکی شده‌اند و شاهکاری حیرت‌انگیز در عرصه پیکرتراشی برشمرده می‌شوند. معبد سنگی گال ویهارا دو تندیس هم از بودا دارد که یکی ایستاده و دیگری در حالت درازکش است. ارتفاع این تندیس‌ها حدود ۴.۶ متر است و طول یکی از آن‌ها به ۱۴ متر می‌رسد. هنر پیکره‌تراشی نمایان در این تندیس‌ها با سبک پیکره‌تراشی دوره پیشین یعنی دوران Anuradhapura تفاوت‌هایی دارد؛ اما چنان‌که پیداست آرا و نگرش‌های فرقه Mahayana و مکتب هنری Amaravati (سه سده پیش از میلاد در مرکز هند) به‌نوبه خود بر طراحی این پیکره‌ها تاثیر گذارده‌اند. بنا بر اعتقادات بوداییان، تندیس بودا در حالت درازکش حالت «پاری نیروانا» یا مرحله نیروانا (روشن‌بینی) پس از مرگ را نشان می‌دهد. آیوتایا قدیمی‌ترین تندیس بودا در تایلند به شمار میرود و در معبد Wat Phanan Choeng قرار دارد. معبد موردنظر در محل پیوند دو رودخانه Chao Phraya و Pa Sak واقع شده و تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۲۴ میلادی بازمی‌گردد. بنا بر اعتقادات بوداییان تایلند، این تندیس حافظ جان دریانوردان است. تندیس آیوتایا تاکنون چندین بار تخریب و بازسازی شده است. در سال ۱۸۵۴ پادشاه تایلند King Mongkut نام تندیس را به Phra Puttha Thrai Ratana Nayok تغییر داد. گفتنی است که سبک معماری چینی هم در طراحی معبد Wat Phanan Choeng تاثیرگذار بوده است. این معبد هنوز هم نزد مردم تایلند و چین محبوبیت زیادی دارد و با نام Sam Pao Kong در میان توده مردم شناخته می‌شود. وات فو نام معبدی باستانی در تایلند است که در آن تندیس Phra Buddhasaiyas یا بودا در حالت درازکش آرمیده است. این پیکره ۱۵ متر ارتفاع دارد و بلندای قد آن ۴۳ متر است. معبد وات فو از نگاه همه پیروان بودا یک مرکز زیارتی تلقی نمی‌شود اما نزد جامعه تایلند دارای محبوبیت است. قسمت پای این تندیس با بهره‌گیری از صدف‌های درخشان نگین کاری شده است. راهروهای مجاور سالن اصلی هم ۱۰۸ قدح برنزی را در خود جای‌داده‌اند که به شکل مقتضی به ۱۰۸ منش ممتاز و فرخنده بودا اشاره دارند. منبع: Buzzle
اندیشیدن به یک حقیقت همیشه ذهن آدمی را به شگفتی وا‌می‌دارد و آن اینکه، عنصر ایمان به مکاتب آیینی با چه وسعتی چهار گوشه جهان را درمی‌نوردد. تندیس‌های شناخته شده بودا که در سرزمین‌های مختلف سر برآورده‌اند، به‌رغم وجود اختلافات ظریف فرهنگی در میان کشورها، نشان درخشانی از پیروزی عقلانیت و خردورزی در گیتی هستند.۱.بودای بزرگ (بیهار، هند)
تندیس بودای بزرگ در بودا گایا «دیانا مودرا» یا حالت تعمق و اندیشه بودا را به تصویر کشیده است. این تندیس مرتفع با بلندای ۲۵ متر از ماسه‌سنگ و گرانیت قرمز ساخته شده و ۱۰ هزار نفر در ساخت آن شرکت داشته‌اند. بودا گایا محل رفت‌وآمد پیوسته گردشگران از سراسر دنیا است، زیرا این مکان به‌عنوان محلی شناخته شده است که در آن گوتام بودا در زیر درختی به نام (Bodhi tree) نشست و به روشن‌بینی دست یافت. این محل در نزدیکی پرستشگاه ماهابودی قرار دارد که از میراث جهانی یونسکو به شمار میرود. تندیس یادشده در سال ۱۹۸۹ به دست دالایی لامای چهاردهم رهبر دینی بوداییان تبت تقدیس شد.۲.تندیس بودا (حیدرآباد، هند)
این تندیس که با نام دریاچه معروف هو ساین سوگار نیز شناخته می‌شود در ایالت تلانگانای هند قرار دارد. این تندیس به‌طور خاص به خاطر بنای متمایزی که دارد و با گرانیت سفید تک‌سنگ ساخته شده معروف است. تندیس مورد بحث بر روی یک سکوی بتنی قرار گرفته و در دریا کارگذاری شده و به دست شخصی به نام S.M. Ganapathi Sthapati بنا شده است. یک دست این تندیس به سمت شانه بالا آمده که این حالت صفت «آبایا مودرا» یا رهایی از ترس را در بودا نشان می‌دهد. تندیس مذکور مرتفع‌ترین مجسمه بودا در جهان است که در ساخت آن از یک سنگ واحد استفاده شده است.۳.لشان بودای بزرگ (لشان، چین)
چشم‌انداز دیدنی کوهستان امی (Emeishan) که تندیس لشان بودای بزرگ را در خود جای داده، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. هنگامی‌که نخستین معبد بودایی با نام (Guangxiang) در سده یکم پس از میلاد در این مکان ساخته شد آیین بودا نخستین بار به سرزمین چین راه یافت. بودای بزرگ بنایی جذاب و پر ابهت در این مکان مذهبی است؛ این تندیس غول‌پیکر ۷۱ متر ارتفاع دارد و از هر حیث بزرگ‌ترین مجسمه بودا در سراسر جهان محسوب می‌شود. تاریخ ساخت این بنای عظیم به سده هشتم میلادی برمی‌گردد. بازدیدکنندگان از این پیکره آنگاه‌که احساس می‌کنند بودا به ناحیه پایین‌دست خود یعنی جایی که سه رودخانه Minjiang، Dadu و Qingyi به هم می‌رسند چشم دوخته، غرق در اندیشه و شگفتی می‌شوند. این تندیس در دامنه قله Xijuo حکاکی شده است.۴.تیان تان بودا (جزیره لانتائو، هنگ‌کنگ)
تیان تان بودا که در روستای Ngong Ping با نام بودای بزرگ هم شناخته می‌شود، به حالت نشسته بر روی یک‌تخت نیلوفر آبی و بر بالای محراب قرار گرفته است. این محراب پایه تندیس محسوب می‌شود و احتمالا مظهری از محراب بهشت بوده یا اینکه کوهستان تیان تان را در فرهنگ چین به‌صورت نمادین نشان می‌دهد. تیان تان بودا از برنز ساخته شده، ۳۴ متر ارتفاع دارد و تمثال Sakyamuni Buddha (سيذارتا گوتاما بودا) را به نمایش درآورده است. در اطراف این تندیس شش مجسمه کوچک دیگر نیز دیده می‌شود که هر کدام در حال تقدیم کردن گل، کُندر (گیاهی که از آن بخور خوشبو تهیه می‌شود)، مرهم، چراغ، میوه و موسیقی به تیان تان بودا هستند؛ 
این شش عنصر در حقیقت شش اصل کمال یعنی بخشندگی، بردباری، خیرخواهی، اخلاق، تفکر و خردورزی را در آیین بودا مجسم می‌کنند. اعتقاد بوداییان بر این است که هر کس این شش کمال را حاصل کند به روشن‌بینی دست خواهد یافت.۵. بودای بزرگ (مُنیوا، میانمار)
این تندیس که متعلق به صومعه بودایی معروف Maha Bodhi Ta Htaung در مینوا است به‌فرمان Sayadaw U Narada راهب اعظم صومعه ساخته شد. تندیس بودای ایستاده در فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۸ بنا شده است. ارتفاع این تندیس با احتساب تخت زیرینش که پایه تندیس محسوب می‌شود به حدود ۱۱۶ متر می‌رسد. این سازه دارای ۳۱ طبقه است که به‌طور نمادین ۳۱ مرتبه وجودی در آیین بودا را نشان می‌دهد. تندیس بودا در حالت درازکش پیش از بودای ایستاده و در آغاز دهه ۱۹۹۰ ساخته شد. گفتنی است که در صومعه Maha Bodhi Ta Htaung تعداد بسیار زیادی از تصاویر بودا چهره شده و هزاران درخت بودا (نوعی درخت انجیر که در معابد بوداییان پرورش می‌یابد) در محوطه آن دیده می‌شود.۶.بودای بزرگ (کاماکورا، ژاپن)
تندیس بودای بزرگ در ژاپن متعلق به معبد Kōtoku-in بوده و در شهر کاماکورا مرکز استان کاناگاوا قرار دارد. معبد نامبرده وابسته به فرقه Jōdo-shū یکی از فرقه‌های بودایی است که در حدود سال ۱۲۴۳ در دوران حکومت کاموکارا، با تلاش بانو Inada و یک کشیش بودایی به نام Jōkō بنا شده است. این تندیس که شمایل Amida Buddha یا Amitābha در زبان سانسکریت را نشان می‌دهد یکدست از برنز ساخته شده است. لفظ Amitābha اشاره به بودای الهی دارد و مظهر نور بیکران است. دو مدرسه Mahāyāna و Vajrayana که از مدارس مشهور بوداییان در ژاپن هستند هرکدام تفاسیر متفاوتی از اوصاف نمادین بودا ارایه می‌دهند.۷.گال ویهارا بودا (پلننرووا، سریلانکا)
معبد گال ویهارا در شهر باستانی پلننرووا در بخش شمال مرکزی سریلانکا واقع شده است. این معبد به دلیل دارا بودن چهار تصویر متفاوت از بودا در میان پیروان بوداییسم بسیار مشهور است. هر چهار تصویر روی یک لاشه‌سنگ گرانیت حکاکی شده‌اند و شاهکاری حیرت‌انگیز در عرصه پیکرتراشی برشمرده می‌شوند. معبد سنگی گال ویهارا دو تندیس هم از بودا دارد که یکی ایستاده و دیگری در حالت درازکش است. 
ارتفاع این تندیس‌ها حدود ۴.۶ متر است و طول یکی از آن‌ها به ۱۴ متر می‌رسد. هنر پیکره‌تراشی نمایان در این تندیس‌ها با سبک پیکره‌تراشی دوره پیشین یعنی دوران Anuradhapura تفاوت‌هایی دارد؛ 
اما چنان‌که پیداست آرا و نگرش‌های فرقه Mahayana و مکتب هنری Amaravati (سه سده پیش از میلاد در مرکز هند) به‌نوبه خود بر طراحی این پیکره‌ها تاثیر گذارده‌اند. 
بنا بر اعتقادات بوداییان، تندیس بودا در حالت درازکش حالت «پاری نیروانا» یا مرحله نیروانا (روشن‌بینی) پس از مرگ را نشان می‌دهد.۸.بودا آیوتایا (تایلند، آیوتایا)
آیوتایا قدیمی‌ترین تندیس بودا در تایلند به شمار میرود و در معبد Wat Phanan Choeng قرار دارد. معبد موردنظر در محل پیوند دو رودخانه Chao Phraya و Pa Sak واقع شده و تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۲۴ میلادی بازمی‌گردد. بنا بر اعتقادات بوداییان تایلند، این تندیس حافظ جان دریانوردان است. تندیس آیوتایا تاکنون چندین بار تخریب و بازسازی شده است. در سال ۱۸۵۴ پادشاه تایلند King Mongkut نام تندیس را به Phra Puttha Thrai Ratana Nayok تغییر داد. گفتنی است که سبک معماری چینی هم در طراحی معبد Wat Phanan Choeng تاثیرگذار بوده است. این معبد هنوز هم نزد مردم تایلند و چین محبوبیت زیادی دارد و با نام Sam Pao Kong در میان توده مردم شناخته می‌شود.۹.بودا در حالت درازکش (تایلند، بانکوک)
وات فو نام معبدی باستانی در تایلند است که در آن تندیس Phra Buddhasaiyas یا بودا در حالت درازکش آرمیده است. این پیکره ۱۵ متر ارتفاع دارد و بلندای قد آن ۴۳ متر است. معبد وات فو از نگاه همه پیروان بودا یک مرکز زیارتی تلقی نمی‌شود اما نزد جامعه تایلند دارای محبوبیت است. قسمت پای این تندیس با بهره‌گیری از صدف‌های درخشان نگین کاری شده است. راهروهای مجاور سالن اصلی هم ۱۰۸ قدح برنزی را در خود جای‌داده‌اند که به شکل مقتضی به ۱۰۸ منش ممتاز و فرخنده بودا اشاره دارند. 
منبع: Buzzle
دیدگاه